The Criteria of translatig childrens books from English into Turkish
Çocuk kitapları çevirisinin ölçütleri
- Tez No: 97413
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BERRİN AKSOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, İngiliz Dili ve Edebiyatı, Translation and Interpretation, English Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 98
Özet
II ÖZET Çocuk yazını ve çocuk kitapları çevirisi, yazınsal dizgede çocuk yazınına verilen ikincil konumdan dolayı arka plana itilmiştir. Ancak, yine de çocuk kitapları dilden dile çevrilmekte ve farklı kültürlerce paylaşılmaktadır. Genel olarak ele alındığında, çocuk yazını eğlendirme, hoşça vakit geçirme ve yazınsal bir deneyim sunmakla kalmayıp, aynı zamanda eğitme-öğretme ve çocuğu sosyal ortama hazırlama amaçlarını da taşımaktadır. Çocuk kitaplarının satışlarındaki canlılık ve buna bağlı olarak tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de taşıdığı ticari değer, bu yazın alanının önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir. Saydığımız bu nedenlerden ötürü, çocuk yazını şimdilerde giderek gelişen bir yazın türü olarak kabul edilmekte ve akademik çalışmalarda bugüne kadar gösterilene oranla daha fazla ilgiyi hak etmektedir. Bu çerçevede, tez, çocuk kitaplarının dilimize çevirisi konusunu modern çeviri kuramı ışığı altında incelemektedir. Çalışmada, öncelikle çocuk kitaplarının belirleyici özellikleri, belli başlı türleri, Batı dünyasında ve Türkiye'de çocuk yazınının tarihsel gelişimi hakkında da genel bir değerlendirme yapılmıştır. Araştırmada ayrıca, yazarlar, yazınsal türler, edebiyat akımları ve kaynak diller gibi, çocuk kitaplarının çevirilmesini etkileyen ve belirleyen unsurlar ortaya konulmuştur. Cumhuriyetin ilanından hemen sonra ilk dilden çevirilerin zamanın devlet politikası olarak desteklenmesi irdelenen bu çeşit etkilere örnektir. Bu bağlamda, ikinci dilden çevirilere, 1940'larda Tercüme Bürosu'nun kurulmasıyla ağırlık verilmiştir. Aynı zaman dilimi içerisinde temel amaç, Türk çocuklarına Batı kültürünü ve Batı edebiyatını tanıtmak, bunu yaparken de didaktik öğeleri korumak olmuştur. Bugün ise, çocukları eğlendirmek ve onların hoşlarına gidebilecek ürünler sunmak da önem kazanmıştır. Tezin odağını ise, Türkiye'de Cumhuriyet döneminde yapılan çocuk kitapları çevirilerinin 'kabul edilebilirlik' ve 'okunabilirlik' şeklindeki temel çeviriIll normları çerçevesinde değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Zaman içinde çocuk kitaplarının nasıl çevrilmesi gerektiği hakkında çok farklı düşünceler ortaya atılmış olmakla birlikte, günümüzde çocuk kitapları çevirmenleri, kaynak metne bütünüyle sadık kalmak yerine, erek yazınında çocuk yazınının özelliklerine uygunluk gösterir biçimde çeviriler üretmeye başlamışlardır. Gideon Toury birbirine zıt bu iki görüşü sırasıyla 'yeterli' ve 'kabul edilebilir' çeviri olarak adlandırmıştır. Bu sınıflandırma, Finli araştırmacı Tiina Puurtinen tarafından da çeviri çocuk yazınının değerlendirildiği çalışmasında kullanılmıştır. 'Kabul edilebilirlik' normuna yatkınlık, doğal olarak çeviri metinlerin erek kültürce benimsenen ölçütler dahilinde, daha okunabilir özellikler göstermesiyle yakından ilintilidir. Yukarıda sözü edilen modern çeviri kuramı çerçevesinde, Türkçe'ye çevrilmiş çocuk kitaplarından verilen örneklerin 'kabul edilebilirlik' ve 'okunabilirlik' normlarına uyup uymadığı araştırılmıştır. Bu bağlamda, İngilizce'den Türkçe'ye çevirilen çocuk kitapları beş ana başlık altında incelenmiştir. Bunlar, çeviri yöntemleri, açık bir anlatım için yapılan dilsel düzenlemeler, biçem aktarımı, günlük dilin çeviri metinlerde korunması ve noktalama işaretleri olarak sınıflandırılmıştır. Dolayısıyla araştırmada; başlık ve özel isim çevirilerinin, yabancı adların Türkçe okunduğu şekilde yazılmasının, metinde yapılan eksiltme ve eklemelerin, dinsel terimler gibi kültürel öğelerin çevirilmesinin, eski sözcüklerin yeni Türkçeyle aktarımının, uyarlama ve özetleyerek çevirme gibi metnin bütünselliğini etkileyen uygulamaların, farklı noktalama işaretlerinin nasıl ve neden yapıldığı irdelenmiştir. Bu tez sonuç olarak, günümüzde Türkçe'ye yapılan çocuk kitapları çevirilerinin genel olarak 'kabul edilebilirlik' ve 'okunabilirlik' kıstaslarını gözetme eğilimi gösterdiğini belirlemiştir. Verilen örneklerden de anlaşılacağı gibi, Türkiye'de çocuk kitapları çevirisinde genel olarak erek-odaklı bir yol izlenmektedir.
