Geri Dön

Ana Türkçedeki fonemik yarılmaların eski Türkçedeki yardımcı seslerin oluşumundaki etkisi

The influence of the phonemic splits in the proto-Turkic on the formation of the connecting phonemes in the old Turkic

PDF İndir

  1. Tez No: 658086
  2. Yazar: ENSAR KILIÇ
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SERPİL ERSÖZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 142

Özet

Yardımcı sesler, ekleşme uyumsuzluklarını ortadan kaldırma yollarından biri olup yardımcı ünlüler ve yardımcı ünsüzler olmak üzere iki farklı kategoride incelenmektedir. /y/, Eski Türkçenin yardımcı ünsüz olarak genelleşebilen tek sesidir. Eski Türkçede /y/ dışında da içte türeyen ünsüzler vardır. Üleştirme sıfatı yapan ekin başındaki ünsüzün erimesiyle ortaya çıkan çatışmayı, analojik /ş/ ve /r/ sesleri engellemektedir. 3. kişi iyelik eklerinin ünlü tabanlarıyla ekleşmesi durumunda ortaya çıkan /s/ ise bizce eskicil *(p')i(n) zamirinin giriş sesinde bulunan ünsüzün kalıntısıdır. Eski Türkçede yardımcı ünsüz olabileceği düşünülen diğer ses /n/'dir. Belirtme ve ilgi hâli eklerinin tek şekilli olduğu lehçelerdeki ek başlarında görülen /n/ bulaşma bir sestir. Bizce, üçüncü kişi iyelik eki ile hâl ekleri arasında görülen /n/ ise eskicil bir zamir olarak tasarladığımız *(p')i(n) ile ilişkilidir. *(p')i(n), *(p')i üçüncü kişi zamiri ve eskicil teklik kategorisi eki olan *+n ekinin kalıplaşmasıyla ortaya çıkmış olmalıdır. Bu teklik belirten ek, *(p')i zamirinde donmuş olduğu için /n/ fonemine zamir /n/'si demek yanlış bir tercih değildir. Ancak bu fonemin donmuş bir teklik kategorisi eki olduğunu unutmamak gerekmektedir. Eski Türkçedeki yardımcı ünlüler /ı, i, u, ü/'dür. Bu yardımcı ünlülere az sayıda metinde /a, e/ fonemleri eklenmektedir. Eski Türkçedeki yardımcı sesler, özellikle Ana Türkçeden itibaren hızlanan fonemik yarılmalar sonucunda oluşmuş veya fonetik evrimlerini olgunlaştırmıştır. Bu nedenle tezimizde, fonemik yarılmaların yardımcı sesler üzerindeki etkisini inceleyeceğiz. Böylece yardımcı seslerin Eski Türkçeye varıncaya kadar geçirdiği fonetik aşamaları fonemik yarılma diyagramlarıyla somutlaştırmaya çalışacağız. Çalışmamızın Eski Türkçedeki yardımcı seslerin kökenlerini anlama konusunda bize önemli ipuçları vereceği kanaatindeyiz.

Özet (Çeviri)

Connecting phonemes are one way of removing the phonemic clashes at attachment points of suffixs. They are examined in two different categories, intervocalic euphonic consonants and connecting vowels. Presumably this situation has caused the use of intervocalic euphonic consonants in Turkish. /y/, is the only consonant that can be generalized as an connecting voice in Turkic. In Old Turkic, there are consonants different from /y/ emerging at the attachment points of suffixs. /s/ phoneme, occurs in case of a match to the vocal basis of the third person possessive suffix. We are thinking that the phoneme is the residue of the consonant in the initial phoneme of the archaic (p')i(n). Of these phonemes as /ş/ and /r/ consonants have emerged through linguistic analogy. Because of the initial consonant of the distributive numeral adjective suffix has fallen. In Old Turkic, other phoneme which is supposed to be the intervocalic euphonic consonant is /n/. Constant initial consonants of dative and accusative suffixes are an analogy origin phoneme. According to us, between the third person possessive suffix and noun of case suffixes /n/ are associated with archaic *i(n) pronoun. Probably, *i possessive pronoun and *+n archaic singular category suffix have been fused. As a result, the archaic * i (n) pronoun has appeared. Due to *+n and *i are fusing together /n/ phoneme could be called the prominal /n/. However, it is important to remember that this is a sterotyping singular category suffix. In Old Turkic, connecting vowels are /ı, i, u, ü/ phonemes. In a few text, /a, e/ are added to these vowels. In Old Turkic connecting phonemes, especially, after Proto-Turkic Era dramatically phonomic split quickly has expanded his phonomic evolution. Voice changes in connecting phonemes have increased. For this reason, in our thesis, we will examine the phonemic interactions in the connecting voices. In this way, we will try to embody phonemic changes in connecting phonemes with phonemic split diagrams. We believe that our work will give us important clues in understanding the origins of the connecting phonemes in Old Turkic.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    300475

    Hovsep H. Kurbanyan'ın ?İki Kapu Yoldaşları Yahod Hakku Adaletin Zahiri?si, 1885, ikinci cilt: İnceleme, Ermeni harfli Türkçe metin, dizin

    ?İki Kapu Yoldaşları Yahod Hakku Adaletin Zahiri?, Hovsep H. Kurbanyan, 2eme volume, 1885, analyse linguistique-texte-index

    PINAR KARAKILCIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DilbilimMarmara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ

  2. Tez No

    257914

    Satandart Türkçedeki ünlülerin akustik analizi ve fonetik altyapı

    The acoustic analysis of vowels in standard Turkish and phonetic substructure

    ASLI YILMAZ DAVUTOĞLU

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Üniversitesi

    Sahne Sanatları Ana Sanat Dalı

    PROF. SAUAT ÖZTURNA

  3. Tez No

    800544

    Türkçedeki /E/ ünlüsünün farklı fonetik çevrelerdeki akustik özelliklerinin ve dilin konumunun ultrason yöntemiyle incelenmesi

    Investigation of the acoustic features of the Turkish /E/ vowel in different phonetic environments and the location of the tongue using the ultrasound method

    SİMGE KURKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Dilbilimİstanbul Medipol Üniversitesi

    Dil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM ÜNAL LOGACEV

  4. Tez No

    812140

    Кыргыз жана Tүрк тилиндеги уңгу этиштер

    Kırgızca ve Türkçede kök fiiller / Root verbs in Kyrgyz and Turkish languages

    ALİ ÇELİK

    Doktora

    Kırgızca

    Kırgızca

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BURUL SAGINBAYEVA

  5. Tez No

    773766

    Arap fonetiğinin tarihsel gelişimi

    Historical development of Arabic phonetic

    ZEYNEP ÖZKANLI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimAnkara Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. DERYA ADALAR SUBAŞI

Geri Dön