Emek sürecinde denetimin değişen boyutları
Changing dimensions of the labor process control
- Tez No: 274158
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İLKAY SAVCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Labour Economics and Industrial Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
Bu çalışma ile kapitalist emek sürecinin tarihsel gelişimi içinde denetimin, hangi ihtiyaçlar üzerinden çıktığı ve emek sürecinin şekillenmesinde nasıl bir rol oynadığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Kapitalist emek sürecinde yaşanan dönüşüm, denetim kavramı çerçevesinde, nedenleri, etkileri ve sonuçları itibariyle bir bütün olarak açıklanmış ve değerlendirilmiştir. Metal işçileri üzerine yapılan alan çalışması ile ortaya çıkan bulgular bu çerçevede değerlendirilip, emek sürecinde kapitalist denetimin önemi ve rolüne ilişkin güncel sonuçlar tartışılmıştır.Bu çalışma ile ortaya çıkan temel sonuç, işçilere yönelik denetim ve gözetim uygulamalarının daha dolaylı hale gelmiş olmasıdır. Fabrikalarda uygulanan tüm ?modern? denetim uygulamaları kapitalist otorite ve denetimin içselleştirilmesine neden olmakta ve işçiler kendi kendini denetler hale getirilmektedir. Bu durum günümüzde denetimin teknik yönü ile birlikte, sosyal ve psikolojik yönünün öne çıktığını göstermektedir. Kuramsal bölümde yapılan değerlendirmeleri alan çalışmasında ortaya çıkan sonuçlarla birlikte değerlendirdiğimizde şu sonuçlara ulaşılmıştır;Kapitalizm içinde, farklı üretim biçimlerinde göre ortaya çıkan farklı denetim uygulamaları, kapitalist emek sürecinde denetimi bir zorunluluk haline getiren temel gerekçelere uygun olarak hayata geçirilmektedir. Söz konusu temel gerekçeler (sömürü ve sermaye birikimi artışı), emek sürecinde ve emek sürecinin denetiminde yaşanan onca gelişme ve değişime karşın öz olarak aynı düzeyde bir değişim yaşanmamıştır.Üretimde teknolojik yeniliklerin gittikçe hızlanması ve teknoloji kullanımının özellikle bazı sektörlerde belirgin bir artış göstermesi, diğer pek çok alanda olduğu gibi, emek denetim biçimlerinde de teknolojinin kullanımını yoğunlaştırmıştır. Fabrikada çalışan işçi sayısı, denetime yönelik algı, tutum ve davranışları farklı düzeylerde etkilemektedir. Küçük ölçekli fabrikalarda insana dayalı geleneksel denetim biçimleri hala yaygın olarak kullanılırken, çalışan işçi sayısı arttıkça, hem insana dayalı denetim hem de teknolojiye dayalı denetim uygulamaları daha yaygın olarak görülmektedir.İşçilerin denetim algıları, istihdam edilme biçimlerine göre önemli farklılıklar göstermektedir. Farklı istihdam biçimleri ile denetime yönelik algı ve tutumlar arasında anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir. Kadrolu işçiler denetim uygulamalarında daha rahat davranırken, taşeron ve geçici işçilerin sürekli bir tedirginlik içinde oldukları gözlenmiştir. Araştırmamız, işçilerin iş güvencesine sahip olmalarının verdiği güvenle doğru orantılı olarak, denetim uygulamalarına yönelik tutumlarının değiştiğini göstermiştir.İşçilere yönelik fabrika içindeki denetim ve gözetim yoğunluğu, işçilerin zihnini sadece iş sırasında değil, iş dışı zamanlarda da etkilemektedir. Özellikle TKY, ekip çalışması, kalite çemberleri, öneri kutuları vb uygulamaların olduğu fabrikalarda çalışan işçiler, iş dışı zamanlarda da işi düşündüğünü belirtmişlerdir.Araştırma sonuçları, fabrika içinde uygulanan kontrol ile iş memnuniyeti arasında ters yönlü bir ilişkinin olduğunu göstermiştir. Denetim arttıkça işten duyulan memnuniyet azalmakta, denetim azaldıkça iş memnuniyeti artmaktadır.TKY, ekip çalışması gibi yeni yönetim modelleri ile denetime ve gözetime yönelik uygulamaların benimsenmesi ya da onaylanması arasında doğrudan bir ilişki olduğu araştırma sırasında ortaya çıkan bir diğer önemli sonuçtur. Araştırma sonuçları özellikle işçilerin ideolojik/hegemonik denetim açısından TKY, kalite çemberleri, ekip çalışması gibi uygulamaların oldukça etkili olduğunu göstermiştir. Üretim sürecinde hayata geçirilecek uygulamaların eskiden olduğu gibi ?emir komuta? şeklinde değil, bizzat işçilerin onayı ve rızasını alarak gerçekleştirme açısından bu modellerin önemli etkileri olduğu görülmüştür. Ancak bu tür yönetim uygulamalarının süresi uzadıkça işçilerin başlarda olumlu olan görüşleri, işyerinde yaşadıkları deneyimlerin de etkisiyle, zaman içinde giderek olumsuz hale gelmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the control of the historical development of the capitalist labor process, which needs to go through and how to play a role in shaping the labor process