Enerji kaynakları ve Türkiye'nin jeoenerjetik konumu
Energy resources and Turkey's geoenergetic position
- Tez No: 166221
- Danışmanlar: PROF. DR. EMİN KARAHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
ENERJİ KAYNAKLARI VE TÜRKİYE'NİN JEOENERJETIK KONUMU ÖZET Hangi kaynak kullanılırsa kullanılsın enerji üretebilmek için bir enerji üretim sistemine ihtiyaç vardır. Enerji üretim sistemleri: gaz türbinleri, buhar türbinleri, içten yanmalı motorlar, mikro türbinler ve yakıt pilleri olarak sıralanırlar. Her bir enerji üretim sisteminin eksikliği ve üstünlüğü mevcuttur, dolayısıyla uygulama alanına göre uygun seçim yapılırken kojenerasyon ilkesi de göz önünde bulundurulmalıdır. Kojenerasyon bir süreçte açığa çıkan atık ısının diğer süreçte değerlendirilmesi işlemi olarak özetlenebilir. Enerji kaynakları: geleneksel, yenilenebilir ve alternatif olmak üzere üç ana başlık altında toplanabilir. Geleneksel enerji kaynakları; kömür, petrol ve doğal gaz olarak sıralanabilir. Milyonlarca yıl önce bitki ve hayvan orijinli organik maddelerin derin toprak katmanları altında fosilleşmesi sonucu oluştukları için geleneksel enerji kaynakları fosil yakıtlar olarak isimlendirilirler. Endüstri devriminden bu yana kullanıldıkları için altyapıları oturmuştur. Günümüz enerji ve elektrik üretiminin büyük bir kısmı fosil yakıtlardan temin edilir. Ancak bu yakıtlar bünyelerinde karbon, azot, sülfür, cıva ve yanmayan maddeler bulundurdukları için yakılmaları sonucu bu maddeler; karbondioksit, azot oksitler, sülfür dioksit, cıva ve zararlı tanecikler formunda atmosfere yayılırlar ve sera etkisi, ozon tabakasımn incelmesi, asit yağmurları, tanecik emisyonu gibi zararlı etkilere neden olurlar. Geleneksel enerji kaynaklanmn bir diğer olumsuz özelliği ise sonlu kaynak olmaları ve rezervlerin dünyanın belirli bölgelerinde toplanmış olmasıdır. Dolayısıyla fosil yakıtlar birçok ülkeyi enerji sektöründe dışa bağımlı bir hale sokarken, er geç tükenecek olmaları da birçok sektöre korkulu rüya göstermektedir. Özellikle 1973 Dünya Enerji Krizi sonrası diğer enerji kaynaklan üzerinde yoğun çalışmalar yapılmaya başlanmış; yenilenebilir ve alternatif enerji kavramı bu dönemde ortaya atılmıştır. Yenilenebilir enerji kaynaklan: biyoenerji, hidroelektrik enerji, güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, okyanus enerjisi (dalga enerjisi, gelgit enerjisi, okyanus termal enerjisi), jeotermal enerji olarak sıralanırken alternatif kaynaklar: nükleer enerji ve füzyon enerjisi olarak tanımlanabilir. Yenilenebilir enerji kaynaklan sonlu yapıda değildir ve hiçbir olumsuz çevresel etkileri yoktur ancak bu kaynaklar kullanılarak elde edilen nihai ürün elektrik olduğundan depolanamazlar ve en önemlisi araçlarda yakıt olarak kullanılamazlar. Aynca hidroelektrik ve kısmen de olsa rüzgar ve jeotermal enerji hariç geleneksel enerji kaynaklarıyla ekonomik olarak rekabet edecek durumda değillerdir. Ancak teknoloji ilerledikçe ve geleneksel enerji kaynaklanmn olumsuz çevresel etkileri de maliyet unsuru olarak değerlendirilmeye başlandığında özellikle yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi daha da artacaktır. Alternatif enerji kaynaklanndan nükleer enerji konusunda dünya taraf ve karşıt olmak üzere ikiye bölünmüşken, füzyon konusu ilgi çekmeye devam etmektedir ve önümüzdeki yıllarda füzyon reaktörlerinin öneminin daha da artması beklenmektedir. Günümüzde giderek önemini artıran enerji sistemi ise hidrojen enerji sistemidir. Hidrojen: depolanabilir, taşınabilir, xıııyenilenebilir, üretildiği ana enerji kaynağından bağımsız, temiz ve depolayabildiği enerji miktarına göre en ekonomik sentetik yakıt olması nedeniyle; ana enerji kaynaklarıyla kullanılabilir enerji kaynaklan arasında bir köprü vazifesi görebilir. Fosil yakıtların kullanıldığı her alanda kullanılabilmeleri, yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarının eksiliklerini bertaraf edebilmeleri nedeniyle hidrojenin; odun ile başlayan, kömür ve petrol ile devam eden, günümüzde doğal gaz ile zirveye oturan enerji zincirinin son ve değişmez halkası olması beklenmektedir. Zira, günümüzün doğal gaz altyapısı da hidrojen enerji sisteminin altyapısını oluşturabilecek özelliktedir. Mevcut dünya enerji platformunun baş aktörleri ABD, Birleşik Krallık, Japonya, Avrupa Birliği olarak sıralanırken; gelişmekte olan ülkelerden Hindistan, Çin, Brezilya ve Arjantin ise giderek önemini artıran büyük ülkeler olarak değerlendirilebilir. Ülkemiz ise fosil yakıtlar yönünden fakir ülke statüsünde olsa da, yenilenebilir enerji kaynaklan dikkate alındığında bir enerji cenneti olarak tanımlanabilir, aynca Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı gibi bir çok önemli projeye ev sahipliği yapabilecek pozisyonda olması nedeniyle jeoenerjetik yönden oldukça önemli bir konumdadır. Ülkemiz bu mevcut üstünlüklerini değerlendirebildiği takdirde dünya enerji platformunda giderek artan bir önem kazanabilir. xıv
Özet (Çeviri)
