Monopolün refah kaybı: Teori ve uygulama
Welfare loss of monopoly: Theory and evidence
- Tez No: 240826
- Danışmanlar: PROF. DR. FAİK BİLGİLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Bölümü
- Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 337
Özet
Modern iktisadi literatürde, monopolün refah maliyeti üç bileşenden oluşmaktadır: (i) Tahsis etkinsizliği, (ii) X-etkinsizliği, (iii) rant-kollama ve rant-savunma maliyetleri.Monopolün olumsuz bir sonucu, kaynak tahsisi etkinsizliğidir. Monopolcüler, fiyatı marjinal maliyetin üstüne yükselterek çıktıyı sınırlandırırlar, yani, kaynak tahsisini bozarlar ve böylece tüketici refahını azaltırlar. Tahsis etkinsizliğinden kaynaklı refah kaybının tahminine yönelik ilk çaba 1954'te Arnold Harberger tarafından gösterildi. Bu yaklaşımda, refah kaybı tüketici fazlasındaki ?dara kaybı? ile ölçülmüştür. Harberger, monopolden doğan refah kaybı miktarının, ulusal gelirin %0.1'inden daha büyük olmadığını savunmuştur. Harberger'in çalışmasının yayınlanmasından günümüze değin, bu konuda önemli bir literatür ortaya çıkmıştır.Monopolün tahsis kaybının hesaplanmasında, girdilerin rekabetçi piyasalardaki kadar etkin kullanıldığını varsaymak konusunda ortak bir genel kabul oluşmuştur. Oysa, Harvey Leibenstein'e (1966) göre, rekabetin maliyetler üzerinde önemli bir etkisi olabilir, çünkü rekabet piyasadaki firmalar üzerinde büyük bir disipline edici baskı kaynağı olarak hizmet görür. Böylece, rekabetçi maliyetler monopolcü maliyetlere oranla daha düşüktür ve bu maliyet farkı monopolün refah kaybının hesaplanmasında dikkate alınmalıdır.Monopolün diğer bir etkinsizliği, monopol pozisyonlarını elde etme, sürdürme ve koruma çabalarının ortaya çıkardığı rant-kollama maliyetlerinden kaynaklanmaktadır. Gordon Tullock'a (1967) göre, monopol kârlarını elde etmek için bir fırsatın var olması, kaynakları monopol gücü elde etme yönünde cezp eder ve bu kaynakların fırsat maliyetleri aynı zamanda monopolün de sosyal refah maliyetleridir. Richard A. Posner (1975), monopolcü rant-kollama faaliyetinden doğan refah kaybının monopol kârına eşit olma eğilimi göstereceğini savunmuştur. İlâve olarak, tüketicilerin, piyasanın monopolizasyonunu önlemeye yönelik rant-savunma harcamaları söz konusudur.Bu çalışmanın amacı, ilk olarak, bu konudaki literatürü analiz etmek ve ikinci olarak, Türkiye imalat sanayinde monopole atfedilebilir olan toplumsal refah kaybını hesaplamaktır. Uygulama bölümünde, monopolün refah kaybının yukarıda bahsedilen üç bileşenini içeren Cowling-Mueller (1978) metodolojisi ve Türkiye İstatistik Kurumu'ndan temin edilen 1980-2001 Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri Analiz Veri Kütüğü datası kullanılmıştır. Monopolcü tahsis kaybı GSYİH'nın yaklaşık %0.1'i ve monopolün maksimum toplam refah kaybı GSYİH'nın %1 ile %1.5'i aralığında hesaplanmıştır. Bu sonuçlar Harberger ve Onu takip eden diğer iktisatçıların bulgularını teyit etmektedir. Ayrıca, analiz sonuçları, monopolden doğan refah kaybının büyük bölümünün nispeten az sayıdaki endüstrilerde yoğunlaştığını göstermektedir.
Özet (Çeviri)
In contemporary literature of economics, the welfare cost of monopoly consists of three components: (i) allocative inefficiency, (ii) X-inefficiency, (iii) rent-seeking and rent-defending costs.One adverse consequence of monopoly is the misallocation of resources. By raising price above marginal cost, monopolists restrict output, in a sense, they distort resource allocation and thereby reduce consumer welfare. The first attempt to estimate the welfare loss due to misallocation was realized in 1954 by Arnold Harberger. The welfare loss was measured by the ?deadweight loss? of consumer surplus in this approach. Harberger argued that welfare loss due to monopoly amounts to no more than 0.1% of national income. Since the appearance of Harberger?s study, there has been a substantial literature emerged on this subject.In the estimating of allocative loss of monopoly, it has been common to assume that inputs are used as efficiently as in competitive markets. But, Harvey Leibenstein (1966) argues that competition may have an important impact on costs because it serves as a major source of disciplinary pressure on firms in the market. Thus, competitive costs are less than monopoly costs and this cost difference must be taken into consideration in monopoly welfare loss calculation.Another inefficiency of monopoly arises from rent-seeking costs induced by monopoly to gain, extend, and defend its being monopoly positions. According to Gordon Tullock (1967), the existence of an opportunity to obtain monopoly profits will attract resources into efforts to constitute monopolies, and the opportunity costs of those resources are social welfare costs of monopoly. Richard A. Posner (1975) has argued that the welfare loss from monopoly rent-seeking will tend to equal monopoly profit. In addition, there are rent-defending expenditures of consumers to prevent the market from monopolization.The purpose of this work, first, is to analyze literature on this subject, and second is to calculate the social welfare loss attributable to monopoly in Turkish manufacturing industries. The survey uses Cowling-Mueller (1978) methodology including three components of monopoly welfare loss mentioned above, and employs 1980-2001 Annual Industry and Service Statistical Analysis Database provided by Turkish Statistical Institute. It is calculated that monopoly allocative loss is about 0.1% of GDP and that maximum total monopoly welfare loss is ranged between 1% and 1.5% of GDP. These outcomes verify Harberger (1954) and his follower?s findings. Further, the result of analysis indicates that the bulk of the welfare loss due to monopoly is concentrated in relatively few industries.
Benzer Tezler
- Congestion-driven transmission planning considering incentives for generator investments
Jeneratör yatırımı teşviklerini göz önüne alan güvenlik odaklı iletim planlaması
OSMAN BÜLENT TÖR
Doktora
İngilizce
2008
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEZİH GÜVEN
- İstikrarlı bir kalkınma trendine ulaşmada rant ekonomisinden üretim ekonomisine geçiş
Başlık çevirisi yok
ABDULKADİR KÖKOCAK
- Ulus-devletten küreselleşmeye devletin otoriterleşmesi
Authoritarianization of state from nation-state to globalization
SERTAN ÇINAR
Doktora
Türkçe
2020
Kamu YönetimiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN GÜNLÜ
- Implications of sofware piracy on social welfare
Yazılım korsanlığının sosyal refah üzerine etkileri
BARIŞ ÇEVİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
EkonomiBoğaziçi ÜniversitesiEkonomi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKHAN ÖZERTAN
- Telekomünikasyon şebekelerinde oyun teorisi yaklaşımı
Game theory approach in telecommunications networks
SELÇUK ARSLAN
Doktora
Türkçe
2006
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BİLAL TOKLU