Geri Dön

Futbol taraftarlığının değişen 
sosyo-ekonomik biçimi üzerine 
nitel bir inceleme

A qualitative research on changing socio-economic dynamics of football fan groups

  1. Tez No: 524513
  2. Yazar: HÜSAMEDDİN MEHMET TÜZÜN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDA GÜVEN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sosyoloji, Spor, Sociology, Sports
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 208

Özet

Tarih boyunca spor, basit ifadeyle ile bireysel ya da toplu oyunlar, toplum yaşamının vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Bu nedenle bu oyunların bazıları unutulsa da pek çoğu günümüze kadar gelmiştir. Özellikle ayakla oynanan futbol benzeri oyunlar günümüz modern futbolunun temelini oluşturmuştur. Ancak şunu belirtmek gerekir ki futbolun basit ya da iptidai denilebilecek ayak oyunlarından çıkarak günümüzdeki ifadesiyle modern futbol halini alması uzun bir süreç dahilinde gerçekleşmiştir. Bu süreç içerisinde spor teşkilatlanarak kurallara bağlanma, küreselleşme, endüstrileşme, metalaşma aşamalarından geçmiştir. Bu bağlamda sözü edilen süreçlere bağlı olarak spor ve özelinde futbol geçmişte toplumsal normlardan beslenerek, toplumda savaşa hazırlık, güç gösterisi, eğlence ve dini ritüel gibi işlevler üstlenmişken, modern dönemde serbest piyasa mekanizmalarına göre işleyen bir meta haline gelmiştir. Futbolun 20. yüzyılın ilk yarısında alt sınıflar ve marjinal topluluklarca da benimsenen bir popüler kültür öğesi haline gelmesiyle bu dönüşümün toplumsal izdüşümleri bize toplumsal değişim ve tabakalaşma açısından önemli bir çalışma alanı açmaktadır. Sporun alt tabakalara inmesinin üretim biçimlerindeki küresel dönüşüm ile ilişkili olması işçi sınıfının boş zaman aktivitesi olarak spora yönelmesini mümkün kılmış, işçi sınıfının sistemdeki üretimdeki pozisyonuna tüketimi eklemesiyle sporu işçi sınıfının erişebileceği bir forma dönüştürmüştür. Üst sınıfların alt sınıflardan yaşayış biçimi ve zevkler yönünden ayrılma isteğinin, birtakım sporların iktisadi kaynak gerektirmesiyle birleşmesi spor içerisinde tabakalaşmanın devamlılığını mümkün kılmıştır. Sporun geçirdiği aşağı sınıfsal hareketlilik 20. yüzyılın son yarısında dönüşmeye başlamış ve bu çalışmanın saha araştırması bölümünde futbol özelinde bir mutenalaşmanın varlığı dikkat çekmiştir. Serbest piyasa ihtiyaçlarına göre şekillenen futbol, metalaşma serüveninin bu basamağında üst sınıf isteklerine yönelik steril müsabaka izleme alanları sunan, sosyalleşme ve ağ kurma işlevleri üstlenen ve kimlik metaları üreten yeni bir yüz kazanmıştır. Türkiye'nin 1980 sonrası küresel pazara eklemlenmesiyle yaşanan değişimler spora da sirayet etmiş ve ilişkili olarak futbolda ilk özel televizyon yayınlarının başlaması, lisanslı ürünlerin piyasaya çıkması, kulüplerin borsaya açılması gibi gelişmelerle meta haline gelmiş ve küresel piyasa ile yakın şekilde ilişkilenmiştir. Takımını tribünlerden destekleyen muteber taraftar yerini müşteri taraftar modeline bırakmıştır. Yeni statların ve Passolig uygulamasının statları konfor mekanlarına dönüştürmesi ve yüksek bilet fiyatlarının statta maç takibini belli sınıflarla sınırlaması statlardaki izleyici profilinin üst sınıflara doğru kaymasına sebebiyet vermiştir. Derin bir tahlil için bu çalışma mevcut dönüşümleri futbolun Türkiye'deki başat temsilcileri olan Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray taraftarlarıyla yürütülen saha çalışmaları yoluyla çözümlemeye gayret etmiştir.

Özet (Çeviri)

Throughout 20th century, football as a sport branch experienced a series of processes such as organization, prescription, globalization, industrialization and commodification. Sport activities which historically created based on social norms and had social functions such as preparation for wars, declaration of power, enjoyment and religious ritual transformed to commodities and lost its organic boundaries with society. While globalization of strict rules of sports and occurrence of global sport organizations are reflections of transformations in sports, this study focuses on social transformations as well. In the first half of the 20th century football appropriated by the lower classes and marginal communities. Engagement of lower classes into sport activities took its shape based on new structure which enables lower classes to reach leisure time and economic resources for sport activities. While sports was historically an activity unique for upper classes and reached lower classes later, differences in perception of body and sports between different groups, stratification remains in sport activities. In addition to desire of upper classes to differentiate themselves from lower classes, economic requirements for engaging in certain sport branches enables stratifications in sport activities' remaining. At the last half of the 20th century, demotion of sports to lower classes left its place to a gentrification of the sports which shows itself in this fieldwork. During commodification journey, football which is shaped based on the needs of liberal market, gained a new face which fulfills needs of upper classes via sterilized places for watching matches, providing a platform for social network and identity commodities. In the context of globalized Turkish market after 1980s, football became highly intertwined with liberal market via the first private broadcast in TVs, licensed sport products and entrance of football clubs to stock market. Ideal sports-fans who support his/her sport clubs in stadiums gave its place to client sport-fan model. Because watching matches from the stadium became a privilege based on expensive tickets and transformation of stadiums into new comfort zones, an upward socio-economic shift in the profile of football spectators is experienced in stadiums. To obtain a deep analysis on existing transformation, the researcher conducted an ethnographic study on sport fans of initiator football clubs in Turkey: Beşiktaş, Fenerbahçe and Galatasaray.

Benzer Tezler

  1. Spor tüketimi davranışını etkileyen motivasyonel faktörler ve spor tüketimi motivasyon ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması: İzmir ili örneği

    Başlık çevirisi yok

    SERDAR TOK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    PsikolojiEge Üniversitesi

    Sporda Psiko-Sosyal Alanlar Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BİROL DOĞAN

  2. Futbol taraftarlığının müşteri sadakati ve tüketici davranışı temelinde incelenmesi

    Examination on the basis customer loyalty and consumer behavior of football fans

    MERVE ŞİMŞEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    İşletmeAksaray Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EYUP AKIN

  3. The transformation of football fandom in Turkey since the 1970s

    1970'lerden itibaren Türkiye'de futbol taraftarlığının geçirdiği dönüşüm

    DAĞHAN IRAK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2010

    SporBoğaziçi Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ASIM KARAÖMERLİOĞLU

  4. Futbol fanatizminin bazı benlik değişkenleri yönünden incelenmesi

    Examination of soccer fanatism in terms of certain self concept variables

    DEMET ERKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    PsikolojiAnkara Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. SELİM HOVARDAOĞLU

  5. Political football: Making football fandom a symbol of political dissent

    Politik futbol: Futbol taraftarlığını politik bir muhalefetin sembolü yapmak

    KAMİLE SENA İNCEDERE

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Siyasal BilimlerBoğaziçi Üniversitesi

    Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MURAT AKAN