İnternet bağımlılığında dürtüsellik ve kaçınmanın yordayıcı rolünün karma yöntemle incelenmesi
Examination of the predictor role of impulsiveness and avoidance in internet addiction with mixed methods
- Tez No: 658782
- Danışmanlar: PROF. DR. ZELİHA TRAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 186
Özet
Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin internet bağımlılığında dürtüsellik ve kaçınmanın yordayıcı rolünün karma yöntemle incelenmesidir. Araştırmada karma araştırma yöntemlerinden açıklayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasında ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın nicel aşamasının çalışma grubunu 632 kadın (%69.2) ve 281 (%30.8) erkek olmak üzere 913 üniversite öğrencisi oluşturmuştur. Nicel aşamada veri toplama araçları olarak; İnternet Bağımlılığı Ölçeği, Barratt Dürtüsellik Ölçeği Kısa Formu, Çok Boyutlu Yaşantısal Kaçınma Ölçeği-30 (ÇBYKÖ-30) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veri analizi SPSS Paket Programı kullanılarak yapılmıştır. Analizlerde betimsel istatikler, t-testi, tek yönlü ANOVA testi, Welch Testi, Pearson korelasyon analizi ve hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır.Bu araştırmada internet bağımlılığı cinsiyete göre anlamlı şekilde farklılaşmamaktadır. İnterneti 12 yaşından önce aktif olarak kullanmaya başlayan üniversite öğrencilerinin internet bağımlılıkları 12 yaşından sonra aktif olarak kullanan öğrencilerden anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. İnternet kullanımın; uyku düzenini, beslenme düzenini ve fiziksel aktivitelerini etkilediğini düşünen öğrencilerin internet bağımlılığı, bazen etkilediğini düşünen ve etkilemediğini düşünen öğrencilerden anlamlı düzeyde daha yüksektir. Ayrıca internet kullanımın uyku düzenini, beslenme düzenini ve fiziksel aktivitelerini bazen etkilediğini düşünen öğrencilerin internet bağımlılığı, etkilemediğini düşünen öğrencilerden anlamlı düzeyde yüksektir. Bu araştırmada İnternet Bağımlılığı Ölçeği ile Barratt Dürtüsellik Ölçeği Kısa Formu alt boyutları plan yapamama, motor, dikkat, ÇBYKÖ-30 alt boyutları baskılama/inkar, sıkıntıdan hoşlanmama, erteleme arasında pozitif ilişkiler bulunmuştur. İnternet Bağımlılığı Ölçeği ile sıkıntıya katlanma alt boyutu arasında ise negatif ilişki bulunmuştur. Ayrıca İnternet Bağımlılığı Ölçeğiyle davranışsal kaçınma ve dikkat dağıtma/bastırma alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Bu araştırmada bağımsız değişkenler internet bağımlılığını anlamlı düzeyde yordamaktadır. Araştırmanın nitel aşamasında ise olgu bilim yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışma grubunu 15 alan uzmanı oluşturmaktadır. Nitel aşamada ölçme aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın nitel aşamasındaki veriler analiz edilirken içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu araştırmada internet bağımlılığının etkileri hakkında: Fizyolojik Etkiler, Psikolojik Semptomlar, Sosyal Yaşama Etkileri ve Eğitim Yaşamına Etkileri olmak üzere 4 tema oluşmuştur. Dürtüselliğin internet bağımlılığı üzerindeki etkileri hakkında: Otokontrol Zayıflığı, Sansasyonel Yönelim ve Yatkınlık olmak üzere 3 tema oluşmuştur. Yaşantısal kaçınmanın internet bağımlılığı üzerindeki etkileri hakkında: Kaçış Eğilimi ve Kullanım Yönelimi Etkisi olmak üzere 2 tema oluşmuştur. Araştırmanın hem nitel hem de nicel bulguları birlikte ele alındığında dürtüselliğin ve yaşantısal kaçınmanın internet bağımlılığı üzerinde etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları ilgili literatür temel alınarak tartışılmış ve bulgulara dayalı önerilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the predictive role of impulsivity and avoidance in university students' internet addiction with a mixed method. Sequential explanatory design, one of the mixed research methods, was used in the study.In the quantitative phase of the research, the relational research model was used. The study group of the quantitative phase of the research consisted of 913 university students, 632 women (69.2%) and 281 (30.8%) men. Internet Addiction Scale, Barratt Impulsiveness Scale-Brief Form, Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire-30 (MEAQ-30) and Personal Information Form were used as data collection tools in the quantitative stage. Data analysis was performed using SPSS Package Program. Descriptive statistics, t-test, one-way ANOVA test, Welch test, Pearson correlation analysis and hierarchical regression analysis were used in the analysis. In this study, internet