Türkçede odak alanı ve odak vurgusu üzerine deneysel bir çalışma: Adöbeği-ne-öbeği etkileşimi ve çoklu-ne yapıları
An experimental study on focus field and focal stress in Turkish: Noun phrase- wh-phrase interaction and multiple wh-phrases
- Tez No: 393459
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SALİH SELÇUK İŞSEVER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 116
Özet
Bu çalışmada, Türkçede bir tümcede odak vurgusu için yarışan birden fazla birimin bulunması durumunda, vurgunun bunlardan hangisine atanacağı ve bu birimlerin dizilişi ile ilgili olarak alanyazında ileri sürülen kısıtlılıkların geçerliliği deneysel olarak araştırılmıştır. Bu doğrultuda, alanyazındaki tartışmalar da izlenerek, bir ne-öbeği ile odaklanmış bir adöbeğinin (ODAÖ) birlikte bulunduğu tümceler ve birden fazla ne-öbeği içeren (çoklu-ne yapıları) tümceler ele alınmıştır. Bu çerçevede, 32 deneğin katılımıyla dilbilgisel yargı testleri gerçekleştirilmiştir. Anadili Türkçe olan konuşuculara uygulanan deneysel çalışmalar sonucunda, bir ODAÖ ve bir ne-öbeği içeren tümcelerde bu birimlerin dizilişinin alanyazındaki önceki çalışmalarda da ileri sürüldüğü gibi [ODAÖ … ne] biçiminde olduğu gözlemlenmiştir. Çoklu-ne yapıları bağlamında ise, en sağdaki ne-öbeğinin vurgulandığı [ne … NE] dizilişinin denekler tarafından belirtisiz diziliş olarak algılandığı, vurgunun ilk ne-öbeğine atandığı [NE … ne] dizilişinin ise yine denekler tarafından belirtili diziliş olarak yorumlandığı ve ancak sınırlı bağlamlarda (ör. yansıma sorular) kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlarla bağlantılı olarak, Türkçe için önerilen odak alanı belirlemesinin yeniden ele alınması gerektiği değerlendirmesi yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, it is experimentally researched, in Turkish on condition that there exists more than one unit competing for bearing focal stress in a sentence, which unit will take stress and whether the constraints presented in literature on the order of these units are valid. Accordingly, by also following discussions in literature, sentences in which a wh-phrase and a focused noun phrase (FNP) collocate, and the sentences containing of more than one wh-phrase (multiple-wh structures) are examined. In this frame, grammatical judgement tests are carried out with participation of 32 informants. Results of the experimental studies performed on native Turkish speakers indicates that the order of these units is as [FNP … wh] in sentences consisting of a FNP and a wh-phrase as proposed in previous articles in literature. In the context of multiple-wh structures, [wh … WH] order, in which the right-most wh-phrase is stressed, is perceived as an unmarked order whereas [WH … wh] order, in which the first wh-phrase is stressed, is interpreted as marked order by the informants. The study also concludes this order can only be used in limited contexts (e.g, echo questions). In the highlight of these results, it is assessed that the focus field concept previously proposed for Turkish is needed to be revised.
Benzer Tezler
- Processing focus in Turkish and English: A study on monolingual and bilingual language processing
Türkçede ve İngilizcede odak işlemleme: Tekdilli ve ikidillilerde dil işlemleme üzerine bir çalışma
DİDEM KURT
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
DilbilimBoğaziçi Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZİK DİNÇTOPAL DENİZ
- Almanca ve Türkçede cümle ögeleri. Biçimbilimsel ve sözdizimsel bir karşılaştırma
Satzglieder im Deutschen und im Türkischen. Ein morpho-syntaktischer vergleich
HÜSSAM SERHAT DAŞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Alman Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN ZENGİN
- A Computational analysis of Turkish using the goverment-binding approach
Türkçenin yönetim ve bağlama kuramı yaklaşımı ile bilgisayarla çözümlenmesi
AYŞENUR BİRTÜRK
Doktora
İngilizce
1998
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CEM BOZŞAHİN
- Bilgi yapısı açısından Türkçe ile Sırpçanın dil öğretimi amaçlı karşılaştırması
Comparision of information structures in Turkish and Serbian for the purpose of language learning
MILOJE DESPIC
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiTürkçenin Eğitimi ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NADİR ENGİN UZUN
- Verb movement and feature percolation: Evidence from Turkish
Eylem hareketi ve özellik süzülmesi: Türkçe'den kanıt
SÜLEYMAN ULUTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYŞE SUMRU ÖZSOY