Maraş ermenileri(XIX yüzyıl)
Marash (19th century)
- Tez No: 209472
- Danışmanlar: PROF.DR. HALE ŞIVGIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Maraş, Ermeniler, Osmanlı, Halep, Marash, Armenians, Ottoman, Aleppo
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 415
Özet
Bizans İmparatorluğu, güney sınırlarını Arap saldırılarına karşı koruyabilmek için Kafkasya'da yaşayan Ermenilerin bir kısmını Maraş ve çevresine yerleştirdi. I.Haçlı Seferi'nden sonra, burada yaşayan Ermeniler Haçlıların güvenini kazanmaları sonucunda Haçlılara bağlı Kilikya Ermeni Prensliği'ni kurdular. Kilikya Ermeni Prensliği, Haçlıların bölgeden ayrılmalarından sonra siyasî gelişmelere göre Bizans, Araplar ve Selçuklu Devleti'ne bağlı olarak varlığını devam ettirdi. Moğolların Anadolu'yu istila etmesiyle Moğolların hâkimiyetini kabul etti. Daha sonra Memluk Devleti tarafından sona erdirildi. Maraş'ta yaşayan Ermeniler Kilikya Prensliği'nin sona ermesiyle başka yerlere göç ettiler. Özellikle Maraş şehir merkezini tamamen terk ettiler. Ancak XVI. yüzyılın sonlarından itibaren şehirde Ermeni nüfus yeniden varlığını hissettirmiştir. Maraş'ta Ermeni nüfus %20 civarındadır. Özellikle Zeytun Kazası, Ermeni nüfusun toplandığı bir yerdir. Ermenilerin şehrin sosyal ve ekonomik hayatında önemli bir yeri vardır. Şehir merkezinde Müslüman halk ile Ermeniler arasında 1896 yılında görülen karışıklıklara kadar herhangi bir düşmanlık yoktur. XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin gücünü kaybetmesiyle beraber Büyük Devletler Osmanlı halklarını kışkırttı. Balkanlar'da yaşayan halkların büyük kısmının bağımsızlıklarını elde etmeleriyle Anadolu'da Müslüman halkla aynı coğrafyada yaşayan Ermeniler de bağımsızlık istemeye başladılar. Misyonerlik çakışmaları Ermenilerin bu isteğini kamçılayacak çalışmalar yaptılar. Özellikle açtıkları okullarda Ermenilere bağımsızlık duygusunu aşıladılar. Ermeni Patrikhanesi de bu doğrultuda çalışmalar yaptı. A.B.D. ve Avrupa'da Anadolu'da Ermenilerin öldürüldüğüne dair propaganda yapılarak buna inanan bir kamuoyu oluşturuldu. Amaçlarına ulaşmak isteyen Ermeniler, Hınçak, Taşnak gibi çeşitli komiteler kurarak isyan etme yolunu seçtiler. Bu şekilde Avrupa ve A.B.D'nin dikkatini çekip bağımsızlıklarını kazanmada onların yardımlarını sağlamayı umuyorlardı. Maraş'ta bu amaçla çıkarılan isyanların en önemlileri Zeytun'da görüldü. Özellikle 1860, 1878 ve 1896 yıllarında çıkarılan isyanlar, Ermeni bağımsızlık hareketini tetiklemesi ve tüm Osmanlı Ermenilerince örnek alınması açısından ayrı bir önem taşırlar. Çünkü Zeytun Ermenileri, coğrafyalarının kendilerine verdiği ayrıcalığı kullanarak devlete adeta meydan okumuşlardır.
Özet (Çeviri)
The Byzantine Empire, located to some part of Armenians people ,who lived in Caucasia , to Marash and its surroundings in order to ptotect Empire?s South borders.After the first crusade, the Armenians who lived there,established the Cilicia Armenian Princedom which depentend to Crusaders by gaining their confidence.The Cilicia Armenian Princedom, after the crusaders, continued to their existance in this region depend on Byzantines,Arabians and Selcuklus by political developments.After the Mogol invasion, they accepted to the Mogol dominance. And after that they were demolished by Mamelukes. The Armenians lived in Marash, emigrated to another places after the demolition of Cilician Princedom. Especially the city centre of Marash totally abandoned. But after sixteenth century, the Armenian population emerged again. At Marash, the population of Armenians is nearly %20 at that time.. Especially Zeytun is a good place for Armenians to live and collect. Armenians had an important place in Marash?s social and economical life. At city centre, there hadn?t be any problem between Muslims and Armenians until the confusion in 1896. At nineteenth century, after the Otoman Empire?s weakness, the powerful states instigated the Otoman populations. After the Balkanian states took their independence, Armenians, who lived in Anatolia with Muslims in same geography, wanted to freedom. Missionary study had to encourage Armenians desire .Especially they taught the independence emotion at schools opening by missonaries. Armenian Patriarchy worked like this. By making propaganda about Armenians were being killed in Anatolia at USA and Europa, composed a public opinion which believed this propagandas.Armenians who wanted to acheve their aims, rebellioned by establishing some organizations like Hınchak,Tachnak. For gaining freedom They hoped to USA and European states supply and attention. The most important rebellions ,deduction in marash for this purpose, had seen in Zeytun..Especially 1860,1878 and 1896 rebellions,had an important role as they forced all Ottoman Armenians to rebel and forced Armenian Independence movement. Because Zeytun Armenians challenged the otoman state by using their geographical advantages.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Dönemi Adıyaman nüfusu (1927-2000)
Republic Period Adıyaman population (1927-2000)
ALİ BİNGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMDİ DOĞAN
- Zeytun ve çevresindeki Ermenilerin isyanları (1895-1922)
Armenian rebellions in and around Zeytun (1895-1922)
ABDURRAHMAN LATİF DİNÇASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. İLYAS GÖKHAN
- Maraş Beylerbeyi Bayazıtoğlu Kalender Paşa ve faaliyetleri
Governer-General of Maraş Bayazıtoğlu Kalender Pasha and his activities
FATİH TEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLYAS GÖKHAN
- XIX. yüzyılın ilk yarısında Şer'iyye sicillerine göre Karahisar-ı Sahib Sancağı
Başlık çevirisi yok
ZÜBEYDA TİRYAKİOĞLU KAZAK
- Güney Cephesi Maraş, Antep ve Urfa'da Kuvayimilliye
Kuvayimilli on the South Front Maras, Antep and Urfa
KÜBRA GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET EYİCİL