Kırgız Türkçesindeki ünlü ile başlayan fiiller üzerine etimolojik bir inceleme
An etimolojical study on the verbs beginning with vowels in Kyrgyz Turkish
- Tez No: 277129
- Danışmanlar: PROF. DR. ÇETİN PEKACAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 275
Özet
Bu çalışmada, Kırgız Türkçesi edebî dilinde kullanılan ve ünlüyle başlayan fiiller etimolojik açıdan incelenmeye çalışılmıştır. Fiiller, K. K. Yudahin'in ?Kirgizsko-Russkiy Slovar? adlı sözlüğünden tespit edilmiştir. Çalışma, ?Ön Söz?, ?İçindekiler?, ?İşaretler? ?Kısaltmalar?, I. Bölüm: Giriş?, ?II. Bölüm: İnceleme?, ?III. Bölüm: Bulgular ve Yorumlar: Kök Anlamlarına ve Ek İşlevlerine Göre Fiiller?, ?IV. Bölüm: Sonuç?, ?Kaynakça?, Türkçe ve İngilizce ?Özet? bölümlerinden oluşmaktadır.Çalışmada Kırgız Türkçesindeki tek ünlüden, ünlü ünsüzden, ünlü ünsüz ünsüzden ve ünlü ünsüz ünlüden oluşan fiiller öncelikle, ses düzenleri dikkate alınarak kendi içlerinde tasnif edilmiştir. Tasnif yapılırken, günümüz Kırgız Türkçesi esas alındığı için, uzun ünlüler tek ses olarak değerlendirilmiştir. Bu şekilde incelenen fiiller, ses düzenleri dikkate alınarak, dört maddede ele alınmıştır. Sonra her maddede, o maddeye uyan fiiller alt maddelerde incelenmiştir. Her alt maddede bir fiil kökü incelenmektedir. Fiil kökleri incelenirken, öncelikle Kırgız Türkçesindeki şekli ve anlamları, sonra sırasıyla Eski Türkçedeki ve Etimoloji incelemelerindeki şekilleri ve anlamlarına yer verilmiş, bu kaynaklardaki bilgiler, aynı maddenin sonunda yer alan ?Değerlendirme? kısmında değerlendirilmiş; araştırmacıya ait görüşler ve eleştiriler yine bu kısımda sunulmuştur.Aynı anlam dairesi etrafında toplanan ve ön ve son seslerinde denklikler görülen fiiller Bulgular ve Yorum bölümünde tablolar hâlinde bir araya getirilerek, bugüne kadar tespit edilemeyen dip kökler ile yapım ekleri ortaya konmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The study examines the verbs beginning with the vowels used in Kyrgyz literary language in terms of etimology. The verbs studied have been determined in the ?Kyrgyz-Russian Dictionary? by K.K. Yudahin. The study contains: ?Preface?, ?Contents?, ?Symbols?, ?Abbreviations?, Chapter I: Introduction?, ?Chapter II: Analysis?, ?Chapter III: Findings and Discussions: Classification of the verbs according to their meanings and additional functions?, ?Chapter IV: Conclusion?, ?Bibliography?, and the ?Summary? part.In this study the verbs beginning with the vowels used in Kyrgyz literary language have been studied in terms of etimology. The verbs have been determined in the ?Kyrgyz-Russian Dictionary? by K.K. Yudahin. The study contains: ?Preface?, ?Contents?, ?Symbols?, ?Abbreviations?, Chapter I: Introduction?, ?Chapter II: Analysis?, ?Chapter III: Findings and Discussion: Classification of the verbs according to their meanings and additional functions?, ?Chapter IV: Conclusion?, ?Bibliography?, and the ?Summary? part in Turkish and English.Firstly, according to the phonological arrangements Kyrgyz verbs have been divided into 4 categories as the verbs (1)consisting of a vowel; (2) of vowel and consonant; (3) of vowel, consonant and vowel and (4) vowel, consonant and consonant . As the classification has been made on the basis of the Modern Kyrgyz Turkish, long vowels were evaluated as single phonemes. The verbs evaluated in this way, also, have been studied under four groups according to their phonological arrangement. Then in each group the verbs appropriate to that group have been analysed under the subgroups. Each subgroup contains one verb root/ etymon. In the analysis of the verb roots/ etymons, primarily, their meanings and forms in Kyrgyz Turkish have been taken into consideration and then their meanings and forms in Old Turkish and their meanings in etymologic studies have been presented respectively. The findings in these sources as well as the researcher?s opinions and comments are given in ?Evaluation? section.
Benzer Tezler
- Asanbek Stamov'un Cortuul romanı üzerine dil incelemesi (Çeviri yazı, aktarma, şekil bilgisi incelemesi)
Language examination related to the novel Cortuul of Asanbek Stamov (Article translation, allienism, morphology examination)
CUMA BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiAvrasya Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI İBRAHİM DELİCE
- Orhun Abidelerinde geçen söz varlığının Kırgız Türkçesindeki izleri
Başlık çevirisi yok
ELNURA MURATOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CENGİZ ALYILMAZ
DOÇ. DR. KADIRALI KONKOBAYEV
- Kırgız Türkçesinde isim yapma
Кыргыз тилиндеги атоочтун жасалышы
TATYANA NURİAHMETOVA
Doktora
Kırgızca
2012
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN
DOÇ. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN
- «дивану лугат-ит-түрк» сөздүгү кыргыз тилинин тарыхый өнүгүшүн изилдөө булагы(фонологиялык жана морфонологиялык изилдөө)
Kırgız dilinin tarihi gelişiminin araştırılmasında bir kaynak olarak Divanü Lugati't-Türk (Fonolojik ve morfonolojik inceleme)
NEGİZBEK ŞABDANALİYEV
Doktora
Kırgızca
2015
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADIRALI KONKOBAYEV
- Cengiz Aytmatov'un 'Dağlar Devrildiğinde' romanındaki edatlar ve işlevleri
Prepositions and their functions in Chingiz Aitmatov novel 'When the Mountains Fall'
MAKHABAT AKILBEKOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI İBRAHİM DELİCE