Çevirmenin sesi odağında Dan Brown'un Origin adlı eseri ve Türkçe çevirisinin karşılaştırmalı bir analizi
A comparative analysis of the novel Origin by Dan Brown and its Turkish translation with a focus on the translator's voice
- Tez No: 649807
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET CEM ODACIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: çevirmenin sesi, deyiş kaydırmaları, çevirmenin görünürlüğü, çevirmenin görünmezliği, translator's voice, shifts of expression, visibility of translator, invisibility of translator
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Okan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Antik çağlardan beri özellikle de edebi çevirilerde çevirmenin rolü ve görevleri sorgulanagelmiş, ancak yirminci yüzyıla değin çevirmenin varlığı ve sesi hep arka plana atılmıştır. Yirminci yüzyılın ikinci yarısı ile birlikte özellikle edebi çeviriye ve çevirmenin kimliğine odaklanan araştırmacılar çevirmenden sadece bir aracı değil aynı zamanda yaratıcı olarak da bahsedilmesi gerektiğini vurgulamışlardır. Bu süreçte ortaya çıkan çevirmenin görünürlüğü ve görünmezliğini arama çalışmaları bir sonraki aşamada çevirmenin sesi olarak adlandırılmaya başlanmıştır. Bu yaklaşımı izleyen bu çalışmada da güncel bir edebi eser ve çevirisi karşılaştırmalı incelenerek çevirmenin sesinin erek metin üzerinde betimleyici bir süreçle değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Son yılların en popüler yazarlarından Dan Brown'a ait Langdon Serisi'nin son kitabı olan Origin (Başlangıç) adlı eser ve çevirmen Petek Demir İncek tarafından Türkçeye yapılan çevirisi Raymond van den Broeck eleştiri modeli üzerinden karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve elde edilen bulgular Anton Popovic tarafından ortaya konan deyiş kaydırmaları kavramı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Yapılan bu incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda Theo Hermans tarafından vurgulanan 'çevirmenin sesi' olgusuna odaklanılmış ve çevirmen Demir İncek'in erek metindeki sesi ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışma (i) popüler bir edebiyat eserinin çevirisinde çevirmenin sesinin büyük oranda olumsuz olarak yankılanabileceğini, (ii) çevirmenin kendini görünür ve/veya görünmez kılmak adına erek dilin imkan sağladığı oranlarda farklı stratejiler kullanabileceğini, (iii) karşılaşılan her olumsuz deyiş kaydırmasının erek dil ve/veya kültür adına 'kazanım' olmayabileceğini göstermiştir.
Özet (Çeviri)
The role and duties of translators have long been questioned since the ancient times, but the very existence of translators has always been ignored until the twentieth century. Towards the end of the twentieth century, researchers focusing on the translators' identity and literary translation pointed the notion of translator not merely as a medium but also as a creator. The studies that focused on the visibility of translators have emerged and then have come the idea of translator's voice. Following this tradition, this study aims to descriptively analyse a popular novel and its translation via a comparative approach. The last novel of the Langdon Series, Origin by Dan Brown, one of the most popular writers of the last two decades, and its translation by Petek Demir İncek have been analysed through van den Broeck comparative analysis approach and the findings have been evaluated in terms of shifts of expressions, the ideas presented by Anton Popovic. The results of these evaluations have been used to focus on 'translator's voice' as presented by Theo Hermans and the voice of the translator Demir İncek has been tried to uncover. The study has shown that (i) the voice of the translator can in large proportion be negative in a popular novel, (ii) the translator can use various techniques to be visible and invisible in the text, (iii) not every negative shift of expression can be a 'gain', as per Popovic's statement, for the target culture and language.
Benzer Tezler
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Yazınsal çeviride çevirmenin sesi: Huckleberry Finn'in maceraları üzerinden bir vaka analizi
Translator's voice in literary translation: a case study on different translations of the adventures of Huckleberry Finn
HALİSE GÜLMÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEJDET NEYDİM
- Çeviri stratejileri, çevirmenin sesi ve çeviride sadakat bağlamında Yusuf Atılgan'ın Anayurt Oteli'nin Fransızca çevirisi
An analysis of the french translation of the Turkish novel 'Anayurt Oteli' by Yusuf Atılgan with in the context of translation strategies, the translator's voice and fidelity in translation
DİLARA EMİROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Mütercim-TercümanlıkGazi ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUNA AĞILDERE
- Virginia Woolf'un 'A writer's Diary' eserinin Türkçedeki iki metninin eleştiri ve çeviri kuramları açısından karşılaştırılması
A comparative analysis of two Turkish translations of Virginia Woolf's 'A Writer's Diary' in the framework of translation and critical theories
SERPİL YAVUZ ÖZKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEJDET NEYDİM
- Self-translation or translation: A false dichotomy
Öz-çeviri veya çeviri: Sahte bir ayrım
ÇİĞDEM TAŞKIN GEÇMEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİLÜFER ALİMEN