Geri Dön

Okul müdürlerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik stilleri ile öğretmenlerin kolektif yeterliği ve öz yeterliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi

Examination of relationships between transformational and transactional leadership styles of school principals and collective efficacy and self-efficacy of teachers

PDF İndir

  1. Tez No: 278393
  2. Yazar: TÜRKER KURT
  3. Danışmanlar: PROF. DR. TEMEL ÇALIK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2009
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Bölümü
  12. Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 174

Özet

Öz yeterlik ve kolektif yeterlik kavramları sosyal bilişsel kuramda ortaya konulan kavramlardır. Sosyal bilişsel kuram özellikle örgüt ortamında insanın nasıl davrandığının anlaşılmasına ve açıklanmasına önemli katkılar sağlayabilir. Öğretmenlerin öz yeterlik ve kolektif yeterlik algıları, onların öğretim sürecindeki performanslarını etkileyen önemli bir değişkendir. Okul müdürleri öğretmenlerin öz ve kolektif yeterliklerini şekillendirmede çok önemli bir paya sahiptirler. Bu bağlamda, araştırmada okul müdürlerinin liderlik stilleri ve öğretmenlerin yeterlik inanaçları arasındaki ilişkiler ele alınmıştır.Araştırmanın amacı, ilköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik stillerinin öğretmenlerin öz yeterliği ve kolektif yeterliği ile ilişkili olup olmadığının belirlenmesidir. Daha belirgin olarak, okul müdürlerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik stillerinin öğretmenlerin öz yeterliğiyle doğrudan ve kolektif yeterlik aracılığıyla dolaylı olarak ilişkili olup olmadığının path analizi çerçevesinde test edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla okul müdürlerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik stilleri ile öğretmenlerin kolektif yeterliği ve öz yeterliği arasındaki ilişkileri gösteren iki ayrı model geliştirilmiştir. Birinci modelde kolektif yeterlik dönüşümcü ve işlemci liderlik ile öz yeterlik arasında aracı (mediatör) değişken olarak ele alınmıştır. İkinci modelde ise, öz yeterlik üzerine dönüşümcü liderlik ve işlemci liderliğin kolektif yeterlikle ortak etkileri (moderatör) test edilmiştir. Kolektif yeterlik bu modelde moderatör değişken olarak ele alınmıştır. Görüldüğü gibi araştırma, hem aracılık (mediatör) hem de ortak etki (moderatör) analizlerinin path analizi aracılığıyla test edildiği bir çalışmadır.Araştırma nedensel karşılaştırmalı modelin kullanıldığı bir araştırmadır. Dönüşümcü ve işlemci liderliğin öğretmenlerin kolektif yeterliği ve öz yeterliği ile ilişkisine yönelik geliştirilen modelde, dönüşümcü ve işlemci liderlik stilleri bağımsız değişkenler olarak, öğretmenlerin kolektif yeterlik ve öz yeterlik algıları ise bağımlı değişken olarak ele alınmıştır. Ayrıca özellikle kolektif yeterlik konusunun görece yeni bir konu olması nedeniyle araştırmadaki tüm değişkenlere ilişkin öğretmen algılarının cinsiyet, kıdem ve branş değişkenlerine göre de karşılaştırılmasının gerekli olduğu düşünülmüştür.Araştırmanının örneklemi, Ankara ili merkez ilçelerinden (Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Gölbaşı, Keçiören, Mamak, Sincan ve Yenimahalle) seçilen 50 ilköğretim okulunda görevli 813 öğretmenden oluşmuştur. Örneklemin belirlenmesinde tabaka örnekleme tekniği kullanılmıştır.Araştırma verilerinin toplanmasında Çok Faktörlü Liderlik Anketi (Bass ve Avolio, 1995), Kolektif Yeterlik Ölçeği (Goddard, Hoy ve Woolfolk-Hoy, 2000) ve Öğretmen Öz Yeterlik Ölçeği (Tschannen-Moran ve Hoy, 2001) kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde Lisrel 8.71, AMOS ve SPSS 15.00 programları kullanılmıştır. Araştırmada hipotez modellerin test edilmesi amacıyla yapısal eşitlik modellemesi istatistik tekniği kullanılmıştır. Ayrıca Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı, İlişkisiz Örneklemler t-testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi teknikleri de kullanılmıştır.Araştırma sonucunda, dönüşümcü liderlikle öz yeterliğin hem doğrudan hem de kolektif yeterlik üzerinden dolaylı olarak ilişkili olduğu bulunmuştur. İşlemci liderliğin ise öz yeterlikle doğrudan veya kolektif yeterlik üzerinden dolaylı olarak ilişkili olmadığı bulunmuştur. İşlemci liderlik ise kolektif yeterlikle olumsuz ilişkilidir. Bu sonuçlar aracılık testine ilişkin modelin doğrulandığını göstermektedir. Aracılık testine ilave olarak yapılan ortak etki testi sonucunda ise hem dönüşümcü liderliğin hem de işlemci liderliğin kolektif yeterlikle ortak etkisinin anlamlı olmadığı görülmüştür. Bunların yanısıra araştırmada ele alınan değişkenlere ilişkin öğretmen algıları cinsiyet, kıdem ve branş değişkenlerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu analizler sonucunda okul müdürlerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik davranışlarına ilişkin öğretmenlerin algılarının cinsiyet, branş ve kıdem değişkenlerine göre farklılaşmadığı ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin kolektif yeterlik algıları cinsiyet, kıdem ve branş değişkenlerine göre farklılaşmıştır. Öğretmenlerin öz yeterlik algılarının ise cinsiyet ve kıdem değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı, bununla birlikte branş değişkenine göre farklılaşmadığı ortaya çıkarılmıştır.