that is intended to be put in place. The transformation in the capitalist labor process, in the framework of the concept of control, causes, effects and results as a whole as described and evaluated. Metal workers on the emerging field of study findings are considered within this framework, the importance and role of labor in the process of capitalist control for the current results are discussed.The basic results of this work, for workers? control and surveillance practices have become is more indirect. Factory applied in all the ?modern? capitalist authority and control of audit practices and internal causes to make the workers are self-controlled. Technical aspects of this case today, with control, social and psychological aspects out of the show. Theoretical section reviews the emerging field of study together with results that were reached the following conclusions;In capitalism, according to different production formats emerging in different control applications, the control of the capitalist labor process into an obligation in accordance with the fundamental reasons are implemented. The main reason for (the increase of exploitation and stability of capital accumulation), labor and labor process control in the process of development and change, but all those who live in the same level of self has not experienced a change.Technological innovations in production and technology to accelerate the use of the increasingly prominent, especially in some sectors show an increase, as in many other areas, the use of technology in the form of labor control has intensified. Number of workers at the plant, the control-oriented perceptions, attitudes and behavior are affected at different levels. Based on small-scale factories and people are still widely used in traditional forms of control, it increased the number of workers, human-based inspection and control applications based on technology is seen as more common.Workers? perceptions of control, be employed to show significant differences according to the format. Different forms of employment and control relations between the perception and attitudes that have been identified. Control applications, while being more comfortable with regular employees, subcontractors and temporary workers have been observed in a continuous perturbation. Our research workers have job security of the trust will be directly proportional to the change in attitudes has shown for control applications.Workers in the factory for inspection and surveillance intensity, the only jobs of workers in mind, but we also affects out of job. In particular, TQM, team work, quality circles and suggestion boxes, etc. The applications in factory workers, work outside the business think we have indicated.Research results, applied to control with the factory job satisfaction have shown a relationship between the opposite way was. Control is through increased job satisfaction is low, as low job satisfaction is increasing control.TQM, team work with the new management model, control and surveillance adoption or approval of applications for a direct relationship between the emerging during the research is another important result. Research results, especially workers? ideological/hegemonic control of TQM, quality circles and teamwork is very effective as demonstrated applications. Production will be implemented during the past practices as ?command? is not in the form which the workers? approval and consent to perform a significant impact in terms of these models have been seen. However, management practices such as prolonged duration of workers with positive opinions early, work experience affects their lives, the time has become increasingly negative.
Benzer Tezler
- Türkiye'de dijital gazetecilik rejimi: Haber üretim sürecinde teknoloji ve emek
Digital journalistic regime in Turkey: Technology and labour in the process of news production
EZGİ KAYA HAYATSEVER
- Eğitim kurumlarının çoğullaşması bağlamında İstanbul'da eğitim danışmanlık şirketleri: Kuruluş amaçları ve faaliyet alanlarına ilişkin bir araştırma
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUHSİN HESAPÇIOĞLU
- Kureselleşme ve ulus-devlet boyutunda Türkiye
Globalisation and nation-state context Turkey
DENİZ IŞILDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU BOSTANOĞLU
- Mimarlıkta çok boyutluluğun bütünlük içerisinde ele alınmasını sağlama amaçlı bir bilişim yönetim sistemi
An Architecture information management system for consideration of multi-dimensionality within wholeness
YÜKSEL DEMİR