Geri Dön

Öz-belirleme kuramına göre ihtiyaç doyumunun olumlu yönelimler üzerindeki etkisinin bağlanma stilleri açısından incelenmesi

An investigation of the effect of need satisfaction based on slef-determination theory on positive orientation in terms of attachment styles

PDF İndir

  1. Tez No: 418256
  2. Yazar: ÖZKAN ÇİKRIKCİ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. BAŞARAN GENÇDOĞAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2015
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Atatürk Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 170

Özet

Bu araştırmanın amacı öz-belirleme kuramı doğrultusunda açıklanan ihtiyaç doyumunun olumlu yönelimler üzerindeki etkisini bağlanma stilleri açısından değerlendirmektir. Başka bir ifade ile olumlu yönelimleri açıklayıcı nitelikte ileri sürülen hipotez modelin güvenli, kaygılı-karasız ve kaçınan bağlanma stiline sahip bireyler üzerinde uygunluğunu test etmek amaçlanmaktadır. Pozitif psikoloji bağlamında bireylerin güçlü yanları ve potansiyelleri üzerinde durulmakta böylece bireylerin iyi oluş düzeyleri artırılarak yaşama ilişkin olumlu yaklaşımların önü açılmak istenmektedir. Son yıllarda iyi oluş fenomeninin bilişsel boyutunun kavramsallaştırılması için ileri sürülen olumlu yönelimler yaklaşımının (Caprara ve diğerleri, 2009) bu amaç doğrultusunda geliştirildiği belirtilmektedir. Olumlu yönelimler modeli yaşam doyumu, benlik saygısı ve iyimserlik değişkenlerinin oluşturduğu bir gizil değişken olarak tanımlanmıştır. Bu araştırmanın temellendirilmesinde nicel araştırma yaklaşımı benimsenmiş ve nedensel ve nedensel karşılaştırma desenlerinden yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında ihtiyaç doyumunun olumlu yönelimler üzerindeki etkisi bağlanma stilleri açısından değerlendirilmiştir. Bu araştırmanın çalışma grubu 821 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Bu çalışmada, Benlik Saygısı Ölçeği (Rosenberg, 1965; Çuhadaroğlu, 1986), Yaşam Doyumu Ölçeği (Diener, Emmons, Larsen ve Griffin, 1985; Yetim, 1991), Yaşam Yönelim Testi (Scheier ve Carver, 1985; Aydın ve Tezer, 1991) Genel Aidiyet Ölçeği (Malone ve diğerleri, 2012), Yaşam Amaçları Belirleme Ölçeği (Eryılmaz, 2012), İhtiyaç Doyumu Ölçeği (Deci ve Ryan, 1991; Bacanlı ve Cihangir-Çankaya, 2003) ve Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği (Erzen, 2015) veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. İhtiyaç doyumunun olumlu yönelimleri üzerindeki etkisinin değerlendirildiği model yol analizi uygulanarak test edilmiştir. Yol analizi bulgularına göre, aidiyet algısı ve yaşam amaçları belirleme ihtiyaç doyumu üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Bununla birlikte, ihtiyaç doyumu da olumlu yönelimler üzerinde pozitif bir etkiye sahiptir. Çalışma grubunda yer alan öğrenciler bağlanma stilleri açısından sınıflandırıldıktan sonra, model üç farklı bağlanma stili açısından değerlendirilmiştir. Buna göre, model sadece güvenli bağlanma stiline sahip bireyler için geçerli bulgular sunmuştur. Model, kaygılı-kararsız ve kaçınan bağlanma stiline sahip bireylerden elde edilen veriler ile iyi düzeyde uyum göstermemektedir. Elde edilen bulgular ilgili literatür doğrultusunda tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışma kapsamında ileri sürülen olumlu yönelimler modelinin güvenli, kaygılı-kararsız ve kaçınan bağlanma stillerine sahip bireylere göre ayrı ayrı analiz edilmiş olması, sonuçların farklı bağlanma stillerine sahip bireylerin davranışlarının anlaşılmasına kolaylık sağlayacağı ve bu kişilere yönelik psikolojik müdahalelerde etkili olabileceği düşünülmektedir. Bu çalışmanın, Türkiye'de olumlu yönelimler kavramı hakkında farkındalığın artmasına ve özgün bilimsel eserlerin yapılmasına zemin hazırlaması arzu edilmektedir.

