Eşler arasındaki uyum ve çocuğun algıladığı anne-baba tutumu ile çocukların, ergenlerin ve gençlerin akademik başarıları ve benlik algıları arasındaki ilişkiler
Relationships between marital adjustment, child perception of parenting style and children, adolescents and young adults academic achievement and self-perceptions
- Tez No: 98640
- Danışmanlar: PROF. DR. RÜVEYDE BAYRAKTAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 241
Özet
Araştırmanın temel amacı eşler arasındaki uyumun ve ebeveyn-çocuk etkileşiminin, çocukların akademik başarıları ve benlik algılan ile olan ilişkilerini farklı yaş grupları ele alarak incelemektir. Araştırmaya katılan 534 denekten 103 kız ve 85 erkek olmak üzere toplam 188'i ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinden, 93 kız ve 80 erkek olmak üzere toplam 173'ü lise 1 ve 2. sınıf öğrencilerinden, 93 kız ve 80 erkek olmak üzere toplam 173'ü üniversite 1. 2. ve 3. sınıf öğrencilerinden oluşmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak“Çiftler Uyum Ölçeği”(ÇUÖ),“Anne-Baba Tutum Ölçeği”(ABTÖ),“Çocuklar İçin Benlik Algısı Ölçeği”,“Ergenler İçin Benlik Algısı Ölçeği”ve "Üniversite Öğrencileri İçin Benlik Algısı Ölçeğinden yararlanılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerden ABTÖ'nün kültürümüzde geçerlik ve güvenirlik çalışması araştırmacı tarafından yapılmıştır. Geçerlik çalışmasında, ABTÖ'nün kültürümüzde faktör yapısı incelenmiştir. Anne-Baba Tutum Ölçeği'nin ilköğretim ve lise öğrencileri üzerinde yapılan faktör analizi sonuçlan, ölçekte yer alan maddelerin orijinal ölçekteki maddelere benzer bir faktör yapısı oluşturduğunu göstermektedir. Üniversite öğrencilerinde ise orijinal ölçekten farklı olarak kabul/ilgi ve özerklik boyutunun tek bir boyut, kontrol/denetleme boyutunun ise doğrudan kontrol ve dolaylı kontrol olmak üzere iki faktörden oluştuğu gözlenmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda ilk olarak, eşler arasındaki uyum ile ilköğretim, lise ve üniversite öğrencilerinin algıladığı anne-baba tutumu arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Tekniği kullanılmıştır. İlköğretim dönemindeki öğrencilerin sadece ABTÖ' nün kabul/ilgi boyutundan aldıklan puanlar ile annenin ÇUÖ'den aldıklan puanlar arasındaki; üniversite öğrencilerinin ise sadece ABTÖ' nün kabul/ilgi/özerklik boyutundan aldıklan puanlar ile annenin ÇUÖ'den aldıklan puanlar arasındaki korelasyon anlamlı bulunmuştur. Lise öğrencilerinde ise ABTÖ'nün boyutlan ile annenin ÇUÖ'den aldıklan puanlar arasındaki korelasyonlara anlamlı olmadığı görülmüştür.IV Ayrıca araştırmanın amacı doğrultusunda, eşler arasındaki uyumun, çocuğun algıladığı anne-baba tutumunun, annenin eğitimi ve çocuğun cinsiyetinin çocukların, ergenlerin ve gençlerin akademik basanlarını ve benlik algılarını yordamada anlamlı katkıları olup olmadığını incelemek amacıyla, elde edilen verilere hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Bulgular, akademik başarıyı, ilköğretim dönemindeki öğrencilerde annenin eğitim düzeyinin; lise öğrencilerinde cinsiyetin ve ABTÖ'nün psikolojik özerklik boyutunun; üniversite öğrencilerinde ise sadece cinsiyetin anlamlı düzeyde yordadığmı göstermiştir. Ayrıca, benlik algısı alt ölçeklerine ilişkin bulgular incelendiğinde, çalışmamızın temel değişkenlerinden biri olan eşler arasındaki uyumun, lise öğrencilerinde davranıştan hoşnut olma ve bütünsel öz-değer alt ölçeklerini; üniversite öğrencilerinde ise atletik yeterlik ve anne-babayla ilişkiler alt ölçeklerini yordamada anlamlı katkıları olduğu görülmüştür. Çalışmamızın diğer önemli değişkenlerinden biri olan anne-baba tutum boyutları ayrı ayrı incelendiğinde ise, kabul/ilgi boyutunun, ilköğretim dönemindeki öğrencilerde akademik yeterlik, sosyal onay ve davranıştan hoşnut olma alt ölçeklerini ve toplam benlik algısını; lise öğrencilerinde ise davranıştan hoşnut olma ve yakın arkadaşlık alt ölçeklerini ve toplam benlik algısını; psikolojik özerklik boyutunun ise lise öğrencilerinde akademik yeterlik ve bütünsel özdeğer alt ölçeklerini ve toplam benlik algısını yordamada anlamlı katkıları olduğu görülmüştür. Ayrıca tutum ölçeğinin kontrol/denetleme boyutunun sadece ilköğretim dönemindeki öğrencilerin davranıştan hoşnut olma alt ölçeğini anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur. Üniversite öğrencilerinde ise kabul/ilgi/özerklik boyutu, akademik yeterlik, sosyal onay, zihinsel yetenek, anne-babayla ilişkiler ve bütünsel özdeğer alt ölçeklerini ve toplam benlik algısını anlamlı düzeyde yordamıştır. Doğrudan kontrol boyutu ile akademik yeterlik, atletik yeterlik ve romantik ilişkiler alt ölçekleri arasındaki ilişkilerin ise ters yönde olduğu görülmüştür. Ayrıca, ilköğretim dönemindeki çocukların anne ve babası arasındaki uyumu algılamalarını ölçmek amacıyla ikinci çalışma yapılmıştır. Bulgular; annenin algıladığı eşler arasındaki uyum ile çocukların algıladıkları uyum arasındaki ilişkinin anlamlı olduğunu göstermiştir. Ayrıca birinci araştırmadan farklı olarak, ikinciçalışmada çocukların algıladıkları uyumun benlik algısının akademik yeterlik, davranıştan hoşnut olma ve bütünsel özdeğer alt ölçeklerini yordamada anlamlı katkıları olduğu görülmüştür. Araştırmamızdan elde edilen bulgular, diğer araştırma bulguları çerçevesinde tartışılmış ve kültüre özgü farklılıklar açısından irdelenmiştir.
