İran fotoğraf tarihinin ilk 100 yılı ve öncü ustaları
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 370616
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OZAN BİLGİSEREN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Sanat Tarihi, Performing and Visual Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fotoğraf Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Fotoğraf Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
İran, fotoğraf teknolojisi ile icadının üzerinden henüz 7 sene geçmişken dönemin yabancı gezginleri vasıtası ile tanışmıştır. Bu teknoloji ile tanışmayı sağlayan yabancılar olsa da dönemin İran Veliaht Şah'ı olan Nasereddin Şah'ın fotoğrafa olan olağanüstü ilgisi sebebiyle, bu teknoloji kısa zamanda tüm İran'a yayılmıştır. İran o dönem için her ne kadar icadından kısa bir zaman sonra bu teknoloji ile tanışmış olsa da, bu teknolojinin geniş halk kesimlerine inmesi bu kadar çabuk olmamıştır. Tıpkı diğer ülkelerdeki gibi; öncelikle dönemin zengin aileleri, Şah ve ailesi, üst düzey devlet görevlileri daha sonra da halk arasında yaygınlaşmıştır. Fotoğrafın halka hızlıca inmemesinin elbette en önemli sebebi pahalı ve kolay ulaşılabilir bir teknoloji olmamasıdır. Ancak bir diğer önemli sebep de halkın inanç sistemidir. Şii İslam inancının yaygın olduğu ülkede birçok İslam devletinde olduğu gibi, resim ve heykel sanatına olan karşı duruş fotoğraf için de oluşmuş, dini liderler bir canlının aynısını yaratmanın günah ve Allah'a karşı şirk koşmak olduğu düşüncesi ile fotoğrafa da karşı çıkmışlardı. Dini liderlerin telkinlerine kulak veren geniş bir kesim uzun süre fotoğraf ve fotoğrafçılara karşı mesafeli durmuşlardı. Özellikle inançları gereği namahrem sayılan, diğer erkeklerle görüşemeyen kadınlar, fotoğraf makinasının önüne hemen hemen hiç geçemiyordu. Bu durum Şah'ın sarayı için de geçerliydi. Şah hareminde bulunan kadınların fotoğraflarını her VII fotoğrafçıya çektirmiyor, ya kendi çekiyor ya da çok güvendiği kişilere çektiriyordu. 1844 – 1926 seneleri arası 82 yıl süren Ghacar dönemi, 1926 - 1979 yılları arası 53 sene Pahlavi dönemi ve son 35 senesi İran İslam Cumhuriyeti olmak üzere 3 ana siyasi dönemi yaşayan 170 yıllık İran Fotoğraf Tarihi, doğrudan ya da dolaylı olarak her birinden farklı etkilemiş ve farklı şekillenmiştir. 1844 yılında Ghacar Hanedanı döneminde, Mohammad Şah yönetimde İran'a gelen fotoğraf teknolojisi, özellikle Mohammad Şah'ın oğlu Nasereddin döneminde oldukça ilgi görmüş, gelişmeye ve yaygınlaşmaya başlamıştır. Ghacar Hanedanı'nın yönetiminin son yıllarında yaşanan halk hareketleri ve Meşrutiyet Döneminde, bir haber aktarma aracı olarak kullanılmaya başlanan fotoğraf, bu sayede geniş halk kitlelerine hızla ulaşmıştır. Kitle iletişim araçlarının son derece kısıtlı olduğu o günlerde, çekilen fotoğraflar çoğaltılarak İran'ın dört bir tarafında halka dağıtılıyor ve bu sayede halk Meşrutiyetçiler' i ve onların faaliyetlerini yakından takip edebiliyordu. Bir kitle iletişim aracı haline gelen fotoğraf bu sayede hanedan ve zengin ailelerin tekelinden çıkıyor halk arasında yaygınlaşmaya başlıyordu. Ghacar Hanedanından sonra iktidara gelen Pahlavi Hanedanı döneminde de fotoğrafçılık artan bir ivme ile gelişmeye devam etmiştir. Fotoğraf makinalarının pozlama hızlarının artması, fotoğraf filmlerinin daha küçük ve daha hassas olması gibi birçok teknik gelişme fotoğrafçılığı kolaylaştırmış, VIII fotoğrafçı sayısının artmasına sebep olmuş ve bu sebeple bu dönemde oldukça iyi fotoğraflar ortaya çıkmıştır. Fotoğrafçılıkta yakalanan bu ivme; yine Pahlavi dönemine denk gelen II. Dünya savaşı sebebi ile sekteye uğramış, yaşanan kriz ve yoksulluk sebebi ile halkın fotoğrafa olan ilgisi azalmış ve çok dar bir çevrede yaşamını sürdürmüştür. Arşivlerde yer alan bu döneme ait fotoğraflar ve sinema film kayıtları genelde yabancılara aittir. