Yaş tarhananın üretim ve farklı saklama koşullarında bileşimindeki değişmeler
Changes in composition of wet tarhana during production and in different storage conditions
- Tez No: 133045
- Danışmanlar: PROF. DR. MUHARREM CERTEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gıda Mühendisliği, Food Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 189
Özet
ÖZET YAŞ TARHANANIN ÜRETİM ve FARKLI SAKLAMA KOŞULLARINDA BİLEŞİMİNDEKİ DEĞİŞMELER Mustafa ERBAŞ Danışman: Prof. Dr. Muharrem CERTEL Doktora Tezi, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Haziran 2003, 160 sayfa Bu çalışmada kültürel değerlerimizden, geleneksel bir Türk ürünü olan tarhananın bazı önemli mikrobiyolojik, kimyasal, fiziksel ve duyusal özeliklerine fermentasyon süresi, depolama tipi ve depolama süresinin etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla hazırlanan tarhananın fermentasyon (0., 1., 2. ve 3. günler), farklı depolama koşullarında (oda koşullarında yaş olarak katkısız, 1000 mg/kg sodyum benzoat katkılı, % 6.5 tuz katkılı, buzdolabı koşullarında yaş olarak katkısız ve oda koşullarında kuru olarak (kontrol)) ve depolama sürecinde (1., 2., 3., 4., 5. ve 6. aylar) bazı önemli özellikleri incelenmiştir. Tarhanaların mikrobiyolojik özelliklerini belirlemek amacıyla toplam mezofilik aerobik bakteri (TMAB), laktik asit bakterileri (Lactobacillus ssp.), maya-küf ve koliform grubu bakterilerin sayımları yapılmıştır. Tarhananın kimyasal ve fiziksel özelliklerini belirlemek için üründe kurumadde, asillik, pH, toplam azotlu madde, toplam eter eksraktı, selüloz, tuz, kül, mineral madde kompozisyonu, enerji içeriği, su aktivitesi, thiobarbütirik asit sayısı, etil alkol, şekerler (glikoz, laktoz, galaktoz, maltoz ve sakkaroz), serbest amino asitler ve karbonilli bileşikler (asetaldehit, diasetil ve malon aldehit) analiz edilmiştir. Ayrıca ürünün kabul edilebilirliğini belirlemek için örneklerden yapılan tarhana çorbalarının duyusal (renk, koku, tat, ekşilik, kıvam, ve homojenite) ve reolojik özellikleri tespit edilmiştir. Tarhananın fermentasyon süresine bağlı olarak 0. günden 3. güne kadar; TMAB, laktik asit bakterileri ve maya-küf sayıları l'er logaritmik birim azalarak 106'dan 105 e, düşmüştür. Fermentasyon sürecinde koliform grubu bakteri tespit edilememiştir. Fermentasyon süresine bağlı olarak tarhananın kurumadde (% 40.22'den - % 38.32'e) ve pH (4.61'den -4.05'e) değerleri düşerken, kuru ağırlık üzerinden asitlik (% 2.65'den - % 4. 14' e), etil alkol (395 mg/kg'dan - 954 mg/kg'a) ve toplam serbest amino asit (9993 mg/kg'dan - 15358 mg/kg'a) miktarları artmıştır. Toplam azotlu madde (%16.79), toplam eter ekstraktı (% 3.92) ve selüloz (% 2.76) değerlerinde bir değişim olmamıştır. Tarhananın depolanma tipine bağlı olarak; en yüksek mikroorganizma sayısı buzdolabında depolanan tarhanada bulunurken, en düşük sayı kuru ve tuzlu olarak depolanan tarhanalarda bulunmuştur. Yaş olarak depolanan tarhanalar, özellikle de tuzlu tarhana ve buzdolabında depolanan tarhana, yaş taze tarhanaya göre bir çok kimyasal fiziksel ve duyusal özelliğini korurken, kuru depolanan tarhanada bu özelliklerin çoğu zayıflamıştır. Bu zayıflıklar duyusal ve aromatik niteliklerde daha da belirginleşmiştir. Kuru tarhana yaş taze tarhanaya göre asetaldehit içeriğinin %69'unu kaybetmiştir.Tarhananın depolanma süresine bağlı olarak; 1. aydan 6. aya kadar mikroorganizma sayıları sürekli azalmış, yaş tarhanaların fermentasyona (asillik, pH, şekerler, serbest amino asitler v.b.) bağlı değerlerinde kismi değişmeler olurken kuru tarhananın bazı besinsel ve aromatik değerlerinde zayıflamalar olmuştur. Su aktivitesi değeri yaş