Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde söz dizimi
Syntax of Kipchak Turkish in Armenian scripts
- Tez No: 968655
- Danışmanlar: PROF. DR. GALİP GÜNER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 583
Özet
Tarihi oldukça eskiye uzanan ve son derece zengin bir dil olan Türkçenin dönemlerinden biri de Tarihî Kıpçak Türkçesidir. Bu dönemin kollarından biri olan Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi ile kayda geçirilen metinler, çalışmanın temel konusunu oluşturmuştur. Çalışma; genel bilgilerin yer aldığı birinci bölüm, kelime grupları ve cümle şeklinde üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde sırasıyla Kıpçaklar, Ermeniler, Ermeni-Kıpçak teması, Gregoryanlık, Gregoryan Kıpçaklar, Kıpçak Türkçesi, Ermeni alfabesinin oluşumu, Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi, Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi eserleri, Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi üzerine yapılan çalışmalar ile söz dizimi hakkında bazı görüşlere ve çalışmalara yer verilmiştir. Kelime grupları bölümünde; isim tamlamaları, sıfat tamlaması, fiilimsi grupları, bağlama grubu, edat grubu, tekrar grupları, ünvan grubu, ünlem grubu, birleşik fiil grubu ve kısaltma grupları değerlendirilmiştir. Cümle kısmında ise cümleler; yüklemin türüne göre, yüklemin yerine göre, yapılarına göre, bağlanışlarına göre ve anlamlarına göre olmak üzere beş ana başlık altında incelenmiştir. Gerek kelime grubu gerekse cümle bölümünde dönemin özelliklerini yansıtmak için cümle öneklerine yer verilmiş ve bu cümleler Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Bu çalışma ile farklı bir coğrafyada ve farklı bir alfabe ile yazıya geçirilen, pek çok sebepten dolayı kendine özgü özellikler barındıran Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesinin kelime grupları ile söz dizimsel özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca Eski Türkçe ve Tarihî Kıpçak Türkçesi dönemleri ile mukayese yapılarak benzerlikler, özellikle de farklılıklar ortaya çıkarılmaya böylece döneme dair dilsel verilere katkı sağlanmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the periods of Turkish, a language with a long history and extremely rich language, is Historical Kipchak Turkish. Texts recorded in Armenian-script Kipchak Turkish, one of the branches of this period, form the main subject of this study. The study consists of three main sections: the first section, which presents general information; the section on phrases; and the section on sentences. The introduction section covers, the Kipchaks, Armenians, Armenian-Kipchak theme, Gregorianism, Gregorian Kipchaks, Kipchak Turkish, the formation of the Armenian alphabet, Armenian-script Kipchak Turkish, works in Armenian-script Kipchak Turkish, studies on Armenian-script Kipchak Turkish and a discussion of certain views and studies on syntax. In the section on word groups; noun phrases, adjective phrases, verb phrases, conjunction groups, preposition groups, repetition groups, title groups, exclamation groups, compound verb groups, and abbreviation groups are evaluated. In the section on sentences are classified under five principal categories: predicate type, predicate position, syntactic structure, clause connectivity, and semantic function. Both in the word group and sentence sections, introductory sentence elements were included to reflect the characteristics of the period, and these sentences were translated into Turkish. This study attempts to reveal the word groups and syntactic features of Armenian-script Kipchak Turkish, which was written in a different geography and with a different alphabet and which has unique characteristics for many reasons. Furthermore, by comparing it with Old Turkish and Historical Kipchak Turkish, similarities and, in particular, differences are identified and analyzed, thereby contributing to the linguistic data of the period.
Benzer Tezler
- Ermeni harfli bir Kıpçak metni: Azizlerin Hayat Hikayeleri: Metin- inceleme -dizin
The Kipchak text with armenian-letter: Life Stories of Saints Text- analysis- index
YEŞİM ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JALE DEMİRCİ
- Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde isimlerin kavram alanları
Conceptual fields of the nouns in Kipchak Turkish with Armenian letters
ZELİHA TUĞUZ
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Codex Cumanicus ve Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde fiil yapımı
Verb formation in Codex Cumanicus and Kipchak Turkic in Armenian script
MUSA SALAN
Doktora
Türkçe
2016
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Tarihȋ Kıpçak Türkçesinde yapım ekleri ve bugünkü Kıpçak Türkçesindeki izleri
Derivational suffixes in historical Kipchak Turkish and their traces in modern Kipchak Turkish
EMİNE ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANİFİ VURAL
- Karay Türkçesinin tarihî ve Çağdaş Kıpçak Türkçesiyle karşılaştırmalı söz varlığı - fiil
The comperative vocabulary with the historic and Modern Kipchak Turkish of Karaim Turkish - verb
ABDULKADİR ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN