Geçici elektromanyetik ve doğru akım elektrik özdirenç verilerinin ortak ters çözümü: Avcılar örneği
Joint inversion of transient electromagnetic and direct current electric resistivity data: Avcilar example
- Tez No: 143009
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLÇİN ÖZÜRLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeofizik Mühendisliği, Geophysics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 88
Özet
Elektrik ve elektromanyetik yöntemler sığ jeolojik yapı araştırmalarında, yaygın olarak kullanılmaktadır. İki yöntemin Ölçüm tekniklerinin birbirinden farklı olmasından dolayı her iki yöntemin karşılıklı üstünlükleri ve zayıflıkları mevcuttur. Bir boyutlu ters çözüm uygulamalarında, çözümün doğruluğu, verinin yanal süreksizliklerden etkilenmesi ve gürültü içeriğine göre değişmektedir. Bunun yanında, yöntemlerin uygulanmasında en önemli problemlerden biri olan eşdeğerlik sorunu, elektrik ve elektromanyetik verilerin ortak değerlendirilmesi ile azaltılmaktadır. Geçici Elektromanyetik Yöntem (Transient Electromagnetic Method - TEM) ve Doğru Akım Özdirenç Yöntemi (Direct Current Resistivity Method - DC Özdirenç) ölçülen büyüklüklerin ve ölçme yöntemlerinin farklı fiziksel esaslara dayanmasından dolayı farklı iki jeofizik yöntemdir. Ancak elde edilen yerelektrik bilgiler doğrudan yer katmanlarının özdirenci ile ilişkilidir. DC özdirenç yönteminde, özdirencin derinlik ile değişiminin belirlenebilmesi amacıyla Düşey Elektrik Sondaj (Vertical Electrical Sounding - VES) ölçümleri yapılmaktadır. Dolayısıyla, TEM ve VES özdirenç verilerinin ortak çözümü, sonuçlan iyileştirmekte ve eşdeğerliği en aza indirmektedir. Ayrıca TEM yönteminin göreceli olarak yanal süreksizliklerden daha az etkilenmesinden dolayı çözümler bir boyutlu kavramına daha uygun olmaktadır. Bu çalışma kapsamında, TEM ve VES verilerini sönümlü en küçük kareler ters çözüm yöntemini kullanarak ayrı ayrı ve ortak ters çözümlerini yapabilecek bir bilgisayar programı geliştirilmiştir. Bu program kullanılarak TEM ve VES verilerinin ayrı ayrı çözümleri yapılmış ve elde edilen sonuçlar ortak çözüm sonuçlan ile karşılaştınlmıştır. Öncelikle, yapay veriler üzerinde denenen yöntem, 17 Ağustos 1999 Kocaeli depremi sonrasında yer yapısı ile gündeme gelen Avcılar bölgesinde uygulanmıştır. Çalışma kapsamında Avcılar' m çeşitli bölgelerinde 15 farklı noktada 50x50 ve 100x100 m2 halkalar kullanılarak ölçülen TEM verilerinin aynı bölgelerde daha önce alınmış VES verileri ile ortak çözümleri yapılmıştır. Elde edilen bulgulann bölgenin jeolojisi ve diğer jeofizik veriler ile entegrasyonu sağlanmıştır. TEM ve VES verilerinin ortak ters çözümü, eşdeğerlik problemini en aza indirdiği ve uygulama bölgesi olarak seçilen Avcılar' m sığ yerelektrik yapısı hakkında ek bilgiler sağladığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Electrical and electromagnetic methods have been widely used for shallow geological investigations. Because of the differences in measurement techniques, each has its own merits and shortcomings. Interpretation reliability of one dimensional inversion applications is related to lateral distortions and noise content of the data. Furthermore, nonuniqueness is one of the most important problems encountered in practice. However, nonuniqueness can be reduced by joint interpretation of electrical and electromagnetic data. Transient Electromagnetic Method (TEM) and Direct Current Resistivity Method (DC Resistivity) differ from each other in terms of physical basis of measurements and measured quantities but obtained geoelectrical information is directly related to resistivity of the layers. Vertical Electrical Sounding measurements have been done to obtain the variation of resistivity versus depth in DC resistivity method. Consequently, joint interpretation of TEM and VES data improves the results and reduces the nonuniqueness. Also, solution is much more reasonable to be interpreted as one dimensional since TEM data are relatively less sensitive to lateral discontinuities. In this study, a computer program has been developed to invert TEM and VES data both separately and jointly using damped least squares inversion method. Using this program TEM and VES data have been separately and jointly inverted and a comparison of the results is presented. First, the method has been tested using synthetic data. Afterwards, it has been applied to data collected in Avcılar, which came to the agenda by its subsurface structure after the 17 August 1999 Kocaeli earthquake. In this study, 15 sets of TEM data have been measured using 50x50 and 100x100 m2 transmitters, and have been jointly inverted with previously measured VES data. Finally, results have been integrated with regional geology and existing geophysical data. The results of this study indicated that the joint inversion of TEM and VES data has reduced the nonuniqueness and provided additional information about shallow geoelectrical structure of the Avcılar region.
Benzer Tezler
- Çatalca-İstanbul Bölgesi'nde yeraltısuyu araştırması ve hidrojeolojik yapısının jeofizik yöntemlerle araştırılması
Investigation of groundwater in Çatalca-İstanbul Region and investigation of hydrogeological structure with geophysical methods
MÜGE KORAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. GÜLÇİN ÖZÜRLAN
- İstanbul-Tuzla bölgesinin yer elektrik süreksizliklerinin elektrik ve elektromanyetik yöntemlerle araştırılması
Investigation of geoelectrical discontinuities with electric and electromagnetic methods in İstanbul-Tuzla region
AYÇA SULTAN ARDALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. GÜLÇİN ÖZÜRLAN
- İstanbul Tuzla İçmeler bölgesinde tuzlu su yayılımının jeofizik yöntemlerle araştırılması
Investigation spread of saltwater with geophysical methods in İstanbul Tuzla İçmeler region
MEHMET RECEP
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. GÜLÇİN ÖZÜRLAN
- Elektrik ve elektromanyetik yöntemler ile hidrojeofizik araştırmalar: Haymana (Ankara) örneği
Hydrogeophysical investigations using electric and electromagnetic methods: The case of Haymana (Ankara)
KÜRŞAT DORUK ERDAĞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeofizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET EMİN CANDANSAYAR
- Tel yapıların kapalı zaman alanı tekniği kullanılarak geçici tepkilerinin incelenmesi
Transient analysis of wire structures utilizing an implicit time domain technique
ARZU KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiElektrik-Elektronik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN KÖKSAL