Özet (Çeviri)
IV ABSTRACT Children's literature and the translation of children's books have received little attention due to the peripheral position of children's literature in the overall literary system. Nevertheless, children's books have been widely translated from one language to another and thus shared by different cultures. In general, children's literature is not only reading for entertainment, recreation and literary experience but also is used as a tool for education and socialization. The commercial value and the vibrant market for children's literature in the world and in Turkey highlight another aspect of its significance. Therefore, children's literature is now rightfully considered as a flourishing literary genre and merit further scholarly attention than has been granted to date. This thesis studies the issue of translating children's books into Turkish from the vantage point of modern translation theory. It also provides an overall assessment of the characteristics, types and historical development of children's literature in Western Europe and Turkey. The study charts the factors affecting or determining the choice of works to be translated such as authors, genres, schools, and source literatures. Accordingly, in this study, it has been taken for granted that after the establishment of the Turkish Republic in 1923, translations from original languages were encouraged as a State policy. It was not until the establishment of the Translation Bureau in 1940 that intermediate (second hand) translations were permitted. The main objective in that timeframe was to introduce Turkish children to the Western culture and its literary traditions while preserving didactic tones. Presently, the aim of entertaining and providing enjoyable reading have become part of the objective. The study has been developed within the framework of translation norms such as acceptability and readability as applied to children's literaturein Turkey in terms of translational output. In time, there have been divergent opinions about how to translate children's books. Today, translators of children's books usually aim at conformity to the contemporary norms of the target language literature, rather than close correspondence with the source text and the norms reflected in it. These two contradictory aims adopted by translators have been respectively termed as“acceptability”and“adequacy”by Gideon Toury and have been applied in the evaluation of translated children's literature by Tiina Puurtinen. The tendency towards acceptability allows the translations to exhibit an appropriate degree of readability, in accordance with what is considered appropriate in the target culture. Applying this current theoretical framework to sampled Turkish translations of children's books, the study investigates their consistency in complying with the acceptability and readability aspects. Turkish translations of children's books from English are examined under five major headings: methods of translation, editing for clarity, transfer of style, retaining colloquial use, and punctuation. In this study, translation of titles and proper names, transliteration, deletions and additions, translation of such cultural terms as religious and nutritional, use of different punctuation other than the one present in the source texts are analysed thoroughly. As a result, the sampled examples given in this thesis show that the tendency in the translation of children's books in Turkey nowadays is for target-oriented and communicative translation, which aim at achieving a higher degree of acceptability and readability in the target readers.
Benzer Tezler
- Çocuk kitaplarının Türkçeye aktarımı: Christine Nöstlinger örneğinde
Translation of child books into Turkish: A case of Christine Nöstlinger
GAMZE ELÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Alman Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP AKAY
- Çeviri çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan değerlerin incelenmesi
Examination of the values in translation of children's literature works
FERİDE İDİ TULUMCU
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ÖZDEMİR
- Anadili Arapça olan sığınmacı çocuklar için gelişimi izleme ve destekleme rehberinin uygulanabilirliği
The applicability of the international guide for monitoring child development (GMCD) to asylum-seeker children whose mother language is arabic
ROLA TOKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAnkara ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE BAHAR BİNGÖLER PEKCİCİ
- Sünbülzâde Vehbî'nin Lutfiyye eserinin çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmesi
Child relativity of the Lutfiyye work of Sünbülzade Vehbi examination in terms of principle
NAİLE ALDANIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT UNGAN
- Okul öncesi eğitiminde çocuk edebiyatının elementer müzik ve hareket pedagojisi bağlamında incelenmesi ve bir içerik önerisi
A study of children's literature in preschool education in the context of elementary music and movement pedagogy and a content proposal
MÜRÜVVET BETÜL ÖZLÜ GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAİM ÜNVER
PROF. DR. BANU ÖZEVİN