Türk mali sisteminde altın ve altına dayalı finansal araçlar ile piyasalar
The Importance of gold and gold backed financial instruments and markets in the financial system of Turkey
- Tez No: 64010
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ADİL KORUYAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
ÖZET Altın medeniyetin başından bu yana insanlığa eşlik etmiş önemli bir metaldir. Yeryüzü tabakasında ton başına 0.002 ile 0.005 gram arasında altın bulunurken, deniz altında bu oran her bir m3 için 0.01 ile 0.02 mg.'dır. Bu nedenle altın dünyada en nadir bulunan bir metaldir. Bu nadir oluşunun yanında altını önemli yapan diğer özellikleri dayanıklılığı, kolay şekilverilebilirliği ve bozulmamasıdır. îlk önceleri altın dini amaçlarla kullanılmış ve hükümdarlar ile zenginler tarafından servetin simgesi olarak görülmüştür. Tarihte altın uzun yıllar para olarak kullanıldığından para ile aynı anlamda kullanılmıştır. İlk altın para Lidya Kralı Asia Minör tarafindan altın ile gümüşüm karışımı olan elektrumdur. Diğer taraftan yukarıda sayılan özellikler altını uzun yıllar ekonomik ve siyasi istikrarsızlıklara karşı tasarrufları koruyan tek mali araç yapmıştır. 1930'lu yıllara kadar kullanımdaki para, tek başına altın veya gümüş yada her ikisinin yanında bu metallere çevrilebilen diğer paralardı. Hükümetler metal paralar yanında kağıt paralar da ihraç etmekteydiler. 1930-1970 yıllan arasında uygulanan altın para sistemlerinde para arzı altın arzındaki artışa bağlanmıştır. Bu dönemde arzının altının parasal ve endüstriyel talebiyle birlikte artınlamaması üzerine, altın rezerv para olarak kullanılmaya başlanmıştır. Fakat artan dış ticaret ile yetersiz kalan altın arzı yeni bir rezerv para bulunmasını gerektirmiştir. 1970 yılında Bretton Woods'ta yapılan toplantıda ABD dolarının rezerv para olmasına karar verilmesi altının rolünü önemli ölçüde değiştirmiştir. Bu sistemde ABD'nin resmi kurumların ellerindeki doları altına çevirmeye taahhüt etmesi doların rezerv olarak tutulmasına neden olmuştur. ABD'nin yüksek dış ticaret açığı ve likidite yetersizliği nedenleriyle, 15 Ağustos 1971 tarihinde doların altına konvertibilitesinin kaldırılması üzerine altının para ile bağlantısı kağıt üzerinde sona ermiş fakat altın dış rezervler içinde önemini korumaya devam etmiştir. Türk mali sistemi içinde altının parasal gelişimi bir kaç durum dışında tüm dünya ile aynı yolu izlemiştir. Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki mülkiyet sistemi ve 1980'li yıllara kadar uygulanan ekonomi politikaları Türkiye'de altının yasa dışı birikimine neden olmuştur Bu dönemde altın tek tasarruf aracı olarak görülmüş ve bu politikalar yaklaşık 50 milyon ABD dolan değerinde 4-5 bin ton altın birikimine yol açmıştır. 1980'li yıllarda alınan liberalizasyon tedbirlerinin yanında Merkez Bankası 1984 yılında halka türk lirası karşılığı altın satmaya başlamıştır. Bu ilk organize altın piyasasında altın ticari olmaktan çok perakende olarak satılmıştır. Bu piyasa kur riski taşıdığından ve kurumsal aracılara organizasyonda yer vermediğinden başarılı olmamıştır.Eleştiriler gözününe alınarak kurulan Döviz Karşılığı Altın piyasası 1989 yılında faaliyete geçmiştir. Bu piyasa uluslararası standartta altın arzını ve yasa dışı altın ithalatını durdurmayı amaçlamış ve başarılı olmuştur. Bu piyasada Merkez Bankası belirli bir masraf karşılığı alış ve satışları karşılaştırmıştır. Başarılı bir piyasa olmasına rağmen ekonominin gerekleri ve ihracının yanında altın ithalatının bankalara ve yetkili kurumlara tanınması uluslararası bir altın borsasının kurulmasını gerektirmiş, nihayet İstanbul Altın Borsası 25 Temmuz 1995'te faaliyete geçmiştir. Yüksek ve geleneksel altın talebinin yanında mevcut altın birikiminin ekonomiye kazandırılması amacıyla borsanın açılmasına paralel altına dayalı araçlar bankalar tarafından uygulamaya konmuştur. Altına dayalı araçlar ve altın borsası yanında Türk Cumhuriyetlerinin rafineri taleplerini çekmesi beklenen altın rafinerisi ise kurulma aşamasındadır. Yüksek bütçe açıklan ve buna bağlı olarak borçlanma maliyetlerinin de yüksek olduğu ülkemizde, bu birikimin ekonomiye kazandırılması yanında kaynaklarımızın etkin ve rasyonel kullanımı gerekmektedir. Bu nedenle gereken tedbirlerin bir an önce alınması bu problemlerin çözümüne katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