Özet (Çeviri)
The principle aim of this study was to investigate the relationship of marital adjustment and parent-child relations with academic achievement and self- perceptions of children from different age groups. A sample of 534 subjects selected among elementary school, high school and college students. Elementary school subjects consisted of 188 fourth and fifth grade students (103 female and 85 male). High school subjects consisted of 173 first and second grade students (93 female and 80 male). College subjects consisted of 173 first, second and third grade students (93 female and 80 male).“Dyadic Adjustment Scale”,“Parenting Style Scale”,“Self-Perception Profile For Children”,“Self- Perception Profile For Adolescents”and“Self-Perception Profile For College Students”were used for collecting data. Dyadic Adjustment Scale was administered to the parents and the other scales were given to the students. Reliability and validity studies of parenting style scale were conducted for our culture by the researcher. Factor pattern of parenting style scale was investigated as a validity testing. Results indicated that for elementary and high school subjects factor pattern of parenting style scale was very similar to the original scale's factor pattern. However in college students, factor pattern was different from the original. Acceptance/involvement and psychological autonomy dimensions appeared as a single factor, which was, named acceptance/involvement/autonomy. The other dimension strictness/supervision emerged as two separate factors, which were named direct and indirect control. In order to investigate relationships between marital adjustment and the students' perceptions of parenting style, Pearson Product-Moment Correlation Technique was used. The only significant correlation in elementary school students was between acceptance/involvement dimension of parenting style and marital adjustment scores of their mothers. In college students, acceptance/involvement/autonomy dimension of parenting style scores and marital adjustment scores of their mothers were also significantly correlated. Furthermore, in order to predict the students' academic achievement and self-perceptions, hierarchical regression analysis was carried out. Marital adjustmentvu and child's perception of parenting style, educational level of mother and children's sex were used as predictor variables. Hierarchical regression analysis revealed that for elementary school students, educational level of mother; for high school students, sex of children and psychological autonomy dimension of parenting style and for college students, sex of children were significant predictors of academic achievement. Hierarchical regression analysis was also applied to the subscales of self-perception scale. The results showed that marital adjustment significantly predicted the behavioural conduct and global self-worth subscales in high school students and athletic competence and parent relationships subscales in college students. Parenting style, which was the other important variable of our study, was treated separately. It was seen that acceptance/involvement dimension of parenting style significantly predicted academic competence, social acceptance and behavioural conduct subscales and total self perception in elementary school students; behavioural conduct and close friendship subscales and total self perception in high school students. In high school students' academic competence and global self-worth subscales and total self-perception were also significantly predicted by psychological autonomy dimension of parenting style. Furthermore, it was found that strictness/supervision dimension of parenting style significantly predicted only behavioural conduct subscale in elementary school students. In college students, academic competence, social acceptance, intellectual ability, parent relationships and global self-worth subscales and total self perception were significantly predicted by acceptance/involvement/autonomy dimension of parenting style. In addition to that college students' academic and athletic competence and romantic relationships were significantly and inversely related to direct control of parents. In a separate study, children's perceptions of marital adjustment were measured to understand the fact from children's perspective. Results showed that mother and children's perceptions of marital adjustment were positively related. In the second study, children's perception of marital adjustment significantly predicted their academic competence, behavioural conduct and global self-worth. The findings were discussed in the context of literature and suggestions were made for future research.
Benzer Tezler
- Annelerin ve çocukların eşler arasındaki çatışmayı algılamaları ile çocukların uyum davranışları arasındaki ilişkiler
The relations between the mothers' and the children's perceptions of marital conflict and the children's adjustment behaviors
MÜJDE PEKSAYGILI
- Eş uyumu aile içi iletişimi ve anne baba tutumlarının 4-6 yaş çocuğun davranış ve uyumuna etkisinin incelenmesi
Effects of partner compatibility, familial communication and parental attitudes on behaviours and compliance problems of children aged 4to 6
MERVE ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NADİRE GÜLÇİN YILDIZ
- Primipar kadınların anneliğe uyum sağlamasında evlilik uyumunun ve evlilik niteliğinin etkisi
The efeect of marriage condition and marriage quality on primipare women's adaptation to maternity
ZEYNEP ESRANUR MOTORCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiKTO Karatay ÜniversitesiDisiplinlerarası Aile Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE HARMANCI
- Evli bireylerde yaşam doyumu, cinsel doyum ve evlilik uyumunun sosyodemografik değişkenlerle olan ilişkisinin incelenmesi
The relationship between life satisfaction, sexual satisfaction and marital adjustment in sociodemographic variables in married individuals
AYŞE KARALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OĞUZ TAN
- Kardeşi olan ve olmayan çocukların sosyal ve psikosomatik açıdan değerlendirilmesi
Social and psychosomatic evaluation of children with and without siblings
ÖZLEM ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİstanbul Gelişim ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EBRU KOLSAL