Enflasyonun çeşitli ekonometrik modeller kullanılarak ölçülmesi ve tahmin performanslarının karşılaştırılması
Analyzing inflation by using various econometric models and comparison of their forecast performances
- Tez No: 325144
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE ANAFARTA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonometri, İstatistik, Econometrics, Statistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
ÖZETTüm ülke ekonomilerinin ortak sorunu olan enflasyonunun, modellenmesi ve öngörülebilmesi, enflasyonun yarattığı maliyetlerden önemli ölçüde kurtulmak anlamına geldiğinden büyük önem taşımaktadır. Çünkü beklenen enflasyonun reel değişkenler üzerindeki etkisi çok azdır veya herhangi bir etki yaratmamaktadır. Bu amaçla pek çok iktisadi model geliştirildiği gibi ekonometrik modellerle de enflasyon tahmini yapılmaktadır. Fakat genellikle her iki modellemeyi birden kullanan çalışma pek fazla olmadığı gibi, model karşılaştırması yapan az sayıda çalışmanın da kısıtlı sayıda model ve değişken kullandığı görülmektedir.Bu çalışma ile öncelikle Türkiye için 2003-2011 dönemine dair en iyi enflasyon tahminini veren modelin bulunması amaçlanmış, bu çerçevede ilgili yazında yeralan çok sayıda model denenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, teorik modellerin Türkiye için uygunluğuna bakılmış, ayrıca uygun olabilecek zaman serisi modelleri de denenmiştir. Çalışmanın sonucunda model karşılaştırmasının yanı sıra, ilgili yazına model ve değişken anlamında katkı yapmak da amaçlanmıştır.Faiz oranı, döviz kuru, para arzı ve çıktı enflasyon dinamikleri olarak tanımlanan ve enflasyonla karşılıklı ilişki halinde olan değişkenler olarak kullanılmaktadırlar. Bu çalışmada bu değişkenlere ek olarak enflasyon sürecini açıkladığı düşünülen enflasyon beklentileri ve belirsizliği değişkenleri de kullanılmıştır. Merkez Bankası tarafından 2003 yılından beri yayınlanan Beklenti Anketi verileri, iktisadi ajanların enflasyonla ilgili beklentilerini yansıtmak için kullanılmış; enflasyon belirsizliği ise ARCH (Otoregresif Koşullu Değişen Varyans) Modeli ile elde edilmiştir. Enflasyon oranından elde edilen belirsizlik değişkeninin modellerde anlamsız sonuçlar vermesi nedeniyle, enflasyon belirsizliği tanımlanan bir enflasyon süreci kullanılarak elde edilmiştir.Zaman serileri kestirimlerinde VAR (Vektör Otoregresyon Modeli), ARIMA (Otoregresif Entegre Hareketli Ortalama) ve ARDL (Otoregresif Dağıtılmış Gecikmeler) Sınır Testi yaklaşımları kullanılmıştır. Enflasyon dinamikleri olarak enflasyon beklentileri ve belirsizliği değişkenlerine de yer verilen modeller, hem M1 hem de M2 para arzı tanımı ile kestirilmiş, başarılı tahmin sağlayanlar tercih edilmiştir. Yapılan kestirimler sonucunda, VAR ve ARIMA modelleri, TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) yıllık değişim oranını, TÜFE aylık değişim oranına nazaran daha iyi tahminledikleri bulunmuştur.ARDL modellerinin ise TÜFE aylık değişim oranı tahminleri, yıllık tahminlerinden daha başarılı olmuştur. Enflasyon beklentileri ve belirsizliği değişkenlerinin eklenmesiyle daha başarılı VAR ve ARDL modelleri elde edildiği görülmüştür. Çalışmanın diğer bir katkısı da daha önce Türkiye'de enflasyon tahmininde kullanılmamış olan ARDL sınır testi yaklaşımıyla elde edilen TÜFE aylık değişim oranlarının, gerçekleşene çok yakın tahminler verdiğinin görülmesi ve bu anlamda ileriki çalışmalara ışık tutmasıdır.Enflasyonu tahminlemede teorik model olarak Phillips Eğrileri'ne yer verilmiştir. Phillips Eğrisi analizlerinde işsizlik oranları ile GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) değerleri kullanılmıştır. Analizlerin tümünde bağımlı değişken olarak TÜFE yıllık ve/veya aylık değişim oranları alınmıştır. Geleneksel Phillips Eğrisi, Beklentilerle Genişletilmiş Phillips Eğrisi ve NAIRU'yu (Enflasyonu Hızlandırmayan İşsizlik Oranı) içeren Beklentilerle Genişletilmiş Phillips Eğrisi formlarının hiçbirisi, bu veri aralığında, Türkiye'nin enflasyonunun tahmin sürecinde kullanılmaya uygun bulunmamıştır. Fakat çıktı açığının kullanıldığı Beklentilerle Genişletilmiş Phillips Eğrisi, kullanılan tüm endeksleme yöntemleri için anlamlı sonuçlar vermiştir. TÜFE çeyrek yıllık verilerle kestirilen model, çeyrek yıllık ve yıllık enflasyon öngörülerinde hemen hemen aynı derecede başarılı tahminler vermiştir.Çalışmada, Phillips Eğrileri bir bütün şeklinde sunulmuş; Geleneksel Phillips Eğrisi'nden, Beklentilerle Genişletilmiş Phillips Eğrisi modellerine kadar geniş bir yelpazeye yer verilmeye çalışılmıştır. Fakat aylık verilerin kullanıldığı Phillips Eğrileri'nin uygulandığı daha önceki çalışmalarda olduğu gibi bu çalışmanın döneminde de anlamsız sonuçlar vermesi, aylık verilerle oluşturduğumuz zaman serisi modelleri ile iktisadi modellerin karşılaştırılamamasına neden olmuştur. Çalışma kapsamında anlamlı sonuçlar veren tek Phillips Eğrisi Modeli olan çıktı açığının kullanıldığı Beklentilerle Genişletilmiş Phillips Eğrisi'nde kullanılan GSYİH değişkeninin çeyrek aylık bir veri olması çalışmanın kısıtlılığını oluşturmuştur.
