Aristoteles felsefesinde akıl ve his ilişkisi
The reason and the sense at Aristoteles philosophy
- Tez No: 190884
- Danışmanlar: PROF.DR. NURTEN GÖKALP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Bu tezin amacı öncelikle, düşünce tarihinde ilk dönemlerden bu yanainsan aklını kurcalamış olan akıl ve his ilişkisini, epistemolojik ve ahlakiaçıdan ağırlıklı olmak üzere Aristoteles felsefesi bağlamında irdeleyerekortaya koymaktır. Bu çerçevede ilk olarak, bu iki kavrama dair genel anlamdafilozofların yaklaşımlarına yer verilmek suretiyle konuya giriş yapılmıştır. İkincibölümde ise akıl ve his anlayışı ayrı ayrı ele alınarak, bu iki kavrama filozofçahangi anlamların yüklediği, birbirleri ile nasıl ilişkilendirdiği ile ilgilideğerlendirmeler sunulmuştur. Onun, akıl ve hissi birbirine indergeyerek,onların özdeş olduğunu düşünen bazı yaklaşımların tersine, ikisininbirbirlerinden bağımsız varolduğunu söyleyerek soyutlamasının temelindeyatan savunuları açıklanmış ve özdeş olmadıklarını söylemesinin sebeblerisıralanmıştır.Üçüncü bölümde, filozofun akıl ve hissi ruhun iki yetisi olarak görmesisebebiyle, ruh anlayışı üzerinde durulmuş ve ruhun vücut bulduğu bedenle dekonu ilişkilendirilmiştir. Ruhun bu iki yetisi olan akıl ve his, Aristoteles'in ruh vebeden için söyledikleri etrafında değerlendirilmiştir. Akıl ve hisler, ruhun aitolduğu bölümleri ile bağlantılı olarak, bitkisel, hayvansal ve insani ruh için ayrıayrı ele alınmış, daha sonra ruhun bu üç bölümünün sahip olduğu yetiler içinde aynı mantıkla incelenmiştir. Doğrudan tezin konusu ile ilgili olan, ruhunakla sahip yanı ve akıldan yoksun olan yanları da bu bölümde incelenmişayrıca, aklın Aristoteles düşüncesindeki ağırlığından ötürü, iki türü olan teorikakıl ve pratik akıla, daha detaylı anlatılmak üzere ayrı bir başlık altında yerverilmiştir.Dördüncü bölümde ise, akıl ve his ilişkisi ahlaki yönden ele alınmış,Aristoteles'in ahlak felsefesinin iskeletini oluşturan kavramlardan ilk olarakerdem anlatılmış, daha sonra iki erdem türü olan düşünce erdemleri vekarakter erdemleri, ayrı ayrı kendi içindeki çeşitlerinden de bahsedilerek tezinamacı doğrultusunda irdelenmiştir. Sonrasında akıl ve his ilişkisinin ve ayrıcaaralarındaki çekişmenin ve uyumun en yoğun incelenebileceği, irade problemiüzerinde durulmuştur. Bu konu Aristoteles'in kendine egemen olan insan vekendine egemen olmayan insan tanımları etrafında ele alınmıştır. Bunlardanbağımsız olarak düşünülemeyecek olan seçme ve sorumluluk ile ilgili olarakda Aristoteles'in düşüncelerine, insan eylemleri ile ilgili yaptığı ayrımlaryoluyla, bu başlık altında yer verilmiştir. Bu bölümün son başlığı ise,Aristoteles'in hedef olarak gösterdiği ve ruhun akla uygun etkinliği sonucuözüne uygun davranış sonucunda erdem sahibi olarak ulaşabileceğimutluluğa dair düşünceleri anlatılmıştır. Mutluluğa ulaşmada akıl ve hissinyaşamsal önemi ortaya koyulmaya çalışılmıştır.Bahsedilen bölümlerde Aristoteles düşüncesinde akıl ve his ilişkisiniortaya koyduktan sonra, daha çok insan pskolojisi etrafında dönmekte olan budüşüncelerin, halen günümüz koşulları ile ne kadar büyük paralellik gösteriyorolmasının şaşırtıcılığı göz önüne alındığında, kaçınılmaz olarak ilk döneme aitbu felsefi pskolojiyi günümüz psikoloji bilimindeki yaklaşımlar ileilişkilendirerek inceleme gerekliliği doğmuştur. Beşinci bölümün irdelediğikonu da bu olmuştur.Son bölümde ise genel bir değerlendirme yapılarak, ana hatları ilekonunun üzerinden geçilirken, tezin ortaya koyduğu anafikir vurgulanmış vevarılan sonuçlar ifade edilerek çalışma sonlandırılmıştır
Özet (Çeviri)