.,-» ABSTRACT Gold is öne of the important metals which has accompanied man since the beginning of civilisation and evolution of culture. The average gold content of the earth's crust lies betvveen 0.002 and 0005 grams per ton, that of sea water between about 0.01 and 0.02 milligrams per m3. Gold is thus öne of the rarest element in the earth's crust. This fact, together with its unique physical and chemical properties, such as high density, extreme ductility and mallability, imperishableness are the reasons for gold's popularity since the early days of the history. in earlier days, gold was used exclusively for ritual purposes and employed by mighty rulers ör rich people as a symbol of wealth. in historical terms, we often view gold as a synonym for money, principally because it has been struck ör minted as coins for thousands of years. As early as the 7th century BC., the Lydian King, Asia Minör ordered coins to be struck of electrum, a natural alloy of gold and silver. On the other hand the mentioned properties has made gold the unique savings instrument protecting against economic and political instabilities. Until the 1930's the money in use was either gold, silver ör both as well as other forms of money that were convertible into metals. Government authorities also issued notes together with coins. The applied monetary system was called as“gold standard”. in the course of this period in different gold standards money supply was tied to the rate of grovvth of gold. When supply of gold did not keep pace with gold demand for monetary and industrial uses gold begun to use as a reserve unit. But insufficient gold supply and increased foreign trade forced people to find a new reserve unit in 1970. They gathered in Brettond Woods and changed the role of gold significantly. in Bretton Woods System the US Dollar become a reserve unit and the U.S. was required to convert into gold dollars held by official foreign holders. After the convertibility of dollar into gold had abandoned on August 15, 1971 due to lacking of liquidity and high foreign trade deficit“* of U.S. the link between money and gold ended on paper but kept its importance as a foreign reserve. Since that time gold backed financial instruments have been developed and become important financial instruments among others in the markets apart from bullion trade. The'monetary development of gold in the financial system of Turkey leaded the same way as the world did \vith a few exceptions. Because of the ovvnership system in force during the Ottoman Empire and the economic policies applied until the 1980'smade gold hoarded and illegal but unique savings instrument. These policies caused a pile of 4-5 thousand tons of gold valued approximately 50 million US Dollars in Turkey. Together with the measures taken for liberalisation The Central Bank of Turkey begun to sell gold to public against Turkish Lira in 1984. In the first organised gold market, gold was only for retail sales rather then trading purposes. As this market carried the exchange rate risk and lacking of intermediaries in this organisation were the reasons of failure of the market. Taking into consideration of these negative results Central Bank was established a new market, ”Gold Against Foreign Exchange Market" in 1989. This market aimed at supplying gold at international standards and prices and stopping the illegal imports of gold. In this market Central Bank matched the sales and purchases by applying its operating expenses. In spite of successfully operation of this market the requirements of the economy and after given an authorisation to the banks and authorised institutions for import of gold into the country as well as export brought us to found a gold exchange at international level. The Istanbul Gold Exchange was established on July 25,1995. At the same time in addition to traditional and high demand of gold in Turkey, to bring the hoarded gold into the economy gold backed financial instruments begun to apply by the banks. Gold refinery which is expected to attract the refinery demand of Turki Republics is still under set up. Since we are a growing country with high deficit and borrowing cost it is important for us to bring the hoarded gold into the economy and to use our resources effectively and rationally. Therefore the sooner we take necessary actions the sooner we solve our problems.
Benzer Tezler
- Bankacılıkta faiz ve kur riski yönetimi ve Türkiye uygulamaları
Interest rate and currency risk management in banking and practices in Turkey
CENGİZ UZUN
- Uluslararası boyutuyla vergi incelemeleri
Tax examinations with international aspects
CANSU DAĞ BEREKET
- Bankacılık sisteminde mali yapı analizi: Gelişmekte olan ekonomiler için karşılaştırmalı bir analiz
Fi̇nanci̇al structure analysi̇s i̇n the banki̇ng system: Comperati̇ve analysi̇s for emergi̇ng economi̇es
FERHAN ENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Bankacılıkİstanbul Ticaret ÜniversitesiFinans Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİCABİ ERSOY
- Türkiye'de ve Dünya'da mevduat sigorta sistemi
Deposit protection system in Turkey and in the world
ÖZGÜR DÖKDÖK