Geri Dön

Kültür aktarımında çeviri stratejileri: Yüksel Pazarkaya'nın Türkçe- Almanca çeviri örneğinde bir araştırma

Übersetzungsstrategien bei der kulturübertragung. Eine untersuchung am beispiel der Türkisch-Deutschen übersetzungen von Yüksel Pazarkaya

PDF İndir

  1. Tez No: 226185
  2. Yazar: FÜSUN BAYRAKDAR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALİ OSMAN ÖZTÜRK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, German Linguistics and Literature, Translation and Interpretation
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2008
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 284

Özet

Bu araştırmada, Yüksel Pazarkaya esas alınarak kültür aktarımı bağlamında çeviri stratejileri incelenmiştir. Bunun için önce çeviri hakkında teorik bilgilendirmelerde bulunulmuştur. Ardından çevirinin Yüksel Pazarkaya ile ilişkisi ortaya konulmuş ve Yüksel Pazarkaya'nın Almancadan Türkçeye ve Türkçeden Almancaya yaptığı çevirilerden örnekler incelenerek çeviri stratejileri açısından en farklı sonuçları veren örnekler çalışmaya alınmıştır. Çeviri stratejilerinin incelenebilmesi için Yüksel Pazarkaya'nın hem Almancadan Türkçeye hem de Türkçeden Almancaya yaptığı çeviri örneklerinden yararlanılmıştır. Örnek incelemelerde hem kaynak metin hem de erek metin kullanılmıştır.Örnek parçalar incelenirken önce biçimsel inceleme yapılmış sonrada çeviri işlemi ve strateji taramasına geçilmiştir.Çalışmanın inceleme kısmı Türkçeden Almancaya ve Almancadan Türkçeye yapılmış çeviriler olmak üzere iki ana başlık altında toplanmıştır.Değerlendirme kısmı da Türkçeden Almancaya yapılmış çevirilerin ve Almancadan Türkçeye yapılmış çevirilerin değerlendirilmesi olmak üzere iki ana başlık altında yapılmıştır. Kültür Aktarımında kullanılan stratejiler değerlendirilmiştir. Bütün çeviri biçimlerini kapsayan genel bir değerlendirmeye de yer verilmiştir.Değerlendirmede, kullanılan işlem, strateji ve yönteme göre sonuçlar, biçime yönelik sonuçlar, uyaklara yönelik sonuçlar, dize çevirisine yönelik sonuçlar, başlık çevirisine yönelik sonuçlar, deyim ve atasözü çevirisine yönelik sonuçlar, özel isim çevirisine yönelik sonuçlar ve kültür aktarımında kullanılan stratejilere göre sonuçlar çıkarılmıştır.Türkçeden Almancaya yapılan çeviriler için şunlar söylenebilir: İncelenen tüm çevirilerin erek odaklı yapıldığı gözlemlenmiştir. Bu arada Pazarkaya, kaynak metni göz önünde bulundurmuştur. Çevirilerde ender olarak gerekli olan hallerde sözcüğü sözcüğüne çeviri stratejisi kullanılmış fakat çevirilerin genelinde bağımlı çeviri stratejisinin kullanıldığı açıktır. Yüksel Pazarkaya, kaynak metin yazarının dilsel özelliklerini olabildiğince muhafaza ederek çevirisini yapmaya özen göstermiştir.En çok kullanılan çeviri işlemlerinin sırasıyla; Doğrudan Aktarım, Uyarlama, Daha Açık Hale Getirme olduğu görülmektedir. Ödünleme, Yanlış Yorumlama, Yöntemsel Hata gibi işlemlerin (çeviri hatası) ise hiç kullanılmadığı görülmektedir.Almancadan Türkçeye yapılan çeviriler içinse şunları söylemek mümkündür: İncelenen tüm çevirilerin erek odaklı yapıldığı gözlemlenmiştir. Fakat her çeviride kaynak metne bağlı kalınmıştır. Çevirilerde gerekli durumlarda sözcüğü sözcüğüne çeviri stratejisi kullanılmıştır fakat çevirilerin genelinde bağımlı çeviri stratejisinin kullanıldığı açıktır. Yüksel Pazarkaya, kaynak metin yazarının dilsel özelliklerini olabildiğince muhafaza ederek çevirisini yapmaya özen göstermiştir.En çok kullanılan çeviri işlemlerinin sırasıyla; Doğrudan Aktarım, Örtükleme, Daha Açık Hale Getirme olduğu görülmektedir. Eksik Çeviri, Yersiz Açımlama, Yöntemsel Hata gibi işlemlerin (çeviri hatası) ise hiç kullanılmadığı görülmektedir.Kültürel öğelerin aktarımının, Açımlama, Doğrudan Aktarım ve Ödünçleme işlemleri ile gerçekleştirildiği görülmektedir. Bu bağlamda en çok kullanılan işlem ise Doğrudan Aktarma işlemidir.Sonuç olarak, Yüksel Pazarkaya'nın, kaynak metinlerde yer alan kültürel öğeleri erek metine aktardığı gözlemlenmiştir. Kültürel öğeler en çok doğrudan aktarma işlemi aracılığı ile erek metne taşınmıştır. Doğrudan aktarma işlemi ve bunun yanı sıra çeviri eylemi sırasında kullandığı tüm işlem, yöntem ve stratejiler inceleme ve değerlendirme aşamasında ortaya çıkmıştır.

