Verbal humor processing in Turkish: An eye tracking study on the influence of set effects and the reading patterns in jokes
Söze dayalı mizahta yönlendirmenin anlamsal işlemlemedeki etkisi: Göz hareketlerinin ve okuma örüntülerinin incelenmesi
- Tez No: 315061
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP DOYURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, İngiliz Dili ve Edebiyatı, Linguistics, English Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Bilişsel dilbilim alanında sözlü mizah üzerine yapılan çalışmaların, bilişsel süreçleri açıklamada önemli katkıları olmuştur. Anlamsal şemalar aracılığı ile mizahı açıklamaya çalışan dilbilimsel yaklaşımlar (Attardo, 1997, 2001; Attardo ve Raskin, 1991; Coulson, 2001; Raskin, 1985) bu alana yeni bir bakış açısı sunmuştur. Fıkralar anlam bulanıklığı içerdikleri için bu bilişsel süreçleri açıklamada önemli rol oynarlar. Bu çalışmanın amacı fıkraların anlamsal işlemlenmesi sırasında kullanılan bilişsel süreçleri ortaya çıkarmaktır.Çalışma için iki deney yapılmıştır. İlk deneyde kullanılan yöntem göz izleme aracıyla sözcük düzeyinde anlam bulanıklığı içeren kısa fıkraların iki farklı grup tarafından nasıl işlemlendiğini araştırmaktadır. Deneyden önce bir gruba (n=18) kısa fıkra okuyacakları söylenerek yönlendirme yapılmış, ikinci gruba (n=18) okuyacakları parçalarla ilgili bilgi verilmemiştir. Okuyacağı parça konusunda beklentileri şekillenen deneklerin okuyacağı tümcelerin içeriği hakkında herhangi bir bilgisi olmayan deneklerden farkı incelenmiş, fıkralarda anlam canlanmasının ne derece stratejik ya da otomatik kontrole bağlı olduğu geri dönüş sayısına ve fıkra anlamı taşıyan sözcüklerdeki toplam odaklanma süresine bakılarak karşılaştırılmıştır. Ardından, toplanan veriler yüzde ve istatistiksel analizler yoluyla değerlendirilmiştir.İkinci deneyde ise fıkra işlemlenmesinin geliştirilmiş dilbilimsel şema kuramlarına (Raskin, 1985; Attardo ve Raskin, 1991; Attardo, 1997; 2001) uygunluğu ölçülmüştür. Bu deneyde de, deneklere kısa fıkralar ve bu fıkraların gülmece içermeyen türleri okutulmuş (küçükken bana yaramaz diyorlardı artık büyüdüm ve yarabiliyorum / küçükken bana yarama diyorlardı artık büyüdüm ve uslandım) bu iki tümce arasındaki fark aynı şekilde geri dönüş sayısı ve toplam odaklanma süreleri açısından incelenmiştir.İlk deneyin sonucunda, fıkralarda anlam canlanmasında otomatik kontrolün önemli olduğu bulgulanmıştır. Fıkra okuyacakları söylenmeyen deneklerde tümce içinde daha az geri dönüş ve anlam bulanıklığı olan sözcüklerde daha az odaklanma süresi gözlemlenmiştir. İkinci deney sonucunda ise kısa fıkra okuyan denekler, bu fıkraların gülmece içermeyen türlerine kıyasla odaklanma süresi ve geri dönüş sayısı bakımından daha fazla zaman harcamışlardır ve bu sonuç dilbilimsel mizah kuramları (Raskin, 1985; Attardo ve Raskin, 1991; Attardo, 1997; 2001; Coulson, 2001) ile örtüşmektedir.
Özet (Çeviri)
Studies on verbal humor in cognitive linguistics have contributed a lot to understanding the cognitive processes. Linguistic approaches (Attardo, 1997, 2001; Attardo and Raskin, 1991; Coulson, 2001; Raskin, 1985) which aimed to explain humor with the help of semantic scripts (a.k.a. frames) have given new insights to the field. Since jokes are the texts that contain ambiguity, they have important roles in accounting for these cognitive processes. The aim of this study, thus, is to explore these processes and analyze meaning activation during the comprehension of a joke.Two experiments were carried out in order to see on ? line processing of the jokes. In the first experiment, the study examined the eye movements of two groups of participants while they processed one ? liner jokes. Before the experiment, participants in one group (n = 18) were manipulated by explaining that they were going to read one ? liner jokes whereas the participants in the other group were told nothing about the content of the paragraphs. The differences between the participants in the first group, which were pre ? conditioned to read a joke, and the participants in the second group, which had no idea about what to read, were compared via the number of regressions and total fixation duration on the joke meaning carrying word (punchline) of the sentence in order to see whether joke meaning activation is subject to strategic or automatic control. Later, the collected data were analyzed by means of percentage and statistical analysis.In the second experiment, the study tested the script theories of humor developed by Raskin (1985), Attardo and Raskin (1991) and Attardo (1997, 2001). This time, participants? eye movements were monitored in order to find whether there were differences between the processing of one liners and their non ? joke counterparts (küçükken bana yaramaz diyorlardı artık büyüdüm ve yarabiliyorum vs. küçükken bana yaramaz diyorlardı artık büyüdüm ve uslandım). Similarly, total fixation durations on joke meaning carrying words and the number of regressions upon encountering the joke meaning were measured and the differences between one ? liners and their non ? joke counterparts were measured.In the first experiment, the study found out that meaning activation in jokes is subject to automatic control. Participants who did not know that they were going to read jokes made fewer regressions and shorter fixations on joke meaning words. In the second experiment, participants needed more time ? longer fixation duration and more regressions - to process the one ? liners than their non ? joke counterparts suggesting that participants exerted more cognitive resources on script ? switch trigger (the word carrying joke meaning). This result has been found consistent with the script/frame theories (Raskin, 1985; Attardo and Raskin, 1991; Attardo, 1997; 2001; Coulson, 2001).
Benzer Tezler
- Anadolu sahası âşıklığında sözel mizah
Verbal humor in minstrelsy the Anatolian field
TALHA ÇİÇEK
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER METE TAŞLIOVA
- Conversational humor in Turkish peer groups: An interactional sociolinguistic approach
Türk arkadaş gruplarının karşılıklı konuşmalarında mizah: Etkileşimsel toplumdilbilimsel bir yaklaşım
BİLGEN ERDEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİDAR AKAR
- Ergenlerde travmatik yaşantılara duyarlı agresif mizah ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği
Validity and reliability of aggressive humor scale sensitive to traumatic experiences for adolescents
BATUHAN SAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiRuhsal Travma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP ŞİMŞEK
- Translating humor: A Comparative analysis of three translations of Three Men in a Boat
Mizah çevirisi: Three Men in a Boat adlı romanın Türkçe'ye yapılan üç çevirisinin karşılaştırmalı çözümlenmesi
HARİKA KARAVİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Mütercim-TercümanlıkBoğaziçi ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM BERK ALBACHTEN