Kahramanmaraş-Minnetpınarı, Erzincan-Akmezar, Çilhoroz, Erzurum-Güllüdere, Tasmasor, Ardahan-Sazpegler kazılarında ele geçen Ortaçağ'a ait seramiklerin XRF ile araştırılması
Investigation of the ceramics from medieval ages that are obtained during the excavations of Kahramanmaraş-Minnetpinari, Erzincan-Akmezar, Çilhoroz, Erzurum-Güllüdere, Tasmasor, Ardahan-Sazpegler by XRF technique
- Tez No: 199858
- Danışmanlar: PROF.DR. PERVİN ARIKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeometri, Fizik ve Fizik Mühendisliği, İstatistik, Archaeometry, Physics and Physics Engineering, Statistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
ivKAHRAMANMARAŞ-MİNNETPINARI, ERZİNCAN-AKMEZAR,ÇİLHOROZ, ERZURUM-GÜLLÜDERE, TASMASOR, ARDAHAN-SAZPEGLER KAZILARINDA ELE GEÇEN ORTAÇAĞ'A AİTSERAMİKLERİN XRF İLE ARAŞTIRILMASI(Yüksek Lisans Tezi)Tuğba DORUGAZİ ÜNİVERSİTESİFEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜOcak 2007ÖZETBu çalışmada Orta Çağ'a tarihlenmiş altı farklı kazı bölgesinden ele geçen, 32adet sırlı ve sırsız seramik parçası XRF (X-ışını floresans) tekniği ileincelenmiştir. Seramikler,GÜ-ARÇED tarafından BTC-HPBH projesi çerçevesin-de KahramanMaraş-Minnetpınarı, Erzincan-Akmezar, Çilhoroz, Erzurum-Gül-lüdere, Tasmasor, Ardahan-Sazpegler bölgelerinde yapılan kazılar sonucu ele ge-çirilmiştir. Her kazı bölgesinin izinli örneklerine kantitatif, izinsiz örneklerine isekalitatif analiz uygulanmıştır. İzinli örneklerin sırları kazınarak kalitatif olarakincelenmiştir. Elde edilen kantitatif verileri kümelendirmek amacıyla SPSSistatistik programı kullanılarak Faktör Analizi ile HCA (Hiyerarşik KümelemeAnalizi) adında özel istatistik teknikler uygulanmıştır. Bu teknikler kazıbölgelerine tek tek ve tüm bölgelere toplu halde uygulanmıştır. Sonuçta MP-3,GD-1, AKM-1 kodlu numunelerin gruptan ayrıldığı görülmüştür. İki kazı bölgesiÇilhoroz ve Minnetpınarı seramiklerine XRD (X-ışını toz kırınım) tekniğikullanılarak minerolojik analizleri yapılmıştır. Mineral kompozisyonları kuvars,albit ve sadece ÇH-5 numaralı örnekte keatit minerali olarak gözlenmiştir.Yapılan kil analizinde illit ve kaolinit killeri belirlenmiştir.vSırlarda en baskın element olarak Pb gözlenmiş ve bunu Cu ve Fe elementleritakip etmiştir. XRF tekniği ile elde edilen sonuçlar, istatistik analizlerledeğerlendirilerek XRD ve arkeolojik yorumlarla desteklenmiştir. Tekniğimizinhızlı, hassas, ekonomik ve güvenilir olmasının yanında tahribatsız olmasıarkeolojik eserler için son derece uygun olduğunu göstermektedir.Bilim Kodu :202. 2.005Anahtar Kelimeler : X-ışınları floresans analizi, Seramik, Sır, Arkeometri,EDXRF spektrometresi, KahramanMaraş-Minnetpınarı,Erzincan-Akmezar, Çilhoroz, Erzurum-Güllüdere,Tasmasor, Ardahan-SazpeglerSayfa Adedi : 85viTez Yöneticisi : Prof. Dr. Pervin ARIKAN
Özet (Çeviri)