tarhanalarda 0.95-0.97 arasında saptanırken, kuru tarhanada 0.63 olarak saptanmıştır. Tarhana çorbasının pseudoplastik bir akışkan, akış indeks değerinin 0.39 ve kıvanıldık indeksinin 1.95 (pas1*) olduğu tespit edilmiştir. Tarhananın mineral kompozisyonunun zengin olduğu, insanın ihtiyaç duyduğu pek çok minerali içerdiği saptanmıştır. Tarhananın enerji içeriği 372.3 kcal/100 (k.a.) olarak hesaplanmıştır. Tarhanada fermentasyon surecinin ürünün besin maddeleri ve aromatik profilini geliştirdiği, kurutma işleminin ise bunu zayıflattığı sonucuna varılmıştır. Araştırma sonuçlan; yaş tarhananın bir çok mikrobiyolojik, kimyasal, fiziksel ve duyusal özelliklerinin kuru tarhanadan daha iyi olduğunu göstermiştir. Yaş tarhananın hijyen ve sanitasyon kurallarına uygun olarak üretildikten sonra kurutulmadan hermetikli biçimde ambalajlanıp, buzdolabı şartlarında katkısız veya oda şartlarında % 6.5 (y.a.) tuz katkılı olarak 6 ay süre ile nitelikliliğini kaybetmeden depolanarak pazarlanabileceği sonucuna varılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Yaş tarhana, tarhana, fermente tahıl ürünü, depolama, şekerler, serbest amino asitler JÜRİ: Prof. Dr. Muharrem CERTEL (Danışman) Prof. Dr. Hasan YAYGIN Prof. Dr. Recai ERCAN Doç. Dr. Feramuz ÖZDEMİR Doç. Dr. Hüseyin BASIM
Özet (Çeviri)
ABSTRACT CHANGES IN COMPOSITION OF WET TARHANA DURING PRODUCTION AND IN DD7FERENT STORAGE CONDITIONS Mustafa ERBAŞ Ph. D. in Food Engineering Adviser: Prof. Dr. Muharrem CERTEL June 2003, 160 pages In the present study, the effects of fermentation time, different storage type and storage period on microbiological, chemical, physical and sensory properties of wet tarhana, which is a Turkish traditional and cultural product, were researched. For this goal, changes in some important properties of tarhana during fermentation time (0, 1., 2., and 3. days), storage period (1., 2., 3., 4., 5. and 6. months) and effects of different storage type (wet tarhana at room temperature without using any preservative, with 1000 mg/kg sodium benzoate, 6.5% salt, wet tarhana at refrigerator (+ 4 °C) and dried tarhana (control) at room temperature) were searched. To evaluate the microbiological quality of tarhanas, total mesophilic aerobic bacteria (TMAB), lactic acid bacteria (Lactobacillus ssp.), coliform bacteria and yeast- mould were enumerated. Physical and chemical properties of the tarhanas were determined by analyzing dry matter, titratable acidity, pH, total nitrogenous compound, total ether extract, cellulose, salt, ash, minerals composition, energy content, water activity, thiobarbutiric acid number (TBA), ethyl alcohol, sugars (glucose, lactose, galactose, maltose and sucrose), free amino acids and carbonyl compounds (acetaldehyde, diacetyl and malon aldehyde). Furthermore, sensorial properties (color, flavor, taste, consistency and homogeneity) and rheological properties of the tarhana soup were determined. During fermentation time, the number of TMAB, lactic acid bacteria and yeast- mould were decreased from 106 to 103, and coliform bacteria were not found. Dry matter (from 40.22% to 38.32%) and pH (from 4.61 to 4.05) of the tarhana were decreased. However, acidity (from 2.65 % to 4.15 %), ethyl alcohol (from 395 mg/kg to 954 mg/kg) and total free amino acids (from 9993 mg/kg to 15358 mg/kg) of the tarhana were increased. Total nitrogenous compounds (16.79%), total ether extract (3.92%), cellulose amount (2.76%) of the tarhana were not changed. The highest microorganism count was founded in the tarhana stored at refrigerator, whereas the lowest counts were founded in dried and salty tarhanas. Physical, chemical