Tip-2 bulanık küme yaklaşımı çerçevesinde nicel kontrol diyagramlarının tasarımı ve bir uygulama
Design and application of variables control charts based on type-2 fuzzy sets
- Tez No: 603243
- Danışmanlar: PROF. DR. İHSAN KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Shewhart tarafından geliştirilen kontrol diyagramları kalitenin yedi temel araçlarından biri olup işletmelerin müşteri beklentilerini karşılayabilmeleri ve rekabetsel avantajlarını sürdürebilmeleri için istenilen kalite seviyesinde üretim yapabilmelerini sağlayan önemli istatiksel kalite kontrol araçlarından biridir. Kontrol diyagramları sayesinde üretim süreçleri etkin bir şekilde izlenebilmekte ve süreç değişkenliği ortaya çıktığı anda müdahale edilebilmektedir. Klasik nicel kontrol diyagramlarını inşa ederken ölçümü yapan operatör veya ölçüm aletlerinden kaynaklı hatalar meydana gelebilmektedir. Bu durumda bazı araştırmacılar Zadeh tarafından geliştirilen bulanık mantık metodolojisini kullanarak klasik (tip-1) bulanık kontrol diyagramları geliştirmişlerdir. Geliştirilen tip-1 bulanık kontrol diyagramlarında; süreç içerisinden alınan örneklere belli bir tolerans aralığı verilerek ölçüm sonunda elde edilen sayıyı bulanık sayıya dönüştürerek kontrol diyagramları inşa edilmiştir. Bu sayede ölçüm işlemleri süreci içerisinde personel, metot veya ölçüm aletleri sebebiyle oluşabilecek hatalar temsil edilmeye çalışılmıştır. Son dönemlerde tip-1 bulanık kümelerin haricinde kontrol diyagramlarının tasarlanmasında kararsız, sezgisel ve tip-2 bulanık küme türleri de kullanılmaya başlanmıştır. Tip-2 bulanık kümelerde üyelik derecelerinin de bulanık olması nedeniyle tip-1 bulanık kümelere göre daha esnek bir modellemeye olanak tanımaktadır. Bu sebeple kontrol sürecinin daha esnek ve hassas olabilmesi için bulanık kümelerin yeni uygulamalarından olan tip-2 bulanık küme yaklaşımı etkin şekilde kullanılabilir. Bu tez çalışması kapsamında tip 2 bulanık sayıları kullanarak nicel kontrol diyagramlarından X-R, X-S, I-MR kontrol diyagramları geliştirilmiş ve elektronik cihaz imalatı yapan bir firmanın kalite süreçlerinde uygulanmıştır. Yapılan çalışma sonucunda tip-2 bulanık küme yaklaşımıyla oluşturulan kontrol diyagramlarının süreç içerisindeki küçük değişimleri efektif bir şekilde ortaya çıkardığı gözlemlenmiştir. İzlenecek olan kalite karekteristiğinin ölçüm değerleri hassas ve küçük değerlere dayalı ise sürecin gözlemlemlenmesinde klasik kontrol diyagramları yerine tip-2 bulanık kontrol diyagramlarının kullanılması daha verimli olacaktır.
Özet (Çeviri)
Control charts developed by Shewhart are one of the seven basic tools of quality and it is one of the most important statistical quality control tools that enable enterprises to meet customer expectations and to achieve the desired quality level in order to maintain their competitive advantages. By using the control charts, production processes can be monitored efficiently and the process can be intervened as soon as the variability occurs. When constructing the classical variable control charts, errors can occur, caused by measurement taking operator or the measuring device. In this case, some researchers have developed type-1 (classical) fuzzy control charts by using the fuzzy logic methodology developed by Zadeh. In the developed type-1 fuzzy control charts; control charts were constructed by converting the number obtained at the end of the measurement to a fuzzy number by giving a certain tolerance interval to the samples taken from the process. In this way, while taking the measurements, the errors that may be caused by personnel, methods, or measuring devices were tried to be represented. In the recent period, apart from the type-1 fuzzy sets, hesitant, intuitionistic and type-2 fuzzy sets types have been used to design of control charts. Type-2 fuzzy sets are more eligible for flexible modeling in regard to type-1 fuzzy sets because type-2 fuzzy sets' membership levels are also consist of fuzzy numbers. For this reason, type-2 fuzzy sets approach, which is one of the new applications of fuzzy sets, can be used effectively for the control process to be more flexible and sensitive. In the scope this thesis, some of variable control charts haved X-R, X-S, I-MR have been designed by using type-2 fuzzy numbers. These control charts have been applied in the quality processes of a company which manufactures electronic devices. As a result of this study, it has been observed that control charts designed based on type-2 fuzzy sets approach effectively reveal small changes in the process. If the measured values of the quality characteristic to be followed are based on sensitive and small values, it would be more efficient to use type-2 fuzzy control charts instead of classical control charts in observing the process.
Benzer Tezler
- Internal audit decision support framework using spherical fuzzy ELECTRE
Küresel bulanık ELECTRE tabanlı iç denetim karar destek çerçevesi
AKIN MENEKŞE
Doktora
İngilizce
2022
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE CAMGÖZ AKDAĞ
- Tip-2 bulanık küme yaklaşımı ile kusur sayısı kontrol diyagramlarının tasarımı ve otomotiv sektöründen bir gerçek hayat uygulaması
Design of control charts for nonconformities based on type-2 fuzzy sets and a real case application in automotive sector
ELİF DEVRİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN KAYA
- Aralıklı tip-2 bulanık kaba küme yöntemi ile yeni bir nitelik indirgeme algoritması
A new attribute reduction algorithm based on interval type-2 fuzzy rough set
FATMA ŞENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiErciyes ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMEL KIZILKAYA AYDOĞAN
- Acil toplanma noktalarının önceliklendirilmesine yönelik aralıklı tip-2 bulanık küme tabanlı bir yaklaşım: Muş ili uygulaması
An approach based on interval type-2 fuzzy sets for prioritizing emergency assembly points: The case of Muş province
TANER YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiMunzur ÜniversitesiMühendislik Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN ÇELİK
- Tip-II bulanık mantık ve kayma kipli kontrol yöntemleri ile servo sistemlerin dayanıklı kontrolü
Robust control of servo systems using type-2 fuzzy logic and sliding mode control methods
AYHAN ALTINÖRS
Doktora
Türkçe
2007
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiFırat ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. Z. HAKAN AKPOLAT