Özet (Çeviri)

This research aims to evaluate the effects of need satisfaction, which is explained in accordance with self-determination theory on positive orientation with regard to attachment styles. In other words, it is aimed to test the convenience of the hypothesis model, positive orientations of which are stipulated within an exploratory way, on people with secure, anxious-ambivalent and avoidant attachment styles. Within the scope of positive psychology, strengths and potentials of people are emphasized and thus it is aimed to give way to positive approaches towards life by means of improving well-being levels of people. It is reported that the approach of positive orientations (Caprara et al., 2009) brought forward in order to conceptualize the cognitive dimension of well-being phenomenon in recent years has been developed for this purpose. The model of positive orientations is defined as a latent variable comprising life satisfaction, self-esteem and optimism variables. Quantitative research approach was adopted for the grounding of this study and study conducted via casual research design and ex post facto design were used. With in the scope of this study, the effect of need satisfaction on positive orientation was evaluated in terms of attachment styles. The research group composed of 821 university students. Self-Esteem Scale (Rosenberg, 1965; Çuhadaroğlu, 1986), Life Satisfaction Scale (Diener, Emmons, Larsen, & Griffin, 1985; Yetim, 1991) and Life Orientation Test (Scheier & Carver, 1985; Aydın & Tezer, 1991), General Belongingness Scale (Malone et al., 2012), Setting Life Goals Scale (Eryılmaz, 2012), Need Satisfaction Scale ((Deci & Ryan, 1991; Bacanlı & Cihangir-Çankaya, 2003) and Three Dimensioned Attachment Styles Scale (Erzen, 2015) were used as data collection tools. The model, in which the effect of need satisfaction on positive orientation was evaluated, was tested by means of path analysis. As a result of path analysis, belongingness perception and setting life goals has a positive direct effect on need satisfaction. Additionally, need satisfaction has a positive direct effect on positive orientation. After the students which participated in study were classified with regard to the attachment styles, the model was assessed in terms of three attachment styles. Moreover, the model showed good fit for only people with secure attachment style. The model did not demonstrate sufficient fit for people with avoidant attachment style and anxious-ambivalent attachment styles. Results from the study were discussed in light of the relevant literature and suggestions were provided. It is believed the fact that the positive orientations model stipulated within the scope of this research was analyzed separately for people with secure, anxious-ambivalent and avoidant attachment styles will make it easy to understand behaviors of people with different attachment styles and to be effective in psychological interventions towards these people. It is hoped that this research will raise awareness towards the concept of positive interventions in Turkey and lay ground for original scientific works.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    159269

    Öz-belirleme modeli: Özerklik desteği, ihtiyaç doyumu ve iyi olma

    Self-determination model: Autonomy support, need satisfaction and well being

    ZEYNEP CİHANGİR ÇANKAYA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    PsikolojiGazi Üniversitesi

    Rehberlik ve Psikolojik Danışma Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN BACANLI

  2. Tez No

    784636

    Üniversite öğrencilerinin problemli internet kullanımlarının yaşamda anlam, temel psikolojik ihtiyaçlar ve bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi

    An examination of problematic internet use among university students in terms of life meaning, basic psychological requirements, and some demographic factors

    ELİF ÇALIŞKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADNAN KAN

  3. Tez No

    773012

    Psikolojik danışman adaylarının umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi

    Examination of hope levels of psychological counselor candidates

    TAHA BERKAY BÖREKÇİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikolojiAtatürk Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜCAHİT DİLEKMEN

  4. Tez No

    576080

    Crowdfunding and factors that affect funders' intention to participate in: Turkey

    Kitlesel fonlama ve fon sağlayanların katılım niyetine etki eden faktörler : Türkiye örneği

    FATMA SEBLA UZUNTEPE

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    İşletmeİstanbul Okan Üniversitesi

    İşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EZGİ YILDIRIM SAATÇI

  5. Tez No

    681318

    Öz belirleme kuramına dayalı grupla psikolojik danışma programının ergenlerin problemli internet kullanımı düzeyine etkisi

    The impact of group counseli̇ng program based on self-determination theory on students' problematic internet use levels

    AYSEL KADI DÖNDER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikolojiHasan Kalyoncu Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMRE ERTEN TATLI

Geri Dön