Kütahya Vahidpaşa İl Halk Kütüphanesi'ndeki 1153 No'lu Mesnevî-i Şerîf'in tezhib ve cilt sanatı bakımından incelenmesi
Investigation of Mesnevî-i Serîf in Library of Kütahya Vahidpaşa in point of illumination and bookbindings
- Tez No: 261557
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKKI ÖNKAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Crafts, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Tezhib Sanatı, Cilt Sanatı, Gelenekli Sanatlar, Illuminatian Art, The Bookbindings, Traditional Arts
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü
- Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
Arapça zeheb (altın) sözcüğünden türemiş olan tezhib kelimesinin tam olarak karşılığı, altınlama, yaldızlamadır. Ancak tezhib sanatı, sadece altınla değil, altının yanı sıra boya kullanılarak da yapılan işleri ifade etmektedir. Tezhib, özellikle el yazmalarının tezyîn edilmesinde kullanılmış olsa da, levhalar, murrakkaa'lar, ferman ve tuğralar da çok güzel şekilde tezhiblenmiştir.Bugün resmi ve özel kütüphanelerde, çok sayıda tezhibli el yazması örneği bulunmaktadır. Son derece kıymetli olan ve yıpranmalarını önlemek maksadıyla koruma altına alınan ve bu nedenle de herkesin görebilme imkânı bulamadığı bu eserler, araştırmacılar tarafından gün yüzüne çıkarılmayı beklemektedir. Tez konusu olarak seçilen eser, sayılı kütüphanelerimizden biri olan Kütahya Vahidpaşa İl Halk Kütüphanesi'nde bulunan, 1153 envanter no. ile kayıtlı Mesnevî-i Şerîf'tir.Eser, 17.yy.'a ait olup, h.1022 / m.1613 tarihlidir. Nesih hattıyla yazılan eser, tek cilt halinde altı cüzden oluşmaktadır. Birinci cüzdeki unvan sayfası düzenindeki dibâce sayfası ile diğer cüzlerdeki bahirbaşı sayfaları, gelenekli tezhib sanatı kuralları doğrultusunda tezyîn edilmiştir, ancak eserin müzehhibi ile ilgili herhangi bir bilgiye rastlanılamamıştır.Toplam üç bölümden oluşan tezin birinci bölümünde, tez konusunu doğrudan ilgilendiren gelenekli kitap sanatlarımızın tarihsel gelişim süreci ve bu sanatlarda kullanılan malzemeler hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise, eserin kâğıt, cilt, desen ve kompozisyon gibi genel özellikleri hakkında, yeri geldiğinde de atıflarda bulunularak daha ayrıntılı bilgi verilmeye çalışılmış, ayrıca eserin bulunduğu kütüphane ve söz konusu eser olan Mesnevî-i Şerîf tanıtılmaya çalışılmıştır. Tezin üçüncü ve son bölümü, eserde yer alan müzehheb sayfaların orijinal uygulama çalışmaları ve açıklamalarından oluşmaktadır. Ayrıca müzehheb sayfaların hepsinin, orijinal boyut ve renklerdeki röprodüksiyon çalışmaları yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The word is Tezhib derived from the Arabic word Zeheb (gold), exactly means ?gilding or begolding?. However illumination art, not only with gold, also describes as well as using paint together with gold. Eventhough illumination art especially used to decorate in hand writings (manuscripts), murakkas, firman and emperor signatures are illuminated beautifully.Today there are many illuminated manuscripts are replacing in public and private libraries. These significant works are very valuable because many people couldn?t have a chance to observe them. They are reserved for their security and waiting the researchers to search them. Our thesis topic, which one is reserving in Library of Kütahya Vahidpaşa, registered with inventory number 1153 is Mesnevî-i Serîf.The work Mesnevî-i Serîf is belong to 17th century, is dated h. 1022 / m.1613. This work is written in Nesih form (calligraphy) is made up of single volume work, contained six parts. Every parts of ?unvan pages? are decorated by traditional illuminated rules, however we haven?t got any information about the this work?s muzehhib (illumination artist).In one of the thesis parts, the growing period of traditional hand arts and these arts?s materials are informed. In the second part there are general informations about the work. These are composition, binding, paper and desing informations of Mesnevî-i Serîf. Also Library of Vahidpaşa and the Mesnevî-i Serîf is presented in this part. In the last part of thesis is made up of application studies of Muzehheb pages?, their original size and colour reproduction studies are made.
Benzer Tezler
- Kütahya Vahid Paşa Kütüphanesindeki yazma bir cönk-mecmua
Hand-written a periodical of junk in Kütahya Vahid Paşa Library (Research-metin)
DENİZ MENTEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıDumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA GÜNEŞ
- Ömer Efendi'nin Ahlâk-ı Muhsinî tercümesi: Metin- inceleme (98-b – 198-a)
Ömer Efendi's Ahlâk-i Muhsinî tercümesi: Review- edition (98-b – 198-a)
FATMA HİLAL KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLAL ELBİR
- Cumhuriyet Döneminde sosyal bilimlerde Kütahya araştırmaları bibliyografyası (1923-2015)
Kütahya researches in social sciences in the Republican Period bibliography (1923-2015)
ELİF GÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BibliyografyaKütahya Dumlupınar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI MURAT ARABACI
- Kütahya Vahid Paşa Kütüphanesi'nde bulunan tezhibli Kur'an-ı Kerim'ler
The restorative Qur'an in the Library of Kütahya Vahid Pasha
PINAR DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMersin ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAVAŞ YILDIRIM
- Kütahya Vahid Paşa Kütüphanesi'nde bulunan 18. yüzyıla ait cilt sanatı örnekleri
18th. century bookbindings examples in Kütahya Vahid Paşa Library
SERAP AKGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMersin ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAVAŞ YILDIRIM