Türkiye'de kentsel ulaşım politikasındaki değişimin yapısalcı analizi (1946-1980)
Structural analysis of the urban transport policy change in Turkey (1946-1980)
- Tez No: 506960
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ALPAY DİKMEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Ulaşım, Public Administration, Transportation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 468
Özet
Bu çalışmanın amacı, İstanbul ve Ankara kentlerinde, Türkiye'ye özgü bir ara-ulaştırma formu olan dolmuşa odaklanmak suretiyle, 1946-1980 yılları arasında Türkiye'deki kentsel ulaşım politikasında gerçekleşen değişimi çözümlemektir. Çözümlemede, kesintili denge kuramı, dâvâ koalisyonu çerçevesi, çoklu akış kuramı gibi ana akım Kamu Politikası Analizi yazınındaki politika değişimi yaklaşımları yerine, Poulantzas'ın kapitalist devleti ve politikalarını çözümlemek için geliştirdiği, değişimin itici gücü olarak sınıf mücadelesini esas alan, kapsamlı, karmaşık nedenselliğe dayalı ve fakat bütünlüklü (yapısalcı) yaklaşımından yararlanılmıştır. Çözümleme neticesinde beş önemli bulgu elde edilmiştir. Birincisi, bir ülkede benimsenen kalkınma stratejisi, (ulusal ve kentsel) ulaşım politikasının hangi ulaşım türü temelinde şekillendirileceğini belirlemektedir. İkincisi, kentsel ulaşımdaki değişimin ticaret ve sanayi burjuvazisinin çıkarlarına yönelik olarak gerçekleşmesine binaen, ekonomik düzeydeki koşullar ve dönüşümler, kentsel ulaşımın hangi taşıtlarla, kimler tarafından, hangi koşullarda sunulacağı hususunda kritik etkiler yaratmaktadır. Üçüncüsü, politikanın biçimlenmesinde belirleyici olanlar, hizmeti (şoför esnafı/küçük burjuvazi) ve hizmetin temel bileşenlerini (ticaret yahut sanayi burjuvazisi) sağlayanlardır. Dördüncüsü, malî yetersizlik ve ağır idarî vesayet nedeniyle, kentsel ulaşım hizmetinin tek yasal sorumlusu olan belediyeler ve özellikle de belediye başkanlarının politikanın belirlenmesinde özgül bir ağırlığı yoktur. Beşincisi, ara-ulaştırma hizmeti sunan küçük burjuvazi, belediye meclisindeki ve siyasi partilerin il/ilçe teşkilâtlarındaki örgütlülüğü sayesinde, kendi çıkarlarına ters düşen kararların alınmasını önlemektedir. Kentsel ulaşım politikası, merkezi idare düzeyinde etkin olan burjuvazi ve yerel yönetim düzeyinde etkin olan küçük burjuvazi tarafından belirlenir. Sonuç itibarıyla, ülkenin azgelişmişliğinden çok, kapitalizmin Türkiye'deki tarihsel evriminin bir ürünü olan dolmuş, sınıf mücadelelerinin ürünü siyasal bir tercihi yansıtır; Türkiye konjonktüründe ekonomik, siyasal, ideolojik pratiklerin ve yapısal düzeylerin özgül eklemlenmesinin bir sonucudur; sözü geçen düzeylerle uyumludur ve bu düzeylerin yeniden üretimine dair tarihsel işlevler üstlenir.
Özet (Çeviri)
By having a particular focus on dolmus in Istanbul and Ankara, i.e. a specific form of the para-transit transport peculiar to Turkey, this study aims to analyse the urban transport policy change in Turkey (1946-1980). Instead of benefiting from the policy change approaches in the (mainstream) Public Policy Analysis literature, namely, punctuated equilibrium theory, advocacy coalition framework and multiple streams theory, we employ Poulantzas's comprehensive but holistic structural approach, which is based on complex causality and class struggles as the driving force of the change. In consequence of our analysis, five critical findings have been observed. First, the development strategy adopted in a country has a direct effect on the national and urban transport policy by determining the predominant mode of transport. Second, as seen in the change of the urban transport in parallel with mercantile and industrial interests, the conditions and transformations at economic level have critical effects on issues about the vehicles, providers and conditions of the service. Third, the most powerful classes shaping the policy are not the demanding group, but the providers of service, i.e. drivers/petit bourgeoisie, and of main components, i.e. mercantile and industrial bourgeoisie. Fourth, due to financial deficiency and high administrative dependence to central government, the municipalities, although being the main legal authority of urban transport services, are not an active and efficient actor of the policy. Fifth, organised interests of petit bourgeoisie in municipal council and local units of leading political parties let them to prevent the decisions opposite to their interests. Consequently, the dolmus is result of the evolution of capitalism in Turkey; reflects a political choice resulting from class struggles; is product of specific articulation of economic, political, ideological practices and (structural) instances in a conjuncture of Turkey; is coherent with these instances, and undertakes historical functions in terms of reproducing them.
Benzer Tezler
- Yasal ve yönetsel çerçevesiyle şehir yenileme planlaması ve uygulaması: Türkiye örneği
Urban renewal planning and adaptation with its legislative and administrative aspects
PELİN PINAR ÖZDEN
Doktora
Türkçe
2002
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentleşme ve Çevre Sorunları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE SEMA KUBAT
- Türkiye'de kentsel ulaşım planlaması çalışmalarında benimsenen yaklaşımlar; sorunlar ve çözüm önerileri
The approaches in urban transportation planning studies in Turkey; problems and solutions
MUSA ÖZALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
UlaşımGazi ÜniversitesiTrafik Planlaması ve Uygulaması Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EBRU VESİLE ÖCALIR
- Urban transportation planning applications in developed and developed countries, and analysis of transportation system in Ankara on the basis of rail transit
Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde ulaşım planlaması uygulamaları ve Ankara'nın ulaşım sisteminin raylı sistemler bazında analizi
ELİF SELDA KANCABAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN İNAL
- Kentsel ulaşım politikaları kapsamında sürdürülebilir kentsel hareketliliğin değerlendirilmesi
Evaluation of sustainable urban mobility in context of urban transportation policies
BURAK KORKMAZYÜREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaSüleyman Demirel ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKAN POLAT
- Kentsel alanlarda ulaşım politikaları ve ulaşımın sürdürülebilirliği
Transportation policies and sustainability on transportation in urban areas
ZÜMRÜT KAYNAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
TrafikGazi ÜniversitesiTrafik Planlaması ve Uygulaması Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN PAMPAL
DOÇ. DR. HÜLAGÜ KAPLAN