Özet (Çeviri)
Since inflation is a common problem of all economies around the world, modeling and forecasting inflation carry an important weight in escaping from a large scale of inflation costs. Anticipated inflation has very few or no effects on real economic variables. For this reason many economic models have been developed and also econometric models have been used in forecasting inflation. However as a result of literature reviews it has been seen that studies using both of these two methods are very few and the studies comparing models use limited numbers of models and variables.In this study, firstly it is aimed to reveal the model which gives the most successful inflation forecast of Turkey between 2003 and 2011 and many models in literature are tried in this framework. Besides examining the suitability of theoretical models in Turkey, time series models were also tried. As a result of the study, as well as comparing forecasting models, more models and variables are aimed to be contributed to the literature.Interest rate, exchange rate, money stock and output are defined as inflation dynamics and are used as varibles being in a mutual relationship with inflation. In this study in addition to these variables, inflation expectations and uncertainty variables which are thought to explain inflation process are also used. The data of expectation survey which was published by Central Bank of The Turkish Republic since 2003 are used to reflect expectations of economic agencies about inflation and inflation uncertainty was obtained by ARCH (Autoregressive Conditional Heteroscedasticity) model. Since the uncertainty variable which was obtained by inflation rate gave insignificant results, inflation uncertainty was obtained by using a defined inflation process.In the study, as time series, VAR (Vector Autoregressive Model), ARIMA (Autoregressive Integrated Moving Average ) and ARDL (Autoregressive Distributed Lag) Bound Test approaches were used. The models which also contained inflation expectations and uncertainty variables as inflation dynamics were estimated with both M1 and M2 money stocks definition and the ones that provided successful estimations were preferred. As a result of estimations, VAR and ARIMA models forecasted CPI (Consumer Price Index) annual exchange rate better than CPI monthly exchange rate.Moreover, CPI monthly exchange rate forecasts of ARDL model were more successful than CPI annual exchange rate forecasts. It is understood that after adding inflation expectation and uncertainty variables, more successful VAR and ARDL models are obtained. Another contribution of the study is presenting very close forecast in comparison with the actual rates via obtaining CPI monthly exchange rate by ARDL Bound Test which was not used before in inflation forecasting in Turkey. Thus these findings will light the way for further studies.To forecast inflation, Phillips Curve is used as a theoretical model. In Phillips Curve Analysis unemployment rates and GDP (Gross Domestic Product) values are used. CPI annual and/or monthly exchange rates are taken as the dependent variables in whole analysis. None of the forms which are; Traditional Phillips Curve, The Expectations-Augmented Phillips Curve and The Expectations-Augmented Phillips Curve including the NAIRU (Non-Accelerating Inflation Rate of Unemployment ) are found suitable in forecasting inflation of Turkey between the data interval of the study. However Expectations-Augmented Phillips Curve in which output gap is used, presented significant results for all used index methods. The model which is estimated by CPI quarterly annual data presents as well successful forecast in quarterly and annual inflation forecast.In this study Phillips Cruve Analysis is presented from Traditional Phillips Curve to Expectations-Augmented Phillips Curve in a wide framework. Like the previous studies that monthly data were used for the applied Phillips Curve, the models using monthly data has been insignificant in this study. Therefore the time series models using monthly data and economic models could not be compared. Only Phillips Curve model presented successful result is Expectations-Augmented Phillips Curve that uses output gap. The limitation of the study is that GDP determinant used in this model is a quarterly data.
Benzer Tezler
- TÜRKİYE'DE KAYIT DIŞI EKONOMİNİN BOYUTUNUN MODELLEME YAKLAŞIMI İLE ÖLÇÜLMESİ
Measuring the Size of the Shadow Economy in Türkiye with a Modeling Approach
ABDULKADİR BİLEN
- Bağımlı nitel değişkenlerde logit-probit modelleriyle tahmin ve uygulamalar
Forecast and applications with logit and probit models by dependent calitative variables
NEBİYE ÇETİNKAYA
Doktora
Türkçe
2003
Ekonometriİstanbul ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ KARUN NEMLİOĞLU
- Yolsuzluk ve iktisadi büyüme üzerine ekonometrik bir analiz
An econometric analysis on corruption and economic growth
ALİ KARAGÖZ
- Vergi uyarlamalı Fisher etkisi: Ekonometrik bir uygulama
Tax adjusted Fisher effect: An econometric application
NURAN COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
EkonometriMersin Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN DEĞİRMEN
