Kitle imha silahları ve silahsızlanma: Orta Doğu örneği
Weapons of mass destruction: The case of the Middle East
- Tez No: 423640
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜREL YILMAZ ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortadoğu ve Afrika Çalışmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 265
Özet
Kitle imha silahları (KİS) canlıları öldürme kapasitesine sahip, binalara, çevreye ya da biyosfere büyük zarar verebilen nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlardır. KİS ve onların fırlatma vasıtaları küresel istikrar ve refaha yönelik olarak hesaplanamayan sonuçlar doğurabilirler. Geçtiğimiz yüzyıl boyunca birçok devlet nükleer, kimyasal ve biyolojik silahlar üretmek amacıyla ölümcül stoklar oluşturmuşlardır. Mevcut kitle imha silahı stoklarının yarattığı tehdide ilaveten, gizli programlar ve karaborsa yoluyla kitle imha silahlarının başka ülkelere, hükümet-dışı aktörlere ve terör örgütlerine yayılması büyük sorunlar ortaya çıkarmıştır. Silahların kontrolü ve silahsızlanma; kitle imha silahlarının ve onların fırlatma vasıtalarının kullanılması ve yayılmasını önleyen en önemli araçlardır. Bazı tip kitle imha silahlarını yasaklayan birçok uluslararası antlaşma bulunmaktadır. Bu anlaşmalar Biyolojik ve Toksin Silahların Yasaklanması Sözleşmesi (BTWC), Kimyasal Silahların yasaklanması Sözleşmesi (KSS) ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Sözleşmesini de kapsamaktadır. Potansiyel saldırganları caydırmak ve çıkarlarını korumak için devletlerin gelişmiş silah sistemlerini temin etmesi, konuşlandırması ve kullanımını zorlayan bazı nedenler bulunmaktadır. Bu durum Orta Doğu'da kitle imha silahlarının üretimi ya da tedarik edilmesi arzusuna dönüşmüştür. Öte yandan Orta Doğu'da Nükleer Silardan Arındırılmış Bölge (NWFZ) ve nihayetinde kitle imha silahlarından arındırılmış bölge (WMDFZ) kurulmasına yönelik baskılar yapılmaktadır. Bu tez, özellikle nükleer, kimyasal ve biyolojik silahların güvenliğinin sağlanması, bu silahların kullanımının önlenmesi ve sayılarının azaltılası için uluslararası antlaşmalar yapılması ve bazı ilkelerin belirlenmesini vurgulamaktadır. Bu çalışma, anılan silahların temel özellikeri ve yarattıkları güncel tehditler hususlarında derinlemesine bilgi sunmaktadır. Ayrıca kitle imha silahların yayılmasının önlenmesi ve yayılmaya karşı mücadele kavramları açıklanmakta, çok taraflı antlaşmaların getirdiği silahların kontrolü ve silahsızlanma organizasyonları incelenmektedir. Bu tez, Orta Doğu'da silahların kontrolü ve silahsızlanma süreçlerini analiz etmekte, bölgede kitle imha silahlarının ve balistik füzelerin yayılması tehdidi çerçevesinde kitle imha silahlarından arındırılmış bölge (WMDFZ) kurulmasının önündeki zorluklar değerlendirilmektedir. Bu çalışma, mevcut kitle imha silahlarından arındırılmış bölgelerden öğrenilenleri sunmakta, daha iyi bir süreç sağlayabilecek politikalar önermekte, Türkiye'nin uluslararası silahların kontrolü ve silahsızlanma süreçlerine yönelik yaklaşımını tartışmakta ve bazı temel tavsiyelerde bulunmaktadır. Analizde betimleyici araştırma yöntemleri kullanılmış ve çalışma tüm hedeflerine erişmiştir. Bu tezde, Orta Doğu'da kitle imha silahlarından arındırılmış bölge kurulması ve uluslararası silahların kontrolü ve silahsızlanma rejimiyle ilgili sorunlar da incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Weapons of mass destruction (WMD) are nuclear, biological and chemical weapons that can kill living creatures, bring significant harm to human-made structures (e.g. buildings), natural environment or the biosphere. WMD and their delivery systems, could have incalculable consequences for global stability and prosperity. Over the past century, various states have built lethal arsenals of nuclear, chemical and biological weapons to produce them. In addition to the dangers posed by existing stockpiles of WMD, significant problems arise from proliferation of WMD and related technologies to additional countries, nongovernmental actors, and terrorist organisations through clandestine programs and black-market sales of weapons and related technologies. The proliferation of weapons of mass destruction remains a security threat facing the international community. Arms control (non-proliferation/counter-proliferation) and disarmament are essential tools in preventing the proliferation and use of WMD and their delivery systems. A number of international treaties exist to outlaw several classes of WMD. These treaties include the Biological and Toxin Weapons Convention (BTWC), the Chemical Weapons Convention (CWC) and Treaty on the Non-Proliferation (NPT). Several reasons have the potential to push states towards acquiring, deploying and using sophisticated weapon systems to deter potential aggressors and to further their interests. In the Middle Eastern case, this has often translated into desire to acquire or produce weapons of mass destruction (WMD). Yet there is also a push in the opposite direction, establishing a Nuclear Weapons Free Zone (NWFZ) and ultimately a WMD Free Zone (WMDFZ) in the Middle East. This thesis emphasizes especially the security of nuclear, biological and chemical weapons and the construction of international agreements and some principles designed to reduce their numbers and prevent their use. This study offers in-depth information on the basic characteristics and current threats posed by these weapons. It reviews their history, significant governmental policies and international agreements, and promising strategies to reduce the dangers of these deadly weapons. Furthermore, the non-proliferation and the counter-proliferation concepts are explained and information on arms control and disarmament organizations that work via multilateral agreements is reviewed. This thesis analyses the arms control and disarmament process in the Middle East and examines the challenges of establishing a WMDFZ in the Middle East by looking at WMD and ballistic missiles proliferation in the region. This study also presents lessons from existing WMDFZs, suggests policies that would provide a smoother process, discusses Turkey's approach to the international arms control and disarmament processes, and concludes by providing some key recommendations. Descriptive research methods were employed in the analysis and all objectives of the study were achieved. In this paper have been analyzed the establishment of the nuclear-free zone in the Middle East and the problems related to international arms control and disarmament regime.
Benzer Tezler
- Uluslararası Hukukta kimyasal ve biyolojik silahların taşınmasına yönelik düzenlemeler
Regulations on the transport of biological and chemical weapons in the International Law
VALERİİA ILLIASHENKO
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerKocaeli ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ POYRAZ GÜRSON
- Turkey's 'anomalies' in the nuclear nonproliferation regime
Türkiye'nin nükleer silahların yayılmasının engellenmesine ilişkin uluslararası rejimle 'uyumsuz' olduğu örnekler
GÜN ÜNAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Kamu YönetimiHacettepe ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEBNEM UDUM
- Orta Asya bölgesinde nükleer silahsızlanma: Kazakistan örneği
Nuclear disarmament in Central Asia: Kazakhstan model
ASSEL ISMAKHANBETOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANAN ATEŞ EKŞİ
- Soğuk savaş ve sonrası dönemde kitle imha silahları ve silahsızlanma çabaları
Weapons of mass destruction and non proliferation studies during and after the cold war
SALİH ÖZGÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Uluslararası İlişkilerSüleyman Demirel ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. EROL KURUBAŞ
- Biyolojik silahsızlanma çalışmaları
Disarmament and arms control efforts related to biological weapons
ŞAFAK OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Savunma ve Savunma TeknolojileriGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANAN ATEŞ EKŞİ