The primarily aim of this study is to manifest the relationship betweenhuman reason and sense, which dwells on our minds throughout the historyof thought, by considering the philosophy of Aristotle in epistemological andethical way. In this frame, firstly we made an introduction by placing a generalview of the philosophers? approaches to these two concepts. In the secondchapter, the considerations of philosopher are presented; what kind ofmeanings he put on to these two concepts, how he related them each other,in which areas he placed them. Conversely to the approaches, in whichreason and sense are accepted as identical by degrading them to each other,Aristotle?s explanations about the reasons why it is hard to ostracize them bydefining them independently and the reasons why they are not identical, arearranged.In the third chapter, because the philosopher thinks the reason and thesense as the two skills of the soul, the understanding of soul is discussed byconsidering the body and soul as whole. The two skills of soul; reason andsense are discussed around the considerations of Aristotle about soul andbody. Reason and sense are taken into consideration separately for herbal,animal and human part of soul. Later the skills of those there parts of the soulare examined in the same logical way. The directly related themes to thisthesis, such as the sides of the soul which have reason and which does nothave reason are also analyzed in this chapter. Besides, because of theseverity of the reason in Aristotle?s ideas, the theoretical reason and thepractical reason are analyzed in details under two headlines.In the forth chapter, the relationship between reason and sensediscussed ethically; first, virtue, that composes the skeleton of Aristotle?sphilosophy of ethics, is described, then by expressing their types separately,the virtues of reason and the virtues of character are analyzed in the directionof this thesis. Later, we discuss the desire problem, in which reason andsense, and the conflict and the harmony between them can be analyzedintensively. This subject is discussed around Aristotle?s descriptions of ?thehuman, prevails over himself? and ?the human, who can not prevail overhimself?. Besides, under this headline we discuss Aristotle?s ideascorresponding to the selection and responsibility, those can not be thoughtapart from the descriptions mentioned above, and by his segregations aboutthe human activities. Under the last headline of this chapter, we also describehis ideas about happiness, which he shows as a target and that can only bereached by behavior which is adequate to his essence, and by virtue, as aresult of harmonious activities of sense and reason. The vital importance ofreason and sense to reach happiness is tried to be explained.After the relationship between reason and sense is set up according toAristotle?s ideas in the chapters mentioned above, and when the astonishingresults, that show great similarities between today?s conditions and thoseideas mostly turn around the human psychology, are taken into consideration,the necessity to analyze the philosophy of the first periods by relating theapproaches in today?s science of psychology is inevitably appeared. This isthe subject analyzed in the fifht chapter.In conclusion, by a general evaluation, the outline of this subject isanalyzed and the main point of this study is emphasized, finally byexpression of the results, the study is completed.
Benzer Tezler
- Farabi düşüncesinde din felsefe ilişkisi
The relation between religion and philosophy in Farabi thought
BETÜL ÇEŞNİGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURTEN GÖKALP
- Aristoteles felsefesinde tasımsal tanıt ve diyalektik ilişkisi
The relation between syllogism and dialectics in Aristotelian philosophy
ENGİN DELİCE
- Aristotoles'te iyi yaşam ve insan doğası arasındaki ilişki
Relation between good life and happines in Aristotle's thinking
BİLGE ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
FelsefeKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEFİK DENİZ
- Aristoteles ve Fârâbî'de akıl
Nous in Aristotle and Fârâbî
NUR AYBALA ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKütahya Dumlupınar ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER FARUK ERDOĞAN
- Farabi'de bilgi-eylem ilişkisi: Ontolojik temelli bir inceleme
The relationship knowledge and action in Fârâbi: An ontolojical analyses
ZEYNEP BÜŞRA DEMİRÖRS
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
FelsefeEskişehir Osmangazi ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAMİL SARITAŞ