Özet (Çeviri)

In dieser Arbeit wurden Yüksel Pazarkayas Übersetzungsstrategien bei der Kulturübertragung untersucht. So habe ich als erstes übersetzungstheoretische Kenntnisse vermittelt. Dann versuchte ich die Beziehung bzw. Einstellung von Yüksel Pazarkaya zur Übersetzertätigkeit zu beschreiben und seine Übersetzungen zu analysieren, wobei nur die Übersetzungen aufgenommen wurden, welche hinsichtlich der Übersetzungsstrategien aufschlussreiche Beispiele darstellen. Damit die Übersetzungsstrategien von beiden Seiten genügend untersucht werden können, wurden Pazarkayas Hinüber- und Herübersetzungen als Material ausgewertet, wobei sowohl Ausgangs- als auch Zieltexte in Betracht gezogen werden mussten.Bei der Untersuchung wurde als erstens formale Untersuchung und dann die Überprüfung der Übersetzungsverfahren und -strategien bei Pazarkaya durchgeführt.Der Hauptteil der Arbeit wurde in zwei gegliedert: 1) Die Untersuchung von den Hinübersetzungen. 2) Die Untersuchung von den Herübersetzungen.Die Ergebnisse aus der Hinübersetzungs- und die aus der Herübersetzungsuntersuchung wurden ebenfalls in zwei Gruppen gesichtet und alle verwendeten Übersetzungsstrategien nicht nur tabellarisch, sondern auch kommentiert vorgestellt.Aus der Analyse haben sich folgende allgemeine Schlüsse ergeben: Resultate über das Verfahren, die Strategien und die Methoden einerseits und Resultate über die Formen, die Reime, die Übersetzung von Versen, Titeln, Redewendungen, Sprichwörtern, Eigennamen andererseits und über die Strategien, die bei der Kulturübertragung verwendet wurden.Im Hinblick auf die Hinüberübersetzung kann man folgendes sagen: Alle Übersetzungen, die untersucht worden sind, sind zieltextorientiert. Dabei hat Pazarkaya den Ausgangstext berücksichtigt. Die ?Wort für Wort?-Übersetzungsstrategie wird nur angewendet, wenn es nötig erscheint. Im allgemeinen wird die ?Wörtliche“ Übersetzungstrategie verwendet. Yüksel Pazarkaya hat offensichtlich versucht, sich nach den sprachlichen Eigenarten des Verfassers zu orientieren.Die Übersetzungsverfahren, die am meisten angewendet wurden, sind je nach der Gebrauchsfrequenz wie folgt: Übernahme, Adaptation, Explizierung. Kompensation und Übersetzungsfehler wie Sinnverkehrung und Methodenschwäche wurden nicht festgestellt.Im Hinblick auf die Herübersetzung kann man folgendes sagen: Alle Übersetzungen sind zieltextorientiert. Pazarkaya hat bei jeder Übersetzung den Ausgangstext berücksichtigt. Nur nötigenfalls wird die ?Wort für Wort”-Übersetzungsstrategie verwendet. Im allgemeinen wird die ?Wörtliche" Übersetzungstrategie angewendet. Yüksel Pazarkaya hat versucht, die sprachlichen Eigenarten des Verfassers nicht aus dem Auge zu verlieren.Die angewandten Übersetzungsverfahren sind je nach der Gebrauchsfrequenz wie folgt: Übernahme, Verknappung, Explizierung. Übersetzungsfehler wie Unterdifferenzierung bei der Übersetzung, unbegründete Paraphrase, Methodenschwäche wurden bei der Untersuchung nicht festgestellt.Hinsichtlich der Kulturübertragung wurden kulturelle Elemente mit Periphrase, Übernahme und Entlehnung hin- und herübertragen. In diesem Kontext wurde am meisten die Strategie der Übernahme verwendet.Zum Schluss stellt sich heraus, dass es Yüksel Pazarkaya gelungen ist, die kulturellen Elemente der Ausgangstexte in die Zielsprache zu übertragen. Die kulturellen Elemente wurden am meisten mit der Strategie der Übernahme übersetzt.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    813676

