Farklı kalite özellikleri ve besin değeri bakımından üstün sofralık domates ıslah hatlarının geliştirilmesi
Development of fresh tomato breeding lines with superior quality and nutritional value
- Tez No: 342689
- Danışmanlar: PROF. DR. EFTAL DÜZYAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Domates, meyve kalitesi, ıslah hatları, heterosis, Tomato, fruit quality, breeding lines, heterosis
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Diğer birçok sebze türünde olduğu gibi domates (Lycopersicum esculentum Mill.)?te de ıslah çalışmaları uzun zamandır verim, hastalıklara ve zararlılara dayanıklılık gibi konular üzerinde yoğunlaşmış, tat, aroma, meyve rengi gibi birçok içsel kalite özelliği ihmal edilmiştir. Yürütülen bu tez çalışmasında, içsel meyve kalite özellikleri bakımından üstün sofralık domates ticari çeşitlerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Bircan Tarım Şirketi?nin gen bankasında bulunan 278 farklı domates saf hattı meyve kabuk rengi, meyve sertliği, kuru madde, asitlik, C vitamini, fenolik madde, antioksidan aktivitesi gibi birçok içsel kalite özelliği bakımından değerlendirilmiştir. Birçok niteliği olan bu hatlar; Sarı Yaprak Kıvırcıklık Virüsü, Domates Lekeli Solgunluk Virüsü, nematod, Verticilium dahlie, Fusarium ve küllemeye karşı dayanıklılık da kazandırılmış durumdadır. 2010-2011 ve 2011-2012 yıllarında ilkbahar ve güz dönemlerinde kurulan tekerrürlü denemelerde, Güzlük-Baharlık (102), Tek Ekim (66), İri Etli (78) ve Çeri (32) domates saf hatları içerisinden, piyasada çok tutulan F1 hibrit ticari kontrol çeşitlerine göre çok daha üstün hatlar tespit etmek mümkün olmuştur. Güzlük-Baharlık saf hatlar arasında 2-3 içsel meyve kalite özelliği bakımından üstün olan 21 saf hat değişik kombinasyonlarda melezlenmiş ve elde edilen 11 F1 melezin 4?ü ticari tohum pazarda rekabet edebilecek nitelikte bulunmuştur. Güzlük-Baharlık hatlar içerisinden yüksek yeme kalitesine sahip bir meleze 'Lita' F1 ticari ismiyle üretim izni alınmıştır. Benzer şekilde, değişik kombinasyonlarda melezlenen 15?i Tek Ekim hattından 8 F1 melez elde edilmiş, bunun da 3?ü pazarda rekabet edecek potansiyelde olduğu belirlenmiştir. Burada da yüksek yeme kalitesine sahip bir melez, 'Larende' F1 ticari ismiyle tescil edilmiştir. İri Etli hatlardan ise 16 ebeveyn adayıyla 8 melez yapılmış ve bunlardan 3?ü piyasaya arz edilebilecek nitelikte bulunmuştur. Buradan elde edilen B 9 × B 22 melezi, halen piyasadaki İri Etli domateslerden daha sert meyvelere sahiptir ve ticarileşme yolundadır. Çeri domateslerinde ise, 11 hattan 7 F1 hibrit elde edilmiş, bunların ise 2?si ticari potansiyelde olmuştur. Burada da, C 32 × C 39 melezine 'İnci' F1 adı altında üretim izni alınmıştır. Çalışma kapsamında yapılan 34 melezden 12?si ticari anlamda rekabetçi olarak değerlendirilmiştir ve bu, %35?lik bir başarıya işaret etmektedir. Yapılan istatistik analizler melezlerin genellikle düşük heterosis değerlerine sahip olduğunu göstermiştir. Gerçekleştirilen bu tez çalışması bilimsel olmasının yanı sıra, Bircan Tarım?ın rekabet gücünü arttırmış ve genetik kaynaklarının sürdürülebilir kullanımının önünü açmıştır.
Özet (Çeviri)
As in many other vegetables, improvement of taste and aroma of tomato (Lycopersicum esculentum Mill.) was neglected and breeding work has mainly concentrated on yield and pest and disease resistance. The aim of this thesis is to develop commercial fresh tomatoes varieties with superior internal fruit quality. For this purpose, 278 different tomato pure lines from the gene bank of Bircan Tarım Company, were evaluated for internal quality properties such as fruit skin color, fruit firmness, dry matter, acidity, vitamin C, phenolic compounds, and antioxidant activity. The pure lines with superior agronomic properties, also possess resistance to tomato yellow leaf curl virus, tomato spotted wilt virus, nematodes, Verticilium dahlie, Fusarium and Powdery mildew. In replicated trials conducted in spring and autumn of 2010-2011 and 2011-2012, 102 spring and autumn lines, 66 year round lines, 78 beef lines, and 32 cherry lines were tested against popular F1 hybrid control varieties and superior pure lines were identified. According to the results, 21 year spring-autumn lines with 2-3 superior internal fruit quality traits were hybridized in various combinations. Four out of 11 hybrid obtained from these crosses were commercially promising, and one F1 hybrid with high eating quality was commercially registered as 'Lita'. Similarly, 15 year round lines were crossed in various combinations resulting in 8 F1 hybrids. Three of these 8 hybrids were again commercially promising and one was registered as 'Larende' F1. Sixteen beef tomato lines were crossed to 8 F1 hybrids, out of which 3 showed the potential to be commercialized. The cross B 9 × B 22 is also about to be commercialized due to its fruits firmer than the current beef tomato cultivars in the market. 11 cherry tomato lines resulted in 7 crosses and 2 out of them were again promising. The hybrid C 32 × C 39 was registered as 'İnci' F1. Twelve out of 34 hybrids obtained as the result of this experiment had commercial potential reflecting a success of 35%. Statistical analysis showed that the obtained hybrids had generally low hybrid vigor. Besides being scientific, results of this thesis has improved Bircan Tarım?s competition abilities and triggered sustainable use of its genetic resources.
Benzer Tezler
- Önemli zeytin (Olea europaea L.) çeşitlerinin izoenzim polimorfizmleri ve genetik özellikleri
Isoenzyme polymorphisms and genetic characteristics of important olive (Olea europaea L.) cultivars and types
SEVDA DÜLGER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
ZiraatÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT ŞEKER
- Maydanoz depolamada ışık yayan diyot (led) uygulamalarının bazı kalite özellikleri üzerine etkisi
The effect of light emitting diode (led) applications on some quality properties of maydanoz storage
BETÜL ALTINAY ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Gıda MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPER KUŞÇU
- Yeni bazı muz çeşit ve klonlarında fenolojik ve pomolojik özellikler ile bitki besin maddeleri ve hormonların dönemsel değişimlerinin belirlenmesi
Determination of phenological and pomological features and seasonal changes of nutrient and hormones in some new banana clones
DİLEK GÜVEN
- Farklı vejetasyon dönemlerinde erzurum (Aşkale) çayırları ile yulaf ve tritikale otlarının besleyicilik değerlerinin karşılaştırılması
Comparison of the nutritional values of erzurum (Aşkale) meadows, oat and tricticale grasses in different vegetation periods
ŞERMİN TOP
Doktora
Türkçe
2023
Veteriner HekimliğiAtatürk ÜniversitesiHayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET GÜL
- Brain-inspired cortical-coding algorithm for multimedia processing
Multimedya işlemek için beyinden esinlenilmiş kortikal kodlama algoritması
AHMET EMİN ÜNAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BURAK BERK ÜSTÜNDAĞ