A Semiotic approach to the translation of ortaoyunu
Ortaoyunu çevirisine göstergebilimsel bir yaklaşım
- Tez No: 43341
- Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ BOZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Sahne ve Görüntü Sanatları, İngiliz Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Performing and Visual Arts, English Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Ortaoyunu Çevirisine Göstergebilimsel Bir Yaklaşım Göstergebilim genel olarak göstergeler bilimi olarak tanımlanır. Ancak bu cok genel ve yüzeysel bir tanımdır. Göstergebilimin geniş inceleme alanı kısa. fakat aynı zamanda da açıklayıcı ve tatminkar bir tanım getirilmesini güçleştirmektedir. Bu nedenle, bu çalışma, göstergebilimin etraflı bir incelemesini kapsayacaktır. Biz fark etsek de etmesek de aslında günlük hayatımıza çeşitli vesilelerle sızan göstergebilim, özellikle çeviri acısından, çeşitli bileşkeleri dikkate alınarak farklı görüş açılarıyla incelenecektir. DUzgü dizgelerini çözümleme yoluyla bir yorumlama süreci olan göstergebilimin pek cok araştırma alanı olup, tiyatro bu alanlardan biridir. Göstergebilimin esas konusunu oluşturan düzgülerin değişik biçimlerini kullanarak anlam üreten bir kültürel dizge olan tiyatro, cok-anlamlı özelliği sayesinde cömertçe sunduğu sonsuz sayıdaki malzemeyle göstergebilim ve göstergebilimciler için özel bir inceleme alanı oluşturmaktadır. Yani tiyatro, okunmak, incelenmek, yorumlanmak, gerektiğinde çevrilmek ve son olarak sahnelenmek üzere bir metin sunduğu için, göstergebilimsel inceleme acısından cok geniş bir alan söz konusudur. Bu uzun süreç, dil göstergeleri ve sahne göstergeleri çerçevesinde tiyatro göstergebilimi için cok zengin bir dizi malzeme ortaya çıkarmaktadır. Metin, çevrilsin ya da çevrilmesin, bu iki farklı düzgüİÜ sınıfını birbirine bağlayan bir köprüdür. Bu nedenle, bir tiyatro metni sadece yazılı bir metin olarak düşünülemez. Metin. en azından ilke olarak. içerdiği gösterge/düzgülerin doğru aktarımıyla sahnelenrnelidir : tiyatro metinlerinin bu özelliği bir tiyatro metni çevirmeninin gözden kaçırmaması gereken bir yönüdür. Tiyatro konusunu bütünüyle ele almanın güc olması nedeniyle, bir konu incelemesi yapmak üzere, belli bir sınırlandırmaya gitmek gerekmektedir. Bu nedenle, neredeyse unutulmuş bir tür olarak geleneksel Türk tiyatrosunun özgün bir türü olan ortaoyunu, göstergebilimsel acıdan çevirisinin incelenmesi amacıyla seçilmiştir. Aslında, düzgülerin bir dilden / kültürden bir başkasına doğru aktarımı demek olan çeviri, göstergebilimden cok faydalanmaktadır. Bu bakımdan çeviri bilinmeyen kültürlerin ve düzgülerin kapılarını açan cok geçerli bir yol olarak iki farklı kültürü yüz yüze getirme ve metinlerarası iletişimi sağlama görevini üstlenmektedir. Bu iletişim sürecinde iki kültür arasında bir aracı görevini üstlenen çevirmenin bu buluşmayı başarıyla sağlamak gibi cok önemli bir görevi vardır. Bu nedenle bu çalışmada, çeviri süreci sırasında tiyatro metninin yarattığı güçlükler asılmaya çalışılırken, çevirmen acısından göstergebilimsel incelemenin yerini belirlemek amacıyla derlenmiş ortaoyunu metinlerinden seçilen diyalogların örnek çevirileri yorumlarıyla beraber sunulacaktır.
