Türkçe zaman eklerinin görünüş özelliklerinin yabancı dil olarak Türkçe öğretimine yansımaları
Turkish tense suffixes' aspect features' effects to Turkish as a foreign language
- Tez No: 928869
- Danışmanlar: PROF. DR. NURETTİN DEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Education and Training, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanı çeşitli ve çok yönlü araştırmalar ile gelişimini sürdürmektedir. Bu alanda temel becerilerin yanı sıra kültür, dilbilgisi ve sınıf yönetimini odak alan çalışmalar da gerçekleştirilmektedir. Bu çalışma, temel becerilen kullanımında mutlak gereklilik olan dilbilgisi öğretimi alanına odaklanmıştır. Özelde ise temel zamanların öğretimi inceleme konusu olmuştur. Türkçe öğretim setlerinin, zamanların öğretiminde ilgili zaman eklerine dair nasıl bir yol izlediği, eklerin hangi işlevlerine yer verdiği incelenmiştir. Buna dayanarak bu yapılar ile hedef işlev tutarlılığı sorgulanmıştır. Çalışmanın bu kapsamda ölçütü ise Lars Johanson'un Türkçede sistematize ettiği görünüş perspektifleri olmuştur. Bu çerçevede, Türkçe öğretim setlerinde, eklerin farklı zamanlara işaret ettiği kullanımlarının bulunduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte farklı işlevler ve anlam alanlarına yer verildiği de inceleme sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu setlerin, söz konusu birincil olmayan işlevlere gereksinim duyduğu ve bunların da dilde yer aldığı açıktır. Ancak dil becerilerinin doğru kullanımı ve bunun sonucunda doğru bir iletişim sağlanmasına araç olan dilbilgisi yapılarının, öğrenicilere adı konmayan farklı boyutlarıyla sunulduğu görülmüştür. Bu kapsamda, görünüş perspektiflerinden yararlanılarak yapıların hem işlevsel ayrımlarına dikkati çeken hem de bütüncül olarak anlaşılmasına destek olabilecek bir model önerisi sunulmuştur. Basamaklı işlev modeli olarak adlandırılan modelde; işlevlerin ve seçilen fiillerin kullanım sıklığına dikkat edilerek yaygın alandan seyrek alana ilerleyen aşamalar ile bir öğretim tarzı denemesi sunulmuştur. Bu yolla öğretim uygulamaları gerçekleştirilmesinin öğreniciler nezdinde sürekli ve hızlı biçimde işlev eklenmesi yerine tümdengelimci bir bakış açısıyla berrak bir tarz olacağı değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The field of teaching Turkish as a foreign language continues to evolve through diverse and multifaceted research. In addition to the core skills, studies focusing on culture, grammar, and classroom management are also being conducted in this area. This study focuses on the field of grammar teaching, which is an absolute necessity for the use of basic skills. Specifically, the teaching of basic tenses has been the subject of investigation. The approach taken by Turkish teaching sets in teaching tenses, and which functions of the predicative elements are included, have been examined. Based on this, the consistency of these structures with the target functions has been questioned. The criterion of this study in this context has been the aspect perspectives systematized by Lars Johanson in Turkish. Within this framework, it has been determined that Turkish teaching sets include uses of predicators that indicate different tenses. Additionally, the examination results revealed that different functions and meaning areas are included. It is clear that these sets require non-primary functions and that these also exist in the language. However, it has been observed that grammar structures, which are instrumental in the correct use of language skills and consequently in achieving accurate communication, are presented to learners with unlabeled different dimensions. In this context, a model proposal has been presented that can both highlight the functional distinctions and support a holistic understanding of the structures, utilizing aspect perspectives. In the model called the Stepped Function Model; an attempt at an instructional style progressing from the common area to the rare area, paying attention to the frequency of use of functions and selected verbs, has been presented. It has been evaluated that conducting teaching applications in this way would be a clear style with a deductive approach rather than continuously and rapidly adding functions in the eyes of the learners.
Benzer Tezler
- Türkçe'de iyelik eki alan fiilimsilerin bağlandığı fiillerin özellikleri ve sınıflandırılması
Characteristics and classification of the verbs connected by possessive suffixes in Turkish
LEYLA YER
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıArtvin Çoruh ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇAĞLAYAN YILMAZ
- Aspect verbal en grec Istanbouliote: modele de description fonctionnaliste
Başlık çevirisi yok
EMİNE YAVAŞGEL
Yüksek Lisans
Fransızca
1993
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NÜKHET GÜZ
- Özbek Türkçesinin leksikolojisi
Başlık çevirisi yok
SELAHİTTİN TOLKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ YÜCE
- Türkçenin kiplik özelliklerinin belirlenmesi ve bunların dilbilgisi öğretimine yansıtılması
Identifiying modality features of Turkish and reflecting these features to grammar teaching
MEHMET VOLKAN DEMİREL
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANER KERİMOĞLU
- Syntactic and semantic analysis of modal adverbs in Turkish
Türkçe kiplik belirteçlerinin anlambilimsel ve sözdizimsel açıdan incelenmesi
YAŞAM UMUT BILDIRCIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
Türk Dili ve EdebiyatıMersin Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. YEŞİM AKSAN