and sensorial properties of the salty tarhana and the tarhana stored at refrigerator were better preserved than the others, while those properties of the dried tarhana were the worst. Especially, sensorial and aromatic properties of the dried tarhana was significantly worse than the wet tarhanas The dried tarhana was lost 69 % of their acetaldehyde content compared to the that of wet fresh tarhana. mThe number of microorganisms in the tarhanas continuously decreased during storage period. Some parameters (acidity, pH, sugars, free amino acids etc.) of the wet tarhanas changed depending on partially going on fermentation during storage, while nutritional and aromatic properties of the dried tarhana partially lost. Water activities of the wet tarhanas were about 0.95-0.97, while water activity of the dried tarhana was 0.63. The tarhana soup acted as pseudoplastic, its flow and consistency index were calculated as 0.39 and 1.95 (pas") respectively. It was found that the tarhana contains important macro and micro minerals, essential for human diet. Energy content of the tarhana was calculated as 372.3 kcal/100g (d.b.). In conclusion, nutritional and aromatic profile of the tarhana developed during fermentation process. However, drying process caused nutritional and aromatic loss in tarhana. Also, microbiological, chemical, physical and sensorial properties of the wet tarhana were better than the dried tarhana. In case of wet tarhana is produced hygienically and packed hermetically, it can be stored and marketed acceptably for 6 mounts at refrigerator without using any preservative or at room temperature with 6.5 % (w.b.) salt. ANAHTAR KELİMELER: Wet tarhana, fermented cereal product, storage, sugar, free amino acids COMMITTEE: Prof. Dr. Muharrem CERTEL (Adviser) Prof. Dr. Hasan YAYGIN Prof. Dr. Recai ERCAN Assoc. Prof. Dr. Feramuz ÖZDEMİR Assoc. Prof. Dr. Hüseyin BASIM IV
Benzer Tezler
- Anadolu topraklarında tarhana kültürü, çeşitleri ve seçili örneklerin duyusal karakterizasyonu üzerine bir çalışma
A study on the tarhana culture, varieties in the Anatolian soils and sensual characterization of the selected specimens
MERVE BAL YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıGaziantep ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OYA ÖZKANLI
- Fonksiyonel tarhana ekmeği üretimi
Production of functional tarhana bread
ALEYNA GÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TOLGA AKCAN
- Tarhana tüketimine ilişkin tüketici tutumlarının incelenmesi
Analysis of consumer behavior towards tarhana consumption
NECİP BUĞRA ENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Okan ÜniversitesiGastronomi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKAY GÖK
- Siyez (Triticum monococcum) ve buğday (Triticum aestivum) unu içerikli Kastamonu yaş tarhanasıyla tarhana çöreği ve tarhana çerezi geliştirilmesi: Raf ömrü ve kalite parametrelerinin incelenmesi
Development of tarhana bread and tarhana snack with kastamonu wet tarhana containing eincorn (Triticum monococcum) and wheat (Triticum aestivum) flour: Examination of shelf life and quality parameters
BİLGE ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Gıda MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜGE HENDEK ERTOP
- Tarhananın farklı kurutma yöntemleri ile kurutulması ve optimum kurutma şartlarının belirlenmesi
Drying tarhan with different drying methods and determining the optimum drying conditions
GAVSA AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
EnerjiMuş Alparslan ÜniversitesiNükleer Enerji ve Enerji Sistemleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGÜR DEMİR