Sigara bağımlılığının üstbilişsel model çerçevesinde incelenmesi
An investigation of smoking dependency in the framework of the metacognitive approach
- Tez No: 441514
- Danışmanlar: DOÇ. ADVİYE ESİN YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
Psikolojik bozuklukların üstbilişsel kuramı ve bağımlılığının üç aşamalı üstbilişsel modeli çeşitli üstbilişsel inanışların ve süreçlerin sigara bağımlılığının gelişmesi ve devam etmesinde önemli bir role sahip olduğunu ileri sürmektedirler. Bu çalışmanın temel amacı, üstbilişsel kuram çerçevesinde oluşturulan sigara bağımlılığının üstbilişsel modelini, sigara kullanımına özgü bir üstbilişler ölçeği kullanarak test etmektir. Bu temel amaç çerçevesinde, birbirinden ayrı iki enlemesine kesitsel çalışma yapılmıştır. İlk çalışmanın amacı,“Sigara İçmeyle ilgili Üstbilişsel İnanışlar Ölçeği-SÜBÖ”nin Türkçeye uyarlama çalışmasını gerçekleştirmektir. Örneklemini 308 sigara kullanıcısının oluşturduğu çalışma sonucunuda, Türkçe SÜBÖ'nün kültürümüzde güvenilir ve geçerli bir veri toplama aracı olduğu görülmüştür. İkinci çalışmanın amacı ise, bağımlılık düzeyinin depresyon ve kaygı belirtilerini yordadığı ilişkide sigara içmeyle ilgili üstbilişsel inanışların aracı rolünü incelemektir. 443 gönüllü sigara kullanıcısının katıldığı ve SÜBÖ, Fagerström Nikotin Bağımlılığı Testi (FNBT) ve Hastane Anksiyete ve Depresyön Ölçeği (HAD)'nin veri toplama aracı olarak kullanıldığı bu çalışmada, Yapısal Eşitlik Modellemesi analizi (YEM) yoluyla kuram çerçevesinde oluşturulan model denenmiştir. Bulgular, incelenen verinin modele iyi uyum gösterdiğini, sigara bağımlılığının kaygı belirtilerini negatif yönde yordadığı ilişkide duygusal düzenleme hakkında pozitif inanışlar ve negatif üstbilişlerin kısmi bir aracılık rolü üstlendiğini göstermiştir. Öte yandan, sigara bağımlılığının depresyonu yordamadığı ve bu bağlamda üstbilişlerin aracılık ilişkisinden söz edilemeyeceği görülmüştür. Elde edilen bu bulgular, bağımlılık ve kaygı belirtileri ilişkisinde, sigaranın işlevsel olmayan bir başa çıkma stratejisi olarak kullanılıyor olabileceğine işaret etmekte ve üstbilişsel yaklaşımı desteklemektedir. Sonuçlar, ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Metacognition theory of psychological disorders and triphasic metacogntive formulation for addictive behaviors state that metacognitive beliefs and processes are responsible for the development and maintanence of smoking dependency. Main aim of the current study was to test model comprised in the frame of metacognitive approach by involving the metacognitions about smoking. In the frame of this main aim, two crossectional studies were carried out. Initial aim of the study was to test the psychometric properties of the Metacognions about Smoking Questionnaire-MSQ in a Turkish sample. Results of the study involved 308 adult smokers supported that MSQ is a reliable and vaild scale. In the second study, fitness mediator role of metacognitions about smoking in the relationship smoking dependency predicts the negative emotions (depression and anxiety) was tested by the aid of Structural Equation Model (SEM). 443 adult smokers consented to participate the study completed Fagerströn Test of Nicotine Dependency (FTNB), MSQ and Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS). As a result of the second study, data fit the model; however, smoking dependency did not predict depression symptoms resulted in that's why no mediation relationship can occur. Moreover, in the relationship between smoking dependency predicted anxiety sympmtoms, positive metacognitions about emotional regulation and negative metacognitions had a partial mediator role. Findings supported that smoking can be used as a maladaptive way of coping strategy in the relationship between smoking dependency and anxiety and metacognitive model. Results were discussed in the frame of relevant literature.
Benzer Tezler
- Yetişkin sigara kullanıcılarının duygu düzenleme güçlükleri ile nikotin bağımlılığı arasındaki ilişkide üstbilişlerinin aracı etkisi
The mediator role of metacognition in the relationship between nikotine addiction and the emotionol dysregulation in adult smokers
DUYGU ÇAĞLIN BACAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PERVİN TUNÇ
- The mediating role of metacognition on the relationship among depression/anxiety/negative impact of life experiences and smoking dependence
Depresyon/kaygı/yaşam deneyimlerinin olumsuz etkisi ile sigara bağımlılığı arasındaki ilişkide üstbilişlerin aracı rolü
SEVAL YARIŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM BOZO-İRKİN
- Sigara bağımlılığının azaltılmasında halkla ilişkilerin rolü: T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen halkla ilişkiler faaliyetlerine yönelik bir araştırma
The role of public relations in reducing smoking addiction: An examination on the public relations activities conducted by Republic of Turkey Ministry of Health
YAŞAR ONUR TATLICIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk SağlığıEge ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAKİ CAN
- Sigara bağımlılığının romatoid artrit ve ankilozan spondilit hastalarının yaşam kalitesi üzerine etkisi
Effect of smoki̇ng addi̇cti̇on on the li̇fe quali̇ty of pati̇ents wi̇th rheumatoi̇d arthri̇ti̇s and ankylosi̇ng spondyli̇ti̇s
ONUR ÖZTÜRK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2014
Aile HekimliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA ÜNAL
- Sigara bağımlılığının biyolojik sinyaller kullanarak makine öğrenmesi yöntemleri ile analizi
Analysis of smoking addiction using machine learning methods with biological signals
TALİP ÇAY
Doktora
Türkçe
2024
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiYozgat Bozok ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEMİL ALTIN
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE ÖLMEZ