Polonya dilinde eylemlerin önekli ve öneksiz biçimlerinde anlam ilişkisi
The relationship of meanings in the prefixed and non-prefixed verbs in Polish language
- Tez No: 549685
- Danışmanlar: PROF. DR. SEDA KÖYCÜ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Dilbilim, Western Linguistics and Literature, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Slav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Leh Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 675
Özet
Bu çalışmada Polonya dilinin öğrenimi ve öğretiminde en çok zorlanılan konulardan biri olan, eylemlerin başına gelen, onların anlamlarını değiştiren, dönüştüren önekler incelenmiştir. Polonya dilinde bu dil kuralı prefiksy / przedrostki czasownikowe veya czasowniki z przedrostkami / prefiksami biçiminde ifade edilmektedir. Farklı bir dil ailesinden olan Türkçe'de eylemlerin başına gelen herhangi bir önek olmadığından, Türkçe ile karşılaştırma yapılamamıştır. Dilimizde sadece adların ve sıfatların başına gelen önekler vardır, ki bunlar da yabancı kökenli sözcüklerdir. Polonya dilinde“do-, na-, nad(e)-, o - ob(e)-, od-, po-, pod(e)-, prze-, przy-, roz(e)-, u-, w(e)-, wy-, z(e) - (s-, ś-), za-”olmak üzere toplam on beş adet önek bulunmaktadır. Bunların bazılarının önleçle (ilgeçle) anlamsal ilişkisi vardır. Bir başka deyişle, önlecin (ilgecin) ada kattığı anlamla benzerlik gösterir. Konu incelenirken, bu ayrıntılara da yer verilmiştir. Sonuç bölümüyle birlikte dört bölümden oluşan bu çalışmanın I. bölümünde, farklı kaynaklardan dil tanımlarına yer verilmiş, dil ile insan, toplum, kültür arasındaki ilişkiden söz edilmiştir. Bunun yanı sıra, Polonya dilinin tarihi dönemleri ana hatlarıyla ele alınmış ve çeşitli kaynaklardan yararlanılarak, önekin tanımının nasıl incelendiğine bakılmıştır. II. bölümde önekli eylemlerle önemli bir bağı olduğu saptanan, dilde en az çaba yasası / ilkesi şeklinde ifade edilen dil kuralından söz edilmiştir. Çünkü yaptığımız inceleme sonucunda önekli eylemlerin önemli ölçüde sözcük tasarrufu sağladığı ortaya çıkmıştır. III. bölümde Polonya dilindeki önekler incelenmiştir. Eylemlere ne tür ek anlamlar kattıklarını ya da eylemlerin anlamlarını nasıl dönüştürdüklerini vurgulamak adına, önekli ve öneksiz eylemlerin anlamları bir arada verilmiştir. Her bir önekli eylem için örnek cümlelere yer verilmiştir. Sonuç bölümünde öneklerin cümle içindeki işlevine yönelik genel hatlarıyla bir değerlendirme yapılmış ve buna ilişkin olarak bir tablo sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
This study deals with the prefixes -one of the most demanding topics in the learning and teaching of the Polish language - which appear before verbs and change their meanings. In the Polish language, this linguistic rule is expressed as prefiksy / przedrostki czasownikowe or czasowniki z przedrostkami / prefiksami. As Turkish belongs to a different language family and does not possess prefixes attached to verbs, no comparison could be made between the two languages. In Turkish, there are only prefixes that appear before nouns and adjectives and these are all words of a foreign origin. In the Polish language, there are fifteen prefixes as“do-, na-, nad(e)-, o - ob(e)-, od-, po-, pod(e)-, prze-, przy-, roz(e)-, u-, w(e)-, wy-, z(e) - (s-, ś-), za-”. Some of these are prepositional ones. In other words, they function similarly as a preposition attached to a noun. As the topic is examined, these details have also been taken into consideration. In the first chapter of this study, which is comprised of four chapters including the conclusion, definitions of language have been given from different sources and the relationship between language and culture, society and humans has been touched upon. In addition, the historical phases of the Polish language have been outlined and the definitions of prefix have been discussed with respect to various sources. The second chapter deals with the least effort law which has been determined to have strong ties with the prefixed verbs in the Polish language. As a result of the analysis made in this study, it has been found out that prefixed verbs economise the number of words in a sentence. In the third chapter, examples in the Polish language have been examined. In order to emphasize what kind of additional meanings they attribute to verbs or how they transform the meanings of those verbs, the prefixed and non-prefixed verbs have been listed together. For each prefixed verb, sample sentences have been given. In the conclusion, an evaluation has been made concerning the functions of the prefixes in sentences in general terms and a chart regarding these functions has been given.
Benzer Tezler
- Polonya dilinde önleçler
Prepositions in Polish language
SAADET BÜYÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimAnkara ÜniversitesiSlav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDA KÖYCÜ
- Polonya ve Türk dilinde ortaçlar ve sıfat cümlecikleri
Adjectival participles and adjective clauses in Polish and Turkish language
MUHAMMED SAİD ALTUNTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimAnkara ÜniversitesiSlav Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDA KÖYCÜ
- The role of regulatory governance to attract foreign direct investments
Yabancı doğrudan yatırımları çekmede düzenleyici yönetişimın rolü
SAMET SERTTAŞ
Doktora
İngilizce
2022
Siyasal BilimlerAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM ÇAYLAK
- The effect of studying in EFL context on Turkish erasmus exchange students' L2 English language proficiency development
İngilizcenin ortak iletişim dili olarak kullanıldığı bir bağlamda eğitim görmenin Türk erasmus değişim öğrencilerinin ikinci dil olarak İngilizce yeterlilik seviyesi gelişimleri üzerindeki etkisi
GÜNAY ASLAN ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DOĞAN YÜKSEL
- Sürrealizm akımının Polonyalı afiş sanatçıları üzerine etkisi
Affected by the surrealism movement Polish poster artists
SEDA ÇİLİNGİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Güzel Sanatlarİstanbul Aydın ÜniversitesiGrafik Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ŞERİFE CENGİZ