Özet (Çeviri)
A Semiotic Approach to the Translation of Ortaoyunu Generally speaking, semiotics is the science of signs. However, this is a very broad and superficial definition. The wide scope of semiotics makes it quite difficult to bring a brief yet explanatory and satisfying definition at the same time. This study, therefore, will comprise a thorough examination of semiotics. Semiotics, which in fact leaks into our everyday lives through several means with or without our recognition, will be analysed from different point of views taking into consideration its various components particularly with respect to translation. Semiotics which is an interesting process by decoding the code systems, has a wide range of research fields and one of these fields is theatre. Theatre, as a meaning producing cultural system by means of several codes, which is the main problem of semiotics, creates a specific examination field for semiotics and semioticians with the endless material it generously offers to be scrutinized on account of its polysemic character. Thus, as theatre provides a text to be read, examined, interpreted, if necessary translated and finally performed, there arises a vast field for semiotic analysis. This long process constitutes a very rich series of material for semiotics of theatre within the framework of the signs in the language and the signs on the stage. The text', be it translated or not, is the bridge between these two different types of codes. Forthis reason, the text of a play cannot only be regarded as simply a written text. The text is there, at least in principle, to be staged with the correct transmission of signs/codes it comprises, an important aspect of theatre texts which must not be disregarded by the translator. As it is quite difficult to study the theatre as a whole, in order to be able to carry out a case study, a certain kind of limitation is necessary. Thus, the almost forgotton ortaoyunu is selected as an original form of traditional Turkish theatre with the purpose of examining its translation with regard to semiotics. Translation which actually means the correct transmission of codes from one language / culture to another, makes wide use of semiotics. In this sense, translation undertakes the mission of bringing two different cultures face to face and providing the intertextual communication which is a very viable way of opening the doors of unknown cultures and codes. The translator, who acts like a mediator in this communication process between the two cultures, has a substantial responsibility of arranging this meeting successfully. Therefore, this study will be providing extracts of several ortaoyunu dialogues to be translated, which are selected from edited texts in order to demonstrate the role of semiotic analysis from the viewpoint of the translator, when trying to overcome the difficulties of a text during the translation process.
Benzer Tezler
- An analysis of ideological discourse in an ambivalent text from the perspective of semiotics of translation: The case of Just So Stories by Rudyard Kipling
Muğlak bir metindeki ideolojik söylemlerin çeviri göstergebilimi açısından incelenmesi: Rudyard Kıplıng'in Just So Storıes örneği
YASEMİN ÇETİN UYSAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Okan ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT KULELİ
- Saçmanın çevirisi: Türkçedeki absürd tiyatro örneklerine çeviribilimsel bir yaklaşım
The translation of nonsense: A translation studies approach to the samples of absurd theatre in Turkish
KEREM DEMİRTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Mütercim-TercümanlıkMuğla ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM BERK ALBACHTEN
- 19. yüzyıl İstanbul'unun Julia Pardoe'nun gözünden özde çeviri kavramıyla okunması ve aslına çevirilerinin değerlendirilmesi
Reading the 19th century's Istanbul through the eyes of Julia Pardoe via the concept of watermark translation and evaluation of its retro translations
KÜBRA ÇELİK
Doktora
Türkçe
2021
Batı Dilleri ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜNDÜZ ÖZTÜRK KASAR
- Edgar Allan Poe'nun The Murders in the Rue Morgue başlıklı öyküsünün anlam ve gösterge evreninin Türkçe çevirilerinde yeniden yaratılması
Re-creating the world of meaning and sign of Edgar Allan Poe's story titled The Murders in the Rue Morgue in its Turkish translations
AYŞE ZEYNEP KIVANÇ
Doktora
Türkçe
2021
Batı Dilleri ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜNDÜZ ÖZTÜRK KASAR
DOÇ. DR. BEKİ HALEVA
- Reading comprehension in EFL education: Multimodal semiotic approach, attitudes and metacognitive awareness
Yabancı dil olarak İngilizce eğitiminde okuma anlama: Çok modlu göstergebilimsel yaklaşım, tutumlar ve üstbilişsel farkındalık
SUNA YERDELEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAY ALAGÖZLÜ