viINVESTIGATION OF THE CERAMICS FROM MEDIEVAL AGES THATARE OBTAINED DURING THE EXCAVATIONS OF KAHRAMANMARAŞ-MİNNETPINARI, ERZİNCAN-AKMEZAR, ÇİLHOROZ, ERZURUM-GÜLLÜDERE, TASMASOR, ARDAGAH-SAZPEGLER BY XRF TECHNIQUE(M. Sc. Thesis)Tuğba DORUGAZİ UNIVERSITYINSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGYJanuary 2007ABSTRACTIn this study, 32 units of glazed and non-glazed ceramic pieces which are dated tomedieval ages, are examined by XRF (X-ray fluorescence) technique. Theceramics are obtained from the excavation, sites in KahramanMaraş-Minnetpinari, Erzincan-Akmezar, Çilhoroz, Erzurum-Güllüdere, Tasmasor,Ardahan-Sazpegler that are within the content of BTC-HPBH project by GU-ARCED. At each excavation site, quantitative analysis and qualitative analysisare performed to their destructive and non-destructive samples respectively. Theglazes of the destructive samples are scraped and they are analyzed as forqualitative aspects at their glazes. In order to cluster of the quantitative data thatare obtained SPSS statistical program is applied, and accordingly Factor Analysisis implemented. Also special statistical techniques titled HCA (HierarchicalCluster Analysis) are applied on them. Such techniques are applied to theexcavations sites both individually and jointly to all of such sites. As a result it isobserved that the samples coded as MP-3, GD-1 and AKM-1 are distinguishedfrom the group. In the ceramics that are obtained from two excavation sites titledCilhoroz and Minnetpinari, their mineralogical analysis are done by XRD (X-RayDiffraction) technique. The composition of minerals are obtained as quartz,albite, and only in the sample coded CH-5, it is observed as keatite. Illite andviikaolinite clays are observed during the clay analysis. Pb is found as the majorelement in the glazes and it is followed by Cu and Fe elements. The results thatare obtained by XRF technique are evaluated by statistical analysis andsupported by XRD and archeological comments. As our technique is non-destructive in addition to its qualifications of being rapid, precise, economic andreliable, this indicates that it is very suitable for the characterise of archeologicalmaterials.Science Code : 202.2.005Key Words :X-Ray fluorescence analysis, Ceramic, Glaze,Archeometer, EDXRFS, Kahramanmaraş-Minnetpinari,Erzincan-Akmezar, Çilhoroz, Erzurum-Güllüdere,Tasmasor, Ardahan-SazpeglerPage Number : 85Adviser : Prof. Dr. Pervin ARIKAN
Benzer Tezler
- Minnetpınarı Ortaçağ toplumunda eser element analiziyle paleodiyetin belirlenmesi
The determination of paleodiet of Minnetpınarı Middle Age population by trace element analysis
MUSTAFA TOLGA ÇIRAK
- Kahramanmaraş Merkez ilçenin beşeri ve iktisadi coğrafyası
Human and economic geography of Kahramanmaraş Central administrative district
MEHMET GÜRBÜZ
- Kahramanmaraş-Başkonuş dağı ormanlarında başlıca meşcere kuruluşları ve silvikültürel öneriler
The Main stand structures in the forests of Kahramanmaraş-Başkonuş mountain and silvicultural suggestions
MAHMUT DERYA AVŞAR
Doktora
Türkçe
1999
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ DEMİRCİ
- Kahramanmaraş koşullarında fiğ bitkisinin (Vicia sativa l.) pamuk bitkisi (Gossypium hirsutum l.) ile ekim nöbetinde kullanılması olanakları
Başlık çevirisi yok
MEHMET KAPUDERE
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAHABETTİN ELÇİ
- İskenderun Demir Çelik Fabrikaları işçilerinde serum demir, bakır, çinko ve kurşun değerlerinin araştırılması
Başlık çevirisi yok
SEYFİ GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
KimyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YAŞAR ÇİL