ENERGY RESOURCES AND TURKEY'S GEONERGETIC POSITION SUMMARY A prime mover is always required in order to derive energy from any resources. Prime movers can be listed as: gas turbine, steam turbine, reciprocating engine, micro turbine and fuel cells. Each prime mover has advantages and disadvantages, so it is better to define suitable one according to the application process. By the way co- generation, which is to re-use the excess heat generated in one process, must be kept in mind in each application. Energy resources can be listed as conventional, renewable and alternative sources. Conventional energy sources are defined as coal, oil and natural gas. Conventional energy sources can also be mentioned as fossil fuels, because million years ago they occurred from organic parts of plants and animals reshaped under deep ground. All background is settled owing to the wide use of conventional sources from industry ages. Nowadays, almost all energy and electricity is produced from fossil fuels. Because of carbon, nitrogen, sulfur, mercury and unburned items contamination; they release carbon dioxide, nitrogen oxide, sulfur dioxide, mercury and harmful particles to the atmosphere and cause greenhouse affect, ozone termination, acid rains and particle emission. Due to the high usage rates of limited reserves, all conventional sources will be consumed totally. Because all reserves almost gathered in some specific locations, many countries are dependent on imported fuel in their energy policy. This makes many sector related to energy see a nightmare. Especially after 1973 World Energy Crisis, many works made in order to realize different resources. Renewable and alternative energy sources were presented to the sector after this breakpoint. When renewable sources are detailed as bio, hydraulic, solar, wind, ocean (wave, tides, ocean thermal) and geothermal energy; alternative sources is clarified as nuclear fission and fusion energy. Renewable energy sources have not got any negative environmental affects; however they can not be stored and used as fuels in transportation because the end product is electricity. Also, except hydraulic and partially wind and geothermal energy, they can not compete with conventional sources in economic base. On the other hand, especially renewable energy sources will increase their importance day by day, as environmental costs of conventional sources are regarded. When in nuclear energy, world is separated into two parts as positive and negative; fusion is increasing its popularity and we can expect an increasing tendency to this energy source. Other popular energy source is defined as hydrogen. Hydrogen is storable, portable, renewable, and independent from main energy source, clean and the most economic synthetic fuel according to the stored energy rate. So, it can be used as an intermediate energy bridge between main and useful energy elements. Briefly, Hydrogen will be the last and certain part of the energy chain which began with wood and continued with oil and coal and peaked with natural gas recently because it overcomes all drawbacks of renewable sources, can be used in all applications where fossil fuels used and existing natural gas background is very suitable for hydrogen xvenergy system. Main actors in world energy platform can be listed as: U.S., U.K., Japan, and European Union. It must be noted that India, China, Brazil and Argentina is gaining importance day by day. Turkey is a poor country on fossil fuels reserves, however when renewable sources is regarded, it can be named as energy paradise. On the other hand, its geoenergetic position is very important because it can be a host country to the projects like Baku-Tifiis-Ceyhan. If our country can use these advantages, its position in world energy platform can increase. xvi
Benzer Tezler
- Eskişehir ilinde kurulabilecek rüzgar enerji santralinin ekonomik analizi
Economic analysis of wind energy plant to be installed inEskisehir
OSMAN KARATAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
EkonomiEskişehir Teknik Üniversitesiİleri Teknolojiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT AÇMA
- Yenilenebilir enerji kaynakları ve Türkiye
Renewable energy sources and Turkey
EMRAH HÜSEYİN GEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
EnerjiGazi ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEÇİL MİNE TÜRK
- Hazar Havzası enerji kaynakları ve Türkiye'nin geçiş terminali olma hedefi
Caspian Basin energy resources and Turkey's goal of becoming transit terminal
ÖZGE SAĞIR MURAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EkonomiErzincan Binali Yıldırım Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN UÇAR
- Türkiye'nin alternatif enerji kaynakları ve kullanım potansiyeli
Alternative energy sources in Turkey and their usage potential
NAZİLE YILANKIRAN
- Enerji arz güvenliği açısından Avrupa Birliği için Türkiye'nin önemi
Turkey's importance for the European Union in terms of security of energy supply
SERDAR SARICAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Uluslararası İlişkilerBahçeşehir ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARİF KÖKTAŞ