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesi ile düzelen ekonomik durumla birlikte; gazete sayısının artması, habere ve fotoğrafa olan ihtiyacın artmasına sebep olmuş ve fotoğrafçılık eski parlak günlerine tekrar kavuşmuştur. Ghacar ve Pahlavi dönemlerini fotoğraf tarihi açısından günümüze ulaşan belgeler üzerinden karşılaştırdığımızda; gerek fotoğrafçılığın yaygınlığının az olması, gerek kullanılan teknolojinin daha eski olması, gerekse fotoğrafçı sayısının azlığına rağmen; günümüzde Ghacar dönemine ait çok daha fazla fotoğraf, daha çok fotoğrafçı ve daha çok albüm bulunmaktadır. Bu durum, endüstriyel, sanatsal veya sosyolojik bir sebebe değil tamamen siyasi sebeplere dayanmaktadır. Pahlavi Hanedanı'nı deviren İran İslam Devrimi ve Kadrolarının, Pahlavi Dönemine ait izleri yok etme politikasından fotoğraflar ve fotoğrafçılık da payına düşeni almış o döneme ait birçok eser yok edilmiştir. Yine Devrim yönetimi bu dönemle ilgili araştırma ve çalışmalara kaynak ve destek vermemiştir. IX Bu sebeplerle Pahlavi dönemine ait birçok bilgi zaman içinde kaybolmuş, en parlak dönemlerinden biri olmasına rağmen bu dönemin fotoğrafları ve fotoğrafçıları ne yazık ki İran fotoğraf tarihinden silinerek geride büyük bir boşluk bırakmıştır. Tez çalışması; yazılı eserlerin ve internet kaynaklarının taranması, derlenmesi, yaşayan önemli sanatçılarla yapılan röportajlar, müze ziyaretleri ve özel koleksiyonlar vasıtası ile günümüze ulaşan fotoğrafların araştırılması ve derlenmesi yöntemleri ile yapılmıştır. Araştırmacılara, öğrencilerine, fotoğraf ve sanatseverlere İran Fotoğraf Tarihi ile ilgili Türkçe kaynak sağlamak amacı ile hazırlanan bu çalışmada; Ghacar ve Pahlavi dönemine denk gelen İran Fotoğraf tarihinin ilk 100 yılı ele alınmış ve bu 100 yıllık dönemde özel katkılar ve önemli eserler vermiş Öncü Ustalar eserleri ile birlikte sunulmaya çalışılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Ghacar, Pahlavi, Nasereddin Şah, aks, akkas, akkashane, Golestan,
Özet (Çeviri)
SUMMARY Iranian people got acquainted with photograph technology through foreign travelers after 7 years of the invention. Although that acquaintance's reason was the foreign travelers, that technology spread througout Iran in a short time because of Iran's crown Shah, Nasereddin Shah's interest in photograph. Athough Iran met that technologhy in a short time after its invention, it took time to reach the public. First it spread among Shah and his family, that era's wealthy people and senior executive then it reached the public like other countries. The most important reason of the photograph's failure to reach the public faster was that it was not an easily attainable and cheap technology. But the other important reason was public's faith system. Clergymen rejected photography because it was a sin and challenge to God to create the illustration of something ,therefore photograph was rejected like sculpture and paint art by Shia Muslims. Majority who agree with clergymen kept off photograph and photographers for a long time.Especially women who haven't got face-to-face relation with men , could not pose because it wasn't religiously premissible. That situation was also the same in Shah's palace. Shah didn't let every XI photographer take a photo of women in his seraglio. Either Shah or his reliable men could take their photo. Iran photograph history that had 170 years affected directly or indirectly through 3 main eras ; 82 yearslong Ghacar era between 1844-1925, 52 yearslong Pahlavi era between 1926-1979 and for 35 years, it has been forming by Islamic Republic of Iran. In 1844, Photograp technology reached in Ghajar era,ruled by