Çağdaş fabrika sisteminin doğuşu ve günümüze kadar geçirdiği evreler
The birth of modern factory system and its phases until today
- Tez No: 304257
- Danışmanlar: PROF. DR. PARS ESİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, İşletme, Labour Economics and Industrial Relations, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalışma Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Üretim, tarih boyunca insanların, toplumsal yapıların devamı için önemli bir ekonomik eylem olmuştur. Üretim, önceleri, insanın kendisi ve yaptığı aletler tarafından gerçekleştirilen tarzda iken, gelişen teknoloji ile fabrikalar bünyesinde gerçekleştirilir hale gelmiştir. Üretim sürecinin önce atölyeye, buradan da fabrikaya geçişi, emek sürecini de etkilemiştir.Sanayi Devrimi, üretim sürecinde gelişen teknolojilerin ve özellikle buhar gücünün ürünüdür. 18. yüzyılda önce İngiltere'de başlamış, daha sonra da diğer gelişmiş ülkelere sıçramıştır. Sanayi Devrimi, yaşandığı ülkelerde ekonomik, sosyal ve siyasal birçok etkilerde bulunmuştur. Önceleri; hava su gibi doğal güçler yardımıyla yapılan üretim, Sanayi Devrimi ile buhar gücüyle çalışan makineler yardımıyla yapılmaya başlamıştır. Bu makineleşme süreci, fabrika işçisi üzerinde de köklü değişiklikler meydana getirmiştir. Atölye tipi üretim tarzında, üretimi gerçekleştiren zanaatkâr/işçi, üretim sürecinin geneline hâkim ve yaptığı iş üzerinde tam denetime sahipken, fabrika ile birlikte bu denetimin çoğunu yitirmiştir.Fabrika sistemi, üretimin parçalara ayrılması ve standartlaşmasına neden olmuştur. İşbölümünün artmasıyla birlikte, işçiler üretim sürecinin belli bir kısmına hâkim hale gelerek, makineleşme öncesindeki vasıflarını yitirmişlerdir. Taylorist ve Fordist üretim tarzları, fabrika sisteminin ve işçinin en kısa zamanda en fazla nasıl üretim yapacağı üzerinde yoğunlaşmış, hareket ve zaman etütleriyle işçinin davranışlarını incelemişlerdir. Bu sayede işçi, montaj hattı üzerinde devamlı aynı hareketi yapan, işin çok küçük bir parçasına hâkim, üretim süreci içinde denetimi yok denecek kadar az bir konuma indirgenmiştir.Fordizmle birlikte ortaya konan üretim ? tüketim dengesi, yüksek ücret rejimini de zorunlu kılmıştır. Alım güçleri yüksek olan toplumsal kesimler, tüketim için daha çok pay ayırdıklarından, sistem kendini devam ettirebilmiş ve refah devleti en başarılı dönemini yaşamıştır.Fordist üretim sisteminin kendi içindeki paradoksları, bu sistemin tıkanmasına neden olmuştur. Fordist sistemin tıkanmasıyla birlikte, klasik fabrika sisteminde de değişiklikler görülmüştür. Fabrikalar artık üretim yaptıkları yer ile karar mekanizmalarının olduğu departmanların farklılaştığı daha parçalı yapılar haline gelmişlerdir. Post Fordizm adı verilen bu yeni üretim organizasyonu, üretim sürecinin gelişen bilgisayar teknolojileriyle esnekleştiği, taşeron üretim ilişkilerinin ortaya çıktığı yapılar olmuştur. Bu dönemde fabrikaların yanı sıra atölyelerin varlığı tekrar ortaya çıkmış, ancak bu atölyeler, kapitalizm öncesi atölyelerden daha farklı özellikler barındırmıştır. Dolayısıyla üretim, Sanayi Devrimi ile birlikte atölyeden fabrikaya geçmiş, esnek üretim sistemleri ile atölyeler tekrar üretimin merkezleri konumuna gelmiştir.
Özet (Çeviri)
Production has been a significant economic behaviour for the continuity of social structures throughout history. Previously, production was in a style in which it was realized through man himself and the tools he made, while, with the developing technology, it has changed into a means in which it is realized within factories and plants. That the production process was first altered into workshops and then it was changed into factories has also influenced the labor process.Industrial Revolution is the outcome of the technologies, especially the steam power, which developed within the production process. It started first in the 18th century, in Britain, and it spread through other developed countries. Industrial Revolution has had many an economic, social, and political impact on the countries where it has been experienced. With the Industrial Revolution, production, which was made through the means of natural forces such as air and water before, has begun to be realized through machines working with steam power. This mechanization process has brought about remarkable changes in the labor force. In the production methods of the workshops, workers/craftsmen had the utmost control over what they were doing as they knew about the production process, whereas they lost much of this control with the advent of factories.Factory production has caused the production process to be divided into pieces and standardized. With the increase in the division of labor, workers began to have control over only a limited part of the production process, and they lost the skills they had before mechanization. Taylorist and Fordist production methods focused more on how the factory system and the worker might produce in the shortest time and in the fastest way, examining the worker behavior with the studies of motion and time. In this way, the worker was reduced to a position where he was doing the same routine job continuously, knew little about the work, and had almost no control over the production process.Production ? consumption balance put forward with Fordism necessitated the high wage regime. As the sections of the society with a high purchasing power appropriated more for consumption, the system made it possible for itself to survive and the Welfare State has experienced its most successful period. The paradoxes within the Fordist production system caused this system to congest. With this congestion, there have been several changes observed in the conventional factory system. From then on, factories and plants have become structures with partitions where the production place and the departments of the decision making mechanism are at different premises. In this new organization of production called Post Fordism involves structures where the production process has become flexible with computer technologies and subcontracting production relations have emerged. In this period, along with factories, workshops have reappeared; however, these workshops have quite different characteristics when compared to their pre-capitalist counterparts. Therefore, the way of production, with the Industrial Revolution, changed from workshops to factories, and with flexible production systems, workshops have become the centers of production back again.
Benzer Tezler
- Çağdaş maliyetleme sistemleri kapsamında zamana dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme sistemi: Irak'taki bir üretim işletmesinde uygulama
Time-driven activity-based costing in context of modern costing systems: İmplementation in a production operation in Iraq
SAIF NADHIM KHALAF ALSAMARRAI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
İşletmeSüleyman Demirel Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MAHMUT SAMİ ÖZTÜRK
- Tam zamanında üretim sistemleri ve bir grup teknolojisi uygulaması
Just in time manufacturing and an application of group technology
HÜSEYİN İZBUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiDOÇ.DR. MEHMET TANYAŞ
- Esnek imalat sistemlerinde tek parça yapımına yönelik DNC oluşturma ve kalite denetimi
Installation of DNC in flexible manufacturing systems for single part product and quality control
CELAL BULUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiMakine Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN APAYDIN
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Türk inşaat sektöründeki ana yüklenici firmalarda kalite yönetimi kavramının incelenmesi
A Study abput the qualtiy management process used by main contractors in Turkish construction industry
MEHMET KAYA