    Web sitelerine göre uluslararası lojistik firmalarının küreselleşme faaliyetlerinde uyguladıkları stratejilerde çevirinin önemi

    The importance of translation in the globalization activities of international logistics companies based on websites

    ALİCAN MANGÖR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mütercim-TercümanlıkSakarya Üniversitesi

    Çeviribilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞABAN KÖKTÜRK

  2. Tez No

    731158

    F.M.Dostoyevski'nin Karamazov Kardeşler adlı romanının Rusçadan Türkçeye çevirilerinde kültürel unsur aktarımında kullanılan çeviri stratejileri

    Translation strategies used in transferring culture-specific elements in Russian-Turkish translations of F. M. Dostoyevski's novel the Karamazov Brothers

    BÜŞRA ERBEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GAMZE ÖKSÜZ

  3. Tez No

    511057

    Çeviri stratejileri ve 'Otoçeviri' bağlamında Suat Derviş'in 'Çılgın gibi' eserinin Fransızca çevirisi

    Analysis of the French translation of 'Çılgın gibi' by Suat Derviş in the context of translation strategies and selftranslation concepts

    ESRA ÇİMEN KARAYÜREK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Mütercim-TercümanlıkGazi Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA KURT

  4. Tez No

    528819

    Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı eserinin Arapçaya çevirisindeki kültürel ögelerin hedef odaklı kuram ışığında incelenmesi

    A study of cultural items in Arabic translation of Ahmet Hamdi Tanpınar's saatleri ayarlama enstitusu novel in the light of target oriented translation theory

    ŞEYMA ZEYNEP DOLGUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Mütercim-TercümanlıkGazi Üniversitesi

    Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MURAT ÖZCAN

  5. Tez No

    660183

    Orhan Pamuk'un 'Benim Adım Kırmızı' romanının çevirilerinde kültürel eşdeğerlilik meselesi

    Problematic of cultural equivalency in the translations of Orhan Pamuk's novel 'My Name is Red'

    OSMAN RÜÇHAN ŞEKER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Mütercim-TercümanlıkKırıkkale Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DURAN İÇEL

Geri Dön