Mohammad Shah and it started to improve and arouse interest in Mohammed Shah's son,Nasareddin's era. During the last years of Ghajar Dynesty and Constitutional Monarchy , photograph was used to hand on news ;therefore it spread among public quickly. Mass Media was so limited in those days. Folks were able to learn Constitutionalists and their movements thanks to the photographs, copied and given out. After becoming a part of Mass media, photograph was no more in the hands of Dynasty and wealthy people. It started to spread among people. Photography kept on improving with a great acceleration during Pahlavi Dynasty, acceded after Ghajar Dynasty. The evolution of it's technique, smaller and more sensitive photograph films enabled to increase the number of photographers so in those days, there were many good photographs. XII That improvement was ceased because of the Second World War in Pahlavi era. People's interest in photography decreased because of the crisis and poverty. So it kept on in a limited section. That period's photograph and movie archieves and records mostly belong to the foreing people. After the end of the Second World War, photography returned its bright days thanks to emerging economy, the rise in newspapers and the demand of news and photograph. Comparing Ghajar Period to Pahlavi Period through extant documents, there are more photographs , photographers and albums that belong to Ghajar period although photography wasn't prevalent and there were less photographers and old technologhy. The reason of this situation was not industrial, artistic or sociological. It is completely based upon a political reasons. When Pahlavi Dynasty was turned over by Iran Islamic reformists, the photographs and photography of Pahlavi era were destroyed. In addition to this, reformists didn't support researches and studies about that era. Because of these reasons, many reports that belong to Pahlavi era disappeared although it was Iran's golden age. Unfortunately ,that period's photographs and photographers disappeared in history. Thesis was written through internet researches,interviews with alive artists, museum visits and special collections. XIII This work prepared in order to create Turkish sources to students,researchers, photograph and art-enthusiatics about the history of Iranian Photography. The first 100 years of Iranian photography history that was in Ghajar and Pahlavi periods presented by masterpieces of that 100 years. KEYWORDS: Ghajar, Pahlavi, Nasareddin Shah, Aks, Akkas, Akkashane, Golestan
Benzer Tezler
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- Photography and politics in Iran in the Naseri period (1848-1896)
Naseri döneminde İran'da fotoğraf ve siyaset (1848-1896)
KİMYA OSKAY SÜMBÜL
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OKTAY ÖZEL
- 19. yüzyılda Osmanlı-İran ilişkileri bağlamında II Abdülhamid Nasir Al-Din ve Muzaffer Al-Din Şah fotoğraf albümleri
19 century Ottoman-Iran relations in the context of 'Abdulhamid II, Nasir al-Din & Muzaffar Al-Din Shah' photo albums
JAMSHID HATEM
Doktora
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE PELİN ŞAHİN TEKİNALP
- Türkiye ve İran'daki ders kitaplarının görsel tasarım ilkeleri bakımından incelenmesi
Evaluation of textbooks in Turkey and İran in terms of principles of visual design
SHIVA SHAHIN POOR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLGÜN ALPAN
- Asghar Farhadi sinemasının Auteur kuramı çerçevesinde incelenmesi
Investigation of Asghar Farhadi cinema in the framework of Auteur theory
ETHEM KEMAL MERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Radyo-TelevizyonAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMedya Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYDAN ÖZSOY