Sözlüksüz köke ulaşma yöntemi
Root reaching method without dictionary
- Tez No: 126990
- Danışmanlar: PROF. DR. EŞREF ADALI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Computer Engineering and Computer Science and Control
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
SÖZLÜKSÜZ KÖKE ULAŞMA YÖNTEMİ ÖZET Doğal Dil İşleme, yapay zeka uygulamalarının bir alt koludur. Bu alanda yapılan çalışmalar doğal dillerin bilgisayarla yorumlanmasını ve anlaşılmasını sağlayan sistemlerin oluşturulmasını hedefler. Doğal Dil alanında yapılan çalışmalar iki kümeye ayrılabilir: 1° Dilden Bağımsız 2° Belli bir dile yönelik çalışmalar. Dilin nedensel olmadığını varsayanlar birinci yöntemi yeğlemişler ve çalışmalarım tüm doğal dillerin ortak yöntemlerle incelenebilirliği üzerine kurmuşlardır. Türkçe'nin kurallı bir dil olması nedeniyle, doğal dil işlemede özel bir durumu vardır. Türkçe, bitişken bir dildir, kural tabanlıdır, sağlam ve bozulmamış bir yapısı vardır. Türkçe'de sözcük, kök ve kökün sonuna eklenmiş eklerden oluşur. Ek sayısı ortalama 3-5 arasıdır. Sözcüğün kökünün bilinmesi, sözcüğün temel anlamım verir. Her ek, sözcüğe yeni ancak herkesin anlayacağı bir anlam kazandırır. Bu nedenle, bir sözcüğün kökünün elde edilmesi ve eklerinin belirlenmesi önemlidir. Bir sözcüğün kökünü bulmak için veritabanına yerleştirilmiş bir sözlükten yararlanılabilir. Ancak Türkçe'nin kural tabanlı bir dil olması nedeniyle sözlük kullanmadan, sözcük köküne ulaşılabileceği iddia edilebilir. Bu tezde, Türkçe'nin bu özelliklerine dayanarak geliştirilen, sözlük kullanmadan kök bulma yöntemi ve bu yönteme uygun olarak geliştirilen yeni algoritmalar gerçeklenen yazılım ile birlikte tanıtılmıştır. Yapılan çalışmada, bir sözcük köküne getirilebilecek ekler kümelere ayrılmış ve veritabanına yerleştirilmişlerdir. Her küme için, eklerin sözcüğe getiriliş sıraları kurallaştırılarak, sonlu durum makineleri oluşturulmuştur. Kümelere özgü oluşturulan makineler birleştirilerek ortaya çıkan ana makine yardımıyla yapılan biçimbirimsel analizde, bir sözcüğe getirilen eklerin sondan başlanarak başa doğru sözcükten çıkarılması ile, sözcük köküne ulaşıldığı görülmüştür. t£3Ss£«* **** ıx
Özet (Çeviri)
ROOT REACHING METHOD WITHOUT DICTIONARY SUMMARY Natural Language Processing is a branch of Artificial Intelligence. The studies done in this area aim to develop systems, which understand and interpret natural languages. The studies done in the natural language field can be divided into two categories: lo Independent from the language 2o Dependent to a specific language. People who suppose that the language isn't causal prefer the first one and compose their study according to the idea that all natural languages can be examined with similar methods. Due to its regularity, Turkish language has a special status in natural language processing. Turkish language is an agglutinative and rule-based language. It has a robust and unchanged structure. A Turkish word consists of a root and suffixes, which has been affixed to this root. The average number of suffixes in a Turkish word is between 3 and 5. The core meaning of a word can be obtained from the word root. Each suffix adds a new, but understandable, meaning to the word. With this respect, it is important to resolve the root and suffixes of a word. It is possible to reach the root of a word by using a pre-defined dictionary in the database. However, it can be claimed that the root of a Turkish word can be determined without using a dictionary by the help of rule-based structure of Turkish language. Root reaching method without dictionary formed based on this property of the Turkish language and the software developed according to that method are presented in this thesis. In the thesis' content, it is claimed and proved that the analysis of a Turkish word to its root and suffixes can be formulated. In this study, the suffixes that can be attached to a word root are divided into groups and finite state machines are formed by formulating the order of suffixes for each of these groups. A main machine is formed by combining these machines specific to the groups. In the morphological analysis done using the main machine, it is seen that the word root is obtained by extracting the suffixes from the end towards the start.
Benzer Tezler
- Okul öncesi dönem çocuklarının sözcüksüz kitap anlatımları ile görsel algı becerilerinin incelenmesi
Examination of pre-school children's visual perception skills with wordless book expressions
AZİME FEYZA NUR ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM OKYAY
- Half asleep, winded losses: A visual survey on photography, memory and meaning
Yarım uykular, soluksuz kayıplar: Fotoğraf, bellek ve anlam üzerine görsel bir yolculuk
BEGÜM BİLGENOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Güzel Sanatlarİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiGrafik Tasarım Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİLEK KAYA
ÖĞR. GÖR. JÜLİDE AKŞİYOTE
- Yeni kamu yönetimi anlayışı kapsamında kamu hizmet algısının ölçümü: Van Eğitim ve Araştırma Hastanesi örneği
Under the scope of new public administration, measurement of public service perception of Van Training and Research Hospital example
CÜNEYT TELSAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kamu YönetimiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİT İZCİ
- Anglo-American and Anatolian attitudes towards nature in the twentieth century: Ecocritical analyses of 'The Grapes of Wrath' by John Steinbeck, 'Coming up For Air' by George Orwell, 'The Pomegranate on The Knoll' by Yaşar Kemal and 'The Tortoises' by Fakir Baykurt
Anglo-Amerikan ve Anadolu kültürlerinin yirminci yüzyılda doğaya karşı tutumu: John Steinbeck'in 'Gazap Üzümleri', George Orwell'in 'Soluksuz Zaman', Yaşar Kemal'in 'Hüyükteki Nar Ağacı' ve Fakir Baykurt'un 'Kaplumbağalar' romanlarınin ekoeleştirel çözümlemeleri
AYŞE ÇİFTCİBAŞI
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Karşılaştırmalı EdebiyatErciyes Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. İ. BANU AKÇEŞME
- Edebiyat-ı Cedîde roman ve hikâyesinde deneyim
Experience in Edebiyat-i Cedîde novels and short stories
ELİF PALİÇKO
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiYeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER YILMAZ