addiction does not differ significantly according to gender. Internet addiction of university students who started using the Internet before the age of 12 was found to be significantly higher than those who actively use it after the age of 12. Internet addiction of students who think that internet use affects their sleep patterns, diet and physical activities is significantly higher than that of students who think that it sometimes affects and who think that it does not. In addition, internet addiction of students who think that internet use sometimes affects their sleep patterns, diet and physical activities is significantly higher than that of students who think that internet addiction does not affect them. In this study, positive correlations were found between Internet Addiction Scale and not planning impulsiveness, motor impulsiveness, attentional impulsiveness sub-dimensions of Barratt Impulsiveness Scale Brief-Form and repression/denial, dislike of distress, and procrastination sub-dimensions of MEAQ-30. A negative relationship was found between the Internet Addiction Scale and the sub-dimension of distress endurance. In addition, no significant relationship was found between the Internet Addiction Scale and behavioral avoidance and distraction/suppression sub-dimensions. In this study, independent variables significantly predict Internet addiction. In the qualitative phase of the research, the phenomenology approach was used. The working group consists of 15 domain experts. In the qualitative stage, semi-structured interview form was used as a measurement tool. Content analysis technique was used while analyzing the data in the qualitative stage of the research. In this study, four themes were formed about the effects of internet addiction: Physiological Effects, Psychological Symptoms, Effects on Social Life and Effects on Education Life. Three themes have been formed about the effects of impulsiveness on internet addiction: Self-control Weakness, Sensational Orientation and Tendency. Two themes have been formed about the effects of experiential avoidance on internet addiction: Escape Tendency and Use Tendency Effect. When both the qualitative and quantitative findings of the study were considered together, it was concluded that impulsiveness and experiential avoidance had an effect on internet addiction. The results of the research were discussed on the basis of the relevant literature and recommendations based on the findings were given.
Benzer Tezler
- İnternet bağımlılığında dürtüsellik ve saldırganlığın Türkiye, Almanya ve Amerika örnekleminde incelenmesi
Examination of impulsivity and aggression in internet addiction in the sample of Turkey, Germany and United States
BURÇİN MORAN
- Relationship of problematic internet use with alexithymia, emotion regulation, and impulsivity
Problemli internet kullanımının duygu düzenleme, aleksitimi ve dürtüsellik ile ilişkisi
İREM AKIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
PsikolojiBahçeşehir ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İREM ANLI
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı ergenlerde akıllı telefon kullanım düzeyi ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu semptom şiddeti ilişkisi
Correlation between level of smartphone use and attention deficit hyperactivity disorder symptom severity in adolescents diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder
FUNDA DANDIL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriGaziantep ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM GÖKÇEN
- İnternet bağımlılığı olan hastalarda oreksin-A, nöropeptid Y, ghrelin, substans P, beyin kaynaklı nörotrofik faktör düzeyleri: Farklı psikiyatrik tablolarda farklı mekanizmalarla internet bağımlılığına yeni bir yaklaşım
Orexin-A, neuropeptide Y, ghrelin, substans P,brain-derived neurotrophic factor levels inpatients with internet addiction: A new approachto internet addiction with different mechanisms in different psychiatric tables
NESLİHAN TAŞTEPE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriErciyes ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA DEMİRCİ
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVGİ ÖZMEN
- Pandemi döneminde başa çıkma tutumları ile kompulsif satın alma ve internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relationship between coating attitudes, compulsory purchase and internet addiction in the pandemic period
HÜSAMETTİN İPEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEBRAİL KISA