Tarih ders kitaplarında milli kimlik ile ilişkili görsellerin incelenmesi: 1930 - 2014
Investigation of the visuals associated with the national identity in the history textbooks: 1930 - 2014
- Tez No: 421455
- Danışmanlar: PROF. DR. NURİ YAVUZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Tarih, Education and Training, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 251
Özet
Bu araştırmada tarih ders kitaplarında milli kimlik ile ilişkili görsellerin nasıl bir değişim gösterdiği incelenmiştir. İlk aşamada milliyetçilik, Türk milli kimliğinin tarihsel seyri ve ilgili yazın incelenerek milli kimliğe dair bazı bileşenler saptanmıştır. Elde edilen bileşenlerden milli kimlik ile ilişkili bazı kategoriler geliştirilmiştir. Kategorilere ilişkin veriler doküman incelemesi yolu ile elde edilmiştir. İkinci aşamada ise 1930-2014 yılları arasında okutulan 35 tarih ders kitabı örneklem olarak seçilmiştir. Sözü edilen ders kitaplarının incelenmesinde içerik analizi kullanılmıştır ve veri analizinde nicel yöntem seçilmiştir. Bu kapsamda doküman analizi ile elde edilen veriler, SPSS 13 istatistik programı ile analiz edilmiştir. Yapılan analizlerde ki-kare, Bonferroni düzeltmeli ki-kare ve grafikler kullanılmıştır. Tüm analizler için anlamlılık düzeyi .05 olarak alınmıştır. Yapılan analizler sonucunda, araştırmacı tarafından belirlenen kategorilerde (tarihsel dönemler, bilim, kültür ve sanat, mimari, ortak geçmiş, öteki vd.) kullanılan görsellere dair oranların 1930-2014 yılları arasında okutulan tarih ders kitaplarında anlamlı düzeyde farklılık gösterdiği bulgulanmıştır. Buna karşın 1930-2014 yılları arasında okutulan Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitaplarında milli kimlik ile ilişkili görsellerin, diğer ders kitapları kadar farklılaşmadığı saptanmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara dair bazı önemli bulgular ise şunlardır: Anadolu Uygarlıklarına ilişkin kullanılan görsellerin oranı en yüksek 1943-1950, en düşük ise 1993-2005 ve 2009-2014 dönemi; Ege Uygarlıkları ve Roma tarihine ilişkin kullanılan görsellerin oranı en yüksek 1943-1950, en düşük ise 1993-2005 ve 2009-2014 dönemi; Avrupa tarihine ilişkin kullanılan görsellerin oranı en yüksek 1950-1990 (Niyazi Akşit), en düşük ise 1993-2005 ve 2009-2014 dönemi; İslam Öncesi Türk Tarihine ilişkin kullanılan görsellerin oranı en yüksek 1976-1978 ve 1930-1943 dönemi, en düşük ise 1950-1990 (Niyazi Akşit, Emin Oktay) dönemi; Osmanlı tarihine ilişkin kullanılan görsellerin oranı en yüksek 2009-2014 ve 1993-2005 dönemi, en düşük ise 1943-1950 ve 1950-1990 (Emin Oktay) dönemi tarih ders kitaplarındadır. Sözü edilen farklılıklar istatistiksel olarak anlamlı düzeydedir. Ayrıca 1930-1943 dönemi ders kitaplarında bilim, kültür ve sanata dair görseller; 1950-1965 (Ekrem İnal ve Nurettin Ormancı) dönemi ders kitaplarında Türk tarihinde önemli kişilere dair görseller; 1976-1978 dönemi ders kitaplarında liderler, mimari ve vatan haritalarına dair görseller, 1993-2005 dönemi ders kitaplarında devlet teşkilatı ve dil-yazı, kahramanlar, ortak acılar, destanlar, savaşlar, zaferler ve inanç sisteminden oluşan ortak geçmişe dair görseller; 2009-2014 dönemi ders kitaplarında devlet teşkilatı ve öteki ile ilişkili görseller, anlamlı düzeyde farklı ve yüksek orandadır.