Özet (Çeviri)

Self-efficacy and collective efficacy are the concepts manifested in social cognitive theory. Social cognitive theory could make important contributions to understanding and explaining how a person behaves particularly in organizational environment. Self-efficacy and collective efficacy perceptions of teachers are significant variables influencing their performances during the teaching process. School principals play a very crucial role in forming self-efficacy and collective efficacy of teachers. This study dealt with the relationships between leadership styles of the principals and teachers? efficacy beliefs.This study aims to determine whether there is a relationship between transformational and transactional leadership styles of primary school principals and self-efficacy and collective efficacy of teachers. More specifically, the present study aims to test whether there is a direct relationship between transformational and transactional leadership styles of primary school principals and self efficacy of teachers or an indirect relationship by means of collective efficacy, within the framework of path analysis. To this end, two different models were developed to show the relationships between transformational and transactional leadership styles of primary school principals and collective efficacy and self-efficacy of teachers. The first model considered collective efficacy as the mediator variable between transformational and transactional leadership and self-efficacy. The second model tested collective efficacy as the moderator variable between transformational and transactional leadership and self-efficacy. As is seen, this is a study in which both mediator and moderator analyses were tested by means of path analysis.This is a descriptive study in which relational survey model was used. Transformational and transactional leadership styles were handled as independent variables, while collective efficacy and self-efficacy perceptions of the teachers were considered as dependent variables in the model developed for the relationship of transformational and transactional leadership with collective efficacy and self-efficacy of teachers. In addition, it was also considered necessary to compare teachers? perceptions concerning all the variables in the study in terms of gender, seniority and field, for especially collective efficacy is relatively a new topic.The sample of the study consisted of the 813 teachers serving their time in 50 primary schools in the central districts of Ankara (Altındag, Cankaya, Etimesgut, Golbasi, Kecioren, Mamak, Sincan and Yenimahalle). The sample was chosen through stratified sampling.In collecting the Research data Multifactor Leadership Questionairre (Bass ve Avolio, 1995), Collective Teacher Efficacy Scale (Goddard, Hoy, Woolfolk-Hoy, 2000) and Teacher?s Sense of Efficacy Scale (Tschannen-Moran, Hoy, 2001) have been used. Lisrel 8.71, AMOS and SPSS 15.00 programs were used in analysis of the data. Path analysis was used in order to test hypothesis models in the study. Pearson Moments Product Correlation Coefficient, Independent Sample T Test and One Way ANOVA techniques were also applied in the present study.As a result of the study, it was found that transformational leadership and self efficacy are both directly related to each other and indirectly related by means of collective efficacy. As for transactional leadership, it was found that there is no direct relationship or indirect relationship by means of collective efficacy between transactional leadership and self-efficacy. Furthermore, it was seen that transactional leadership is in a negative correlation with collective efficacy. This result indicates that the model relating to the mediator test was verified. The results of the moderator test showed that the moderating effects of both transformational leadership and transactional leadership styles on collective efficacy were not significant. Further, teachers? perceptions about variables of the research were analyzed comparatively according to the variables of gender, seniority, and field. The results of these analyses indicate that perceptions of teachers about transformational and transactional leadership styles of school principals do not vary according to gender, seniority, and field. Collective efficacy perceptions of teachers varied in accordance with gender, seniority, and field. As for self-efficacy, it was realized that teachers? perceptions varied significantly according to gender and seniority but did not vary according to field.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    534918

    Lise müdürlerinin liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    The analysis of the relationship between high school principals' leadership styles and high school principals' competencies of administrating change

    SEDA BAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimKastamonu Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ERGÜN RECEPOĞLU

  2. Tez No

    288403

    Ortaöğretim okul müdürlerinin liderlik stilleri ve iletişim becerileri arasındaki ilişki

    The relationship between leadership styles and communication skills of school administrators in secondary education

    İPEK ÇETİNKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEZAHAT GÜÇLÜ

  3. Tez No

    381308

    Ortaöğretim okullarında informel ilişkiler ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    The relationship between informal relations at secondary schools and leadership styles of secondary schools pricipals

    AHMET SAYLIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HASAN BASRİ MEMDUHOĞLU

  4. Tez No

    128152

    Okul müdürlerinin liderlilk stilleri ile okul kültürü arasındaki ilişkiler

    The relations between the styles of leadership of the school principals and the school culture

    SEMİHA ŞAHİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KEMAL AÇIKGÖZ

  5. Tez No

    187651

    Okul müdürlerinin liderlik stillerinin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi (Ankara ili örneği)

    Effect of school directors leadership styles on organizational health (case of Ankara)

    CANSU YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MEHMET KORKMAZ

Geri Dön