An analysis of the Turkish translation of cultural elements in O'Brien's at Swim-Two-Birds
O'Brien'ın at Swim-Two-Birds adlı eserindeki kültürel ögelerin Türkçe çevirisinin incelenmesi
- Tez No: 434298
- Danışmanlar: PROF. DR. AYFER ALTAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: çeviri stratejileri, yerlileştirme, yabancılaştırma, Flann O'Brien, translation strategies, domestication, foreignization, Flann O'Brien
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Bu çalışmanın amacı Flann O'Brien'ın At Swim-Two-Birds (2012) adlı kitabının Ağaca Tüneyen Sweeney (2014) başlıklı Türkçe çevirisinde görülen kültürel öğelerin çevirisinde Lawrence Venuti'nin (1995) bakış açısıyla yerlileştirme ve yabancılaştırma yöntemlerinin uygulanma biçimini ortaya koymaktır. At Swim-Two-Birds (Flann O'Brien, 2012) ve Gülden Hatipoğlu tarafından çevrilmiş olan Ağaca Tüneyen Sweeney (Flann O'Brien, 2014) başlıklı Türkçe çevirisi arasında karşılaştırmalı bir analiz yapılmaktadır. İlk olarak, çevirmenin kültürel öğelerin çevirisinde kullandığı mikrostratejiler Anne Schjoldager'in (2010) çeviri stratejileri taksonomisine göre belirlenmektedir. Daha sonra bu mikrostratejilerin kullanımının nasıl yerlileştirme ya da yabancılaştırmayı doğurduğu üzerine odaklanılmaktadır. Son olarak da çevirmenin bu kararlarının altında yatan olası sebepler tartışılmaktadır. Çevirmenin kitapta bulunan 59 kültürel öğeden 43'ünün (%73) çevirisinde dolaylı çeviri ve ikame stratejilerini kullanarak yerlileştirici çeviri yöntemini uyguladığı, 16'sının (%27) çevirisindeyse doğrudan aktarım stratejisini kullanarak yabancılaştırıcı çeviri yöntemini uyguladığı tespit edilmiştir. Çevirmenin kaynak metinde bulunan bağlamsal anlamları, erek metin okuyucularının akıcı bir çeviri sayesinde verilmek istenen mesajları en kolay şekilde anlamalarını sağlamak üzere hedef metinde yeniden yaratmak için yerlileştirici çeviri yöntemini benimsediği söylenebilir. Diğer taraftan, okuyucuların aslen yabancı bir kültür ve dile ait bir kitabı okuduklarının farkında olmalarını sağlamak için akıcı okuma deneyiminde herhangi bir kesilmeye sebep olmadan kaynak metindeki bazı öğeleri erek metne ya hiç değişiklik yapmadan ya da çok küçük değişiklikler yapmak suretiyle taşımıştır. Sonuç olarak, çevirmen okuyuculara bir taraftan aslen kendi dillerinde yazılmış bir kitap okuyormuşçasına doğal bir okuma yapabildikleri diğer taraftan da yabancı bir kültür ve dünya görüşünün tadını hissedebildikleri akıcı bir okuma deneyimi sunan bir eser ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
This study aims to demonstrate the use of domestication and foreignization methods in the translation of cultural elements in the Turkish translation of Flann O'Brien's At Swim-Two-Birds (2012) entitled Ağaca Tüneyen Sweeney (2014) based on Lawrence Venuti's (1995) perspective. A comparative analysis is carried out between At Swim-Two-Birds (Flann O'Brien, 2012) and its Turkish translation entitled Ağaca Tüneyen Sweeney (Flann O'Brien, 2014), translated by Gülden Hatipoğlu. Firstly, the microstrategies used by the translator in translating cultural elements are determined based on Anne Schjoldager's (2010) taxonomy of translation strategies. Then how the use of these microstrategies leads to domestication or foreignization is elaborated. Finally, possible reasons underlying these decisions of the translator are discussed. It has been found that the translator has adopted the domesticating translation method in the translation of 43 cultural elements (73%), out of 59 cultural elements found in the book, by using oblique translation and substitution and adopted the foreignizing translation method in the translation of 16 cultural elements (27%) by using direct transfer. It can be said that the translator has employed domestication to re-create the contextual meanings embedded in the source text in the target text for target text readers to understand relevant messages in the easiest way thanks to a fluent translation. On the other hand, she has kept some elements in the target text completely or almost unchanged without bringing any considerable halt to fluent reading experience to make the readers aware that they are reading a book that originally belongs to a foreign culture and language. All in all, she has created a work that offers the readers a fluent reading experience during which they can enjoy a natural reading as if they were reading a work originally created in their own language on one hand and they can feel the taste of a foreign culture and worldview on the other hand.
Benzer Tezler
- Albert Camus'nün Yabancı isimli romanındaki kültürel unsurların Türkçe ve Arapça çevirilerinin erek odaklı çeviri kuramı doğrultusunda incelenmesi
An analysis of cultural elements in Albert Camus's 'The Stranger' in the Turkish and Arabic translations whithin the framework of target-oriented translation theory
TELCAN ABDULLAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİYE GENÇ
- Alt yazı çevirisinde kültürel unsurlar: American Horror Story dizisinin Türkçe alt yazı çevirilerinin incelenmesi
Cultural elements in subtitle translation: Analysis of Turkish subtitle translation of American Horror Story tv series
DORUKHAN MERT GENÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mütercim-TercümanlıkAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLFEM KURT
- An analysis of the Turkish translation of English TV commercials based on house's translation quality assessment model
İngilizce TV reklamlarının Türkçe çevirisinin house çeviri kalitesi değerlendirme modeline göre incelenmesi
EYLEM ÖZTEKİN İBLİKCİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mütercim-TercümanlıkAtılım ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇEN HASTÜRKOĞLU
- Görsel-işitsel metinlerin çevirisinde mizah unsurlarının çevirisi: Ice Age serisi ve çevirilerinin incelenmesi
Translation of humorous elements in the translation of audiovisual texts: Ice Age series and the analysis of their translations
ÖZDEN TÜFEKÇİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL PARLAK
- Ein überblick über die Türkischen übersetzungen der Grimm'schen märchen kulturelle und mythologische elemente
Grimm masallarının Türkçe çevirilerine bir bakış kültürel ve mitolojik unsurlar
BUŞRA YAĞUZLUK
Yüksek Lisans
Almanca
2023
Alman Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TAHİR ÖNCÜ