Özet (Çeviri)
In the current research, how a change occurred in visual contents of the history textbooks associated with the national identity was examined. In the first stage, some components about the national identity were identified by examining nationalism, the historical progress of Turkish national identity and the related literature. Some categories associated with the national identity have been developed from the obtained components. In the second stage, 35 history textbooks taught in the years 1930-2014 were selected as the research sample. Content analysis was used to examine the books and quantitative methods were chosen in data analysis. The data obtained by the document analysis in this context was analyzed with SPSS 13 statistical software program. Chi-square, Chi-square with Bonferroni Correction and graphics were used in the conducted analysis. The significance level for all analysis is taken as .05. As a result of the analysis conducted, the rates about the used visuals in the history textbooks taught between the years 1930-2014 were found significantly different in the categories identified by the researcher. However, visual materials associated with national identity in the Republic of Turkey Revolution History and Kemalism textbooks which taught in the years 1930-2014 were not differentiated as much as other textbooks. Some important findings about the results obtained in the study are: The rate of visuals related to Anatolian Civilizations in 1943-1950 period textbooks are the highest, in 1993-2005 and 2009-2014 period textbooks are lowest; the rate of visuals related Aegean and Roman civilization in 1943-1950 period textbooks are the highest, in 1993-2005 and 2009-2014 period textbooks are lowest; the rate of visuals related to Europe history in 1950-1990 (written by Niyazi Akşit) period textbooks are the highest, in 1993-2005 and 2009-2014 period textbooks are lowest; the rate of visuals related of Pre-Islamic Turkish History in 1976-1978 and 1930-1943 period textbooks are the highest, in 1950-1990 (written by Niyazi Akşit and Emin Oktay) period textbooks are the lowest; the rate of visuals related with Ottoman History in 2009-2014 and 1993-2005 period textbooks are the highest, in 1943-1950 and 1950-1990 period textbooks (written by Emin Oktay) are the lowest. Above mentioned differences are statistically significant. Also, visuals related to science, culture and art in 1930-1943 period history textbooks; visuals related to famous historical figures in Turkish history in 1950-1965 period history textbooks (written by Ekrem İnal and Nurettin Ormancı); visuals related to Turkish leaders, architecture and national maps in 1950-1965 period history textbooks; visuals related to common past which consist of state organization, language-alphabet, heroes, victimhood, epics-legends, battles, victories, belief system in 1993-2005 period history textbooks; visuals related to state organization and other in 2009-2014 period history textbooks are significantly different and high rate.
Benzer Tezler
- Lise tarih ders kitaplarında Orta Çağ anlatısı: ABD, İngiltere ve Türkiye ders kitapları karşılaştırması
Narrative of the Middle Ages in high school history textbooks: Comparison of the textbooks of the United States, United Kingdom and Türkiye
AYSUN BUKET ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSA ŞAMİL YÜKSEL
- Meşrutiyet'ten günümüze tarih ders kitaplarında Türk kimliğinin inşası
Constitutional monarchy to the present construction of Turkish identity in history textbooks
TERCAN YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ŞİMŞEK
- Ortaöğretim tarih dersi öğretim programı ve tarih ders kitaplarının milli kimlik açısından incelenmesi
The examination of the secondary education history teaching program and history lesson books in terms of national identity
DUDU NİL IRMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİL FİLİZ
- Ortaöğretim Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ders kitaplarında dönüşüm: İstiklal Harbi örneği (1960-1980)
Transformation of secondary education the republic of Turkey history textbooks: The case of war of independence (1960-1980)
MEDİNE NUR KILINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJLA GÜNAY
- Lise tarih dersi kitaplarında yer alan milli kimlik kavramının içerik analizi: 1939-1950
Content analysis of national identity concept in the history coursebooks of high school: 1939s-1950s
BERRİN KÜBRA DALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAYYİP DUMAN