Engelsiz kentsel duyu mekanlarının tasarım sürecinde beş duyuda mekan algısı deneyimlerinin karşılaştırılması
A comparison of place perception experiences in five senses in the design process of nondisabled urban sensescape
- Tez No: 670813
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE AYATAÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 217
Özet
Kentsel tasarımın temel görevlerinden biri duyusal deneyimlerin yaşandığı kentsel mekânları dikkate alarak tasarıma yaklaşmak olmalıdır. Kentsel kamusal mekânlar, tüm kullanıcıların duyularına eşit yaklaşan herkes tarafından algılanabilir kapsayıcı mekânlardır. Kentsel mekân için duyular kentsel tasarım politikalarının üretilmesinde önemli konuların arasındadır. Kentsel mekânlarda kullanıcı deneyimleri, kullanıcının mekân hissinin oluşmasında etkilidir. Mekân hissi ise kullanıcıya özgü duyuları ile farklılaşmaktadır. Kullanıcı ile kentsel duyu deneyimlerinin arasındaki ilişkinin anlaşılabilmesi ve kentsel tasarım ve politikalarına tasarımsal katkı sağlanabilmesi için kentsel duyusal dokuların belirlenmesi önemlidir. Kentsel tasarım yaklaşımlarında kentsel duyu deneyim mekânları tasarımcılara öncül referans oluşturabilir. Kullanıcı duyularına anlamlı bir biçimde hitap eden;farklı duyularla duyumsanabilen (görülen, duyulan, tadılan, dokunulan ve koklanılan) mekânlar üretilmelidir. Araştırma, farklı duyu engeli olan (görme, işitme ve hareket) ve herhangi bir duyu engeli olmayan kullanıcıların mekân algısı ile duyusal deneyimlerinin ilişkisini kentsel kamusal mekânlar üzerinden değerlendirmektedir. Araştırma yönteminde ilk aşamada rehberli yürüyüşler tercih edilmiştir. Ancak, COVID-19 (Koronavirüs hastalığı-19) pandemi sebebiyle bu yürüyüşler gerçekleştirilememiştir.Araştırma evreni COVID-19 pandemi öncesi olarak Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilanı-11 Mart 2020 ve