Geri Dön

Kıpçak grubu Türk dillerinde olumsuzluk

Negation in Kıpchak group of Turkic languages

PDF İndir

  1. Tez No: 505306
  2. Yazar: SİMGE YARBA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MEVLÜT ERDEM
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 224

Özet

İletişimin en etkili yolu olan dil, kullanıcılarının aktarmak istediği her iletiyi yansıtabilecek güce sahiptir. Söz konusu iletiler onaylayan ve doğrulayan ifadeler kadar reddeden, inkâr eden, olumsuzlayan beyanlar da olabilmektedir. Her dilin kendi ilkeleri ve kuralları olduğu düşünüldüğünde evrensel bir ihtiyaç olan olumsuzluk kategorisinin de her dilde başka görünümlerde olması olağandır. Tonlama, belirli bir yapı yokluğu, olumsuzlayıcı enklitikler, öge sıralamasında değişiklik dillerin olumsuzluk işaretleme yöntemlerinden yalnızca birkaçıdır. Türkçe ise dış açılı olumsuzluğun çekim ile yapıldığı bir dildir. Fiil kök ve gövdelerine getirilen standart olumsuzlayıcı ile temel olumsuzluk elde edilir. Ancak birçok dilde olduğu gibi isim tümcelerinin, fiil tümcelerinin, isimlerin ve fiillerin olumsuzlanması farklı metotlarla sağlanmaktadır. Bu çalışmada dilbilimsel olumsuzluk Türkçenin yapısı, olumsuzluk stratejileri ve olumsuzluğun etkilediği seviye dikkate alınarak Tümcesel Olumsuzluk, Morfolojik Olumsuzluk ve Sözlükbirimsel Olumsuzluk olmak üzere üç başlığa ayrılmış; Kıpçak grubu Türk dillerinde görülen olumsuzluk bu kategoriler kapsamında incelenmiştir. Tümcesel Olumsuzluk kapsamına standart olumsuzlayıcı ile kurulan olumsuzluk, standart olumsuzlayıcı kullanılmaksızın elde edilen olumsuzluk, geniş zamanın olumsuzu, olumsuz ek fiil kuruluşu, ne...ne bağlacı, çoklu olumsuzluk ve soru yoluyla olumsuzluk dahildir. Morfolojik Olumsuzluk kapsamında Türkçe -sXz yapım eki ile Arapça gayr-, Farsça nâ- ve bî- ön eklerinin olumsuzladığı sözcükler ele alınmıştır. Doğal olumsuzluk ve olumsuz varlıksal tümce kurucusu ise Sözlükbirimsel Olumsuzluk dâhilindedir.

Özet (Çeviri)

YARBA, Simge, Negation in Kipchak Group of Turkic languages, Master's Thesis, Ankara, 2018. The language is the most effective way of communication and has the ability to reflect every message that users want to convey. This messages may be refusing, denying, negating expressions as well as comfirming expressions. Each language has its own principles and rules therefore the category of negation, which is a universal requirement, may be seen in various forms on every language. Intonation, absence of certain structure, negative particles are only a few of negation methods of languages. On the other hand Turkish provides basic negation through inflection. Basic negation is constituted by suffixing standard negator to verbal root and stem but as in many langugaes nominal sentence, verbal sentence, nouns ve verbs are negated in different forms. In this study, linguistic negation is grouped as Sentential Negation, Morphological Negation and Lexical Negation by considering structure and strategies of Turkish and the level that negation affects; Negation in Kipchak group of Turkish languages has been examined within these categories. Negation that established with standard negator, negation that established without standard negator, negation of aorist, the negative copula, the negative connective ne…ne 'neither…nor', multiple negation and negation whereby questioning are included to Sentential Negation. In Morphological Negation, words that negated by Turkish suffix -sXz and Arabic prefix gayr-, Persian prefixes nâ- ve bî- discussed. Inherent Negation and constituent of existential negation are examined in the content of Lexical Negation.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    774086

    Kıpçak grubu Türk dillerinde -GAn ekiyle oluşturulan yan cümleler

    Non-finite clauses with the -GAn suffix in Kipchak Turkic

    AYŞEGÜL ÖZKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURETTİN DEMİR

  2. Tez No

    615533

    Kırgız Türkçesinde isim yapma

    Кыргыз тилиндеги атоочтун жасалышы

    TATYANA NURİAHMETOVA

    Doktora

    Kırgızca

    Kırgızca

    2012

    Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN

    DOÇ. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN

  3. Tez No

    857457

    Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî esasında Memlük-Kıpçak sahasında yazılan sözlüklerdeki söz varlığı üzerine inceleme

    The examination on the vocabulary in the dictionaries written in the Mamluk-Kipchak period basis on Kitâb-ı Mecmû-ı Tercümân-ı Türkî ve Acemî ve Mugalî

    FATMA MOHAMED AHMED ELTAMIMI ELSHERBINI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL

  4. Tez No

    73637

    Kıpçak grubu Türk dillerinin karşılaştırmalı ses bilgisi

    The Comparative phonology of the Turkic languages in Kipchak group

    SÜER EKER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TALAT TEKİN

  5. Tez No

    330935

    Kuzey-Batı (Kıpçak) grubu Türk lehçelerinde çokluk şekilleri

    North-West (Kipchak) Turkish dialects plural forms

    İLKER AVCIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Türk Dili ve EdebiyatıOrdu Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SALİM KÜÇÜK

Geri Dön