Yurttaşlık performansı: Yapı geçerliği ve öncülleri
Citizenship performance: Construct validity and antecedents
- Tez No: 254774
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN AYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Sosyoloji, Psychology, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Bölümü
- Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Bu araştırmada yurttaşlık performansı kavramının öncelikle ülkemizde kapsam, görünüş ve yapı geçerliğine sahip olup olmadığı bir ön çalışmayla incelenmiş, kavramın çok boyutlu yapısına ilişkin analizler yapılmış ve yurttaşlık performansı boyutlarının farklı öncülleri olup olmadığı sınanmıştır.Araştırmanın ön çalışmasında 10 katılımcı ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilen niteliksel analiz edilerek yurttaşlık performansının görünüş ve kapsam geçerliği incelenmiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında, asıl çalışmada kullanılacak ancak, kültürümüzde geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmamış olan yurttaşlık performansı, iş doyumu (yöneticiden doyum, iş arkadaşlarından doyum ve işin doğasından doyum boyutları), grup sargınlığı ve işle bütünleşme ölçeklerinin geçerlik ve güvenirliği 213 kişilik bir örneklemde değerlendirilmiştir. Asıl çalışmada ise 619 katılımcıdan yurttaşlık performansı, yöneticiden doyum, iş arkadaşlarından doyum ve işin doğasından doyum boyutları, grup sargınlığı, işle bütünleşme, işlemsel adalet, duygusal ve normatif bağlılık, kişilik boyutlarından öz-disiplin ve uyumluluk ölçümleri ve demografik bilgiler alınmıştır. Yazında yer alan bilgiler ışığında yurttaşlık performansının yapısı ile ilgili üç farklı model geliştirilmiş ve bu modeller istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır.Araştırmanın ilk aşamasından elde edilen bulgulara göre yurttaşlık performansı kavramının Türkiye'de kapsam ve görünüş geçerliğine sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında yurttaşlık performansı, yöneticiden doyum, iş arkadaşlarından doyum ve işin doğasından doyum boyutları, grup sargınlığı ve işle bütünleşme ölçekleri doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur ve orijinallerine uygun faktör yapılarına sahip oldukları görülmüştür. Bu dört değişkenin ayrıca, iş-aile çatışması, aile-iş çatışması, işten ayrılma niyeti, tek maddelik genel doyum ölçeği, işin merkeziliği kavramları ile ilişkisi de incelenmiş ve yapı geçerliğine ilişkin yeterli kanıta sahip oldukları sonucuna varılmıştır. Araştırmanın son aşamasında yurttaşlık performansının tek, iki (Diğerlerine Yönelik Yurttaşlık ve Örgüte Yönelik Yurttaşlık) ve üç (Kişilerarası Destek, Örgüte Destek ve Öz-disiplinli İnisiyatif) faktörlü yapıları istatistiksel açıdan karşılaştırılmış ve üç faktörlü yapının daha uygun olduğu sonucu elde edilmiştir. Üç faktörlü yapının öncülleri incelendiğinde, yurttaşlık performansının kişilerarası destek boyutunu grup sargınlığı ve uyumluluk; örgüte destek boyutunu duygusal bağlılık, normatif bağlılık ve yöneticiden duyulan doyum; öz-disiplinli inisiyatif boyutunu ise işin doğasından duyulan doyum, işle bütünleşme ve öz-disiplin anlamlı düzeyde yordamaktadır.Ortaya çıkan bulgular kuramsal ve uygulama açılarından, diğer araştırma bulguları da dikkate alınarak tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was first, to investigate the content, face and construct validity of citizenship performance in Turkish sample, second, to specify the appropriate multidimensional conceptualization of the construct and third, to identify the predictors differentiating the dimensions of citizenship performance.In the first phase of the study, qualitative data verifying the citizenship performance were collected from 10 participants with semi-structured interviews. In the second phase, reliability and construct validity of citizenship performance, job satisfaction (satisfaction from supervisor, co-workers and nature of job), group cohesiveness and job involvement scales were assessed by confirmatory factor analysis. Data were collected from 213 participants. In the main study, citizenship performance, job satisfaction (satisfaction from supervisor, co-workers and nature of job), group cohesiveness, job involvement, organizational justice (procedural justice), organizational commitment (affective and normative commitment), personality (conscientiousness and agreeableness) scales and demographic information form were administered to 619 participants. Three different conceptualization of citizenship performance were modeled and compared statistically with each other.Results from the first phase of the research revealed that citizenship performance has both content and face validity in Turkey. Results from the second phase of the study revealed that citizenship performance, job satisfaction, group cohesiveness and job involvement scales have adequate reliability and construct validity. In the main study, citizenship performance was tested statistically and conceptually as a one-factor construct, two factor construct (Citizenship toward others and citizenship toward organization) and three factor construct (Interpersonal Support, Organizational Support and Conscientiousness Initiative). Results revealed that three-factor solution is statistically and conceptually better than other models. Accordingly, interpersonal support was predicted by group cohesiveness and agreeableness, organizational support was predicted by affective commitment, normative commitment and satisfaction from supervisor, and conscientiousness initiative was predicted by satisfaction from nature of work, job involvement and conscientiousness.Theoretical and practical implications of these results are discussed with respect to how citizenship performance should be conceptualized as a multidimensional construct and how can managers encourage these behaviors.
Benzer Tezler
- Tarihi minarelerin dinamik özellikleri ve deprem performansları
Dynamic properties of the historic minarets and their earthquake performance
CİHAN CALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH GEDİKLİ
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYKUT ERKAL
- Mevcut yapı denetim sisteminin eleştirisi vesertifika esaslı - başarım tabanlı bir bütünleşik değerlendirme ve denetim modeli önerisi
Critisizm of currently applied building inspection system & proposal of an assessment and inspection model based on performance & certification
CEMAL ŞERİFOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALAATTİN KANOĞLU
- Türkiye Cumhuriyeti'nde müzik kurumlaşması ve kültürel kimlik değişimi
Musical institutionalization and cultural identity change in Turkish Republic
GÜRSEL YURTSEVEN
Doktora
Türkçe
2018
MüzikYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN SAĞER
- Integrity as it relates to job performance, organizational citizenship behavior and withdrawal behavior: Moderating effect of organizational justice
Kişisel bütünlüğün iş performansı, örgütsel yurttaşlık davranışları ve geri çekilme davranışları ile ilişkisi: Örgütsel adalet algısının moderasyon etkisi
ÖZLEM KARAPINAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. H. CANAN SÜMER
- İlköğretim ve ortaöğretim okulları öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık algıları (Malatya ili örneği)
Primary and high schools teachers' perceptions of organizational citizenship (Malatya province sample)
CELALETTİN KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimFırat ÜniversitesiEğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İ. BAKIR ARABACI