Geri Dön

Läyli-Mäcnün kıssası

Tale Layla and Majnun

  1. Tez No: 440961
  2. Yazar: YERLAN ALASHBAYEV
  3. Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 374

Özet

Çalışmamızda müellifi bilinmeyen, ancak Erğali Esenjolov tarafından nazmedilen mesnevi kaynaklı halk hikâyesi olan Läyli-Mäcnün Kıssası'nın incelenmesi yapılmıştır. Kazak Edebiyatı'nın yazılı edebiyat döneminde meydana gelen müstakil eser, Divan Edebiyatı şairlerinden Fuzûlî'nin“Leylâ vü Mecnûn”mesnevisine bir naziredir. Kıssa, hece vezniyle dörtlük biçiminde nazmedilip Kazak Edebiyatı'nın eserleri arasında yer almaktadır. İncelememizde Leylâ ve Mecnûn konulu hikâyelerin Arap, Fars ve Türk Edebiyatı'na yayılışı üzerinde kısaca durulduktan sonra, klâsik kaynaklı benzeri konuların Kazak Edebiyatı'na nazire geleneği ile geçtiğine değinilmiştir. Bundan yola çıkarak Kazak Edebiyatı'nda diğer Läyli Mäcnün Kıssaları hakkında söz edilmiştir. İlerleyen kısımda ise ne zaman kaleme alındığı hakkında detaylı incelemesini tespit edemediğimiz Läyli-Mäcnün Kıssası'nın Erğali varyantı, bölümlere göre özetlenmiş olup aynı zamanda eser modern roman inceleme teknikleri açısından dikkate alınarak, tahlil edilmeye çalışılmıştır. Müellifi bilinmeyen eser, klâsik edebiyat unsurlarını taşıması nedeniyle muhteva ve dış özellikleri mesnevi tarzı benzeri ile incelenmiştir. İnceleme sırasında Kazak kültürüne ait sosyal özellikler ve kıssadaki anlatım unsurları tespit edilmiştir. Dil ve imlâ açısından mühim olan eserin ayrıntılı bilgileri verilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın son kısmında Läyli-Mäcnün Kıssası'nın epizotları ile Fuzûlî'nin“Leylâ vü Mecnûn”mesnevi epizotları karşılaştırılmış olup Fuzûlî'nin mesnevisinde geçmeyen epizotlar tespit edilmiştir. Eserin tenkitli metni ise çalışmanın sonununda yer almaktadır. Kazak araştırmacıları tarafından henüz ele alınmayan eserin incelenmesi tarafımızca yapılmıştır. Eser konusu ve kaleme alındığı dönemin dil ve yazı özellikleri bakımından önem arzetmektedir. Aynı zamanda Läyli-Mäcnün Kıssası, muhteva açısından Fuzûlî'nin menevisindeki lirik anlatımı Kazak Edebiyatına taşımıştır. Üzerinde çalıştığımız eser Kazak Edebiyatının tarihi açısından da mühim bir özelliği ortaya koymaktadır.

Özet (Çeviri)

The study investigates the folk-tale Leyla-Majnun which author is unknown but to be copied by Ergali Esenzholov. Writing of work coincided with the period of Kazakh written literature, Leyla-Majnun is the nazire translation of Divan literature' s poet Fizuli. Being written in couplets, the story is among the Kazakh stories.However, it could not find its place in the classification of Kazakh literature and remained hidden in the library archives. At the beginning, Arabic, Persian and Turkic versions of Leyla-Majnun were reviewed and then the classical story's way of passing into Kazakh literature has been discussed. In this regard, the other Leyla-Majnun versions in Kazakh literature were revised. Not being identified in detail in the following sections review about Leyla-Majnun is pursuant to Ergali version, and it was summarized by sections. At the same time, work has been tried to be analyzed taking into account the terms of the modern novel analysis techniques. The author is unknown due to the transport of trace element content of classical literature and exterior features were examined by similar mesnevi style. Social features and narrative elements in the parable of the Kazakh culture were identified during the investigation. Language and spelling aminohydroxamic aimed to give detailed information. In the last part of the study Fuzuli's Leyla and Majnun episodes and pursuant Leyla-Majnun episodes were compared. Criticizing the text of the work is located in the damping of the study. The more work to be addressed by researchers, examination of the Kazakh literature is a possibility that one of the sources of the classical period. Therefore Leyla-Majnun's language features and innovations in terms of Fuzuli lyrical narrative and mystical view are likely to be preparing a new literary ground in the Kazakh literature. This study reveals an important feature of Kazakh literature in terms of history.

Benzer Tezler

  1. TSMK H. 1483 numaralı 'Heft Evreng' minyatürlerinin tasarım analizi

    Desing analysis of miniatures in 'Heft Evreng' TSMK number 1483

    AYSUN MİRZEOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Güzel SanatlarFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SABRİYE HİLAL ARPACIOĞLU

  2. Ali Şir Nevayi'nin eserlerinde yardımcı fiiller

    Auxiliary verbs in Ali-Shir Nava'i's works

    RABİA POLAT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimErciyes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HACER TOKYÜREK

  3. Leyli Mecnun metni esasında yeni Uygur Türkçesinde gramer incelemesi

    Grammar examination in the New Uyghur Turkish on the basis of Leyli Mecnun text

    İLKNUR KARAKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET FATİH KİRİŞÇİOĞLU

  4. Türkmence 'Leyli Mecnun' hikâyesi (Transkripsiyonlu metin-çeviri-dil özellikleri)

    The story of the Turkmen Turkish Leyli Mecnun (Text, translation, language features with transcription)

    ŞULE KÖMÜRCÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZCAN TABAKLAR

  5. Anadolu, Çağatay ve Azerbaycan sahalarının Leylâ vü Mecnûn'u: Edirneli Şâhidî, Ali Şîr Nevâyî ve Fuzûlî'nin Leylâ vü Mecnûn mesnevilerinde olay örgüsü, şahıslar kadrosu, zaman ve mekân (Mukayeseli inceleme)

    Layla and Majnun of Anatolia, Chagatai and Azerbaijan fields: Story arc, cast of characters, time and place factors in Edirneli Şahidi, Ali Şir Nevayi and Fuzuli's Layla and Majnun masnavis (Comparative review)

    YUSUF ERSİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Türk Dili ve EdebiyatıTrakya Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RIDVAN CANIM