Translation of culture-specific items: Trainspotting in Turkish
Kültürel ifadelerin çevirisi: Türkçe'de Trainspotting
- Tez No: 388339
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HİLAL ERKAZANCI DURMUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: yazın çevirisi, kültürel ifadeler, kültürel ötekilik, Irvine Welsh, Trainspotting, İskoçya, çeviri stratejileri, Venuti, yerlileştirme, yabancılaştırma, literary translation, culture-specific items, cultural otherness, Irvine Welsh, Trainspotting, Scotland, translation strategies, Venuti, domestication, foreignization
- Yıl: 2014
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İngilizce Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Yazın bir toplumun dilini ve böylece kültürünü temsil ettiğinden, yazın eserleri, parçası oldukları toplumlara ait sosyal ve kültürel ifadeleri içlerinde barındırırlar. Dolayısıyla yazın çevirmenleri, kaynak metinlerdeki kültürel ifadeleri çevirirken bunların öneminin farkında olmalıdırlar çünkü o ifadeler, hedef kültürde bulunmamaları ihtimali nedeniyle çevirmenleri zorlayabilirler. Bu nedenle bu çalışma, İskoçyalılara ait birçok kültürel ifadeyi barındırması bakımından İskoç kültürünü ve İskoç kültürünü İngiliz kültüründen ayıran farklılıkları gösteren, Irvine Welsh'in Trainspotting adlı eserinin iki Türkçe çevirisine odaklanmaktadır. Trainspotting'de vurgulanan İskoç ve İngiliz toplumları arasındaki farklılıklar ise genellikle Thatcher iktidarı döneminin İskoçya'da çektiği tepkilerden kaynaklanmaktadır. Bunun sonucunda İskoçyalı yazarlar, kendilerinin birer İngiliz'den ziyade İskoç olduklarını vurgulamak adına, eserlerinde yerel İskoç ağzını kullanmaya başlamışlardır. Bu noktadan hareketle, bu çalışmanın amacı, Welsh'in Trainspotting'de kültürel ifadeler kullanarak vurguladığı İskoç toplumunun kültürel ötekiliğinin, Sabri Kaliç tarafından 2001'de ve Avi Pardo tarafından 2010'da yapılan Türkçe çevirilerde ne ölçüde yeniden yaratıldığını araştırmaktır. Bu amaçla, bu tez, iki Türk çevirmenin Trainspotting'de geçen kültürel ifadelerin çevirisi için benimsedikleri stratejileri, Davies'in ortaya koyduğu stratejiler ışığında incelemektedir. Bu çalışmada Davies'in stratejileri, Trainspotting'deki kültürel ifadelerin çevirisinin, eserin Türkçe çevirmenine çıkardığı zorlukları vurgulamak için kullanılmaktadır. Aynı zamanda bu çalışma, Trainspotting'in Türkçe çevirilerindeki kültürel ifadelerin çevrilmesi için kullanılan stratejilerin sonuçlarını da, Venuti'nin yerlileştirme ve yabancılaştırma kavramlarını dikkate alarak irdelemektedir. Trainspotting'de geçen kültürel ifadelerin iki Türkçe çevirisinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi neticesinde bu çalışma, yabancılaştırma çeviri stratejisinin iki Türkçe çeviride de kullanıldığını ortaya koymuştur. Böylelikle, hem Kaliç'in hem de Pardo'nun çevirilerinde yabancılaştırma yaklaşımının, yerlileştirmeye ağır bastığı ortaya çıkmıştır. Ancak, şunu da belirtmek gerekir ki çevirilerde, her iki çevirmen tarafından da yerlileştirilmiş kültürel ifadeler de mevcuttur. Sonuç itibariyle, her iki çevirmen de İskoç kültürünün ötekiliğini hedef dilde yeniden yaratmaya çalışsa da, çevirmenlerin bunu, ancak bir noktaya kadar başardığı gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
Literature represents languages and cultures of societies; therefore, literary works encompass socio-cultural references unique to those societies. Thus, literary translators have to be aware of source-culture referents while translating, for those references may be challenging due to their non-existence in target cultures. Hence, this study focuses on the two Turkish translations of Irvine Welsh's Trainspotting, which is illustrative of the Scottish culture. The differences between Scottish and English societies accentuated in Trainspotting deal mostly with the repercussions which the Thatcherite United Kingdom had on Scotland, as a result of which Scottish writers began to write in vernacular Scottish to emphasize their Scottishness. Therefore, the objective of this study is to explore to what extent the cultural otherness of the Scottish society created through Welsh's use of certain cultural references in Trainspotting is recreated in the two Turkish translations done by Sabri Kaliç in 2001 and Avi Pardo in 2010. To this end, this thesis examines the strategies adopted by the two Turkish translators in the light of the strategies put forward by Davies which are used to underscore the challenges caused by the translation of culture-specific items. This study also analyzes the outcomes of the translation strategies used in Trainspotting with due regard to Venuti's concepts of domestication and foreignization. Following the comparative analysis of both translations, this thesis reveals that foreignizing translation strategies are employed by both of the Turkish translators; hence, the approach of foreignization outweighs domestication in these Turkish translations. However, it is also necessary to note that there are many culture-specific items domesticated by both Turkish translators, which indicate that although Kaliç and Pardo attempt to recreate the otherness of the Scottish culture in their translations, they are successful only to a certain extent.
Benzer Tezler
- 'Aşk-ı Memnu' dizisinin Arapça dublajında kültürel ögelerin çevirisi
Translation of culture-specific items in Arabic dubbing of 'Aşk-ı Memnu'
ABDULLAH YEŞİLYURT
Doktora
Türkçe
2023
Mütercim-TercümanlıkGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET HAKKI SUÇİN
- Analysis of culture-specific items in the English translation of Nazım Hikmet's Memleketimden İnsan Manzaraları
Nazım Hikmet'in Memleketimden İnsan Manzaraları başlıklı eserinin İngilizce çevirisindeki kültüre özgü öğelerin incelenmesi
NAZAN İŞİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Mütercim-TercümanlıkHacettepe ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER ALTAY
- 'İstanbul-Hatıralar ve Şehir' adlı eserdeki kültürel unsurların genel çeviri stratejileri açısından çözümlenmesi
Analysis of culture-specific items in the work titled 'İstanbul - Memories and the City' in terms of general translation strategies
ECE OKUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mütercim-TercümanlıkKırıkkale ÜniversitesiFransızca Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF POLAT
- Analysis of the culture-specific ıtems in the English translation of Sait Faik Abasıyanık's short stories within the framework of the teda project
Sait Faik Abasıyanık'ın kısa öykülerinin TEDA projesi kapsamında İngilizce çevirisindeki kültüre özgü ögelerin incelenmesi
SEVİL ESRA GÜZEY
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Mütercim-TercümanlıkHacettepe ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLAL ERKAZANCI DURMUŞ
- An analysis of culture specific items in the subtitling of animated cartoon series Rick and Morty
Rİck and Morty adlı animasyon çizgi filminin altyazı çevirisinde kültüre özel unsurların incelenmesi
FERHAN KAHVECİER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mütercim-TercümanlıkAtılım ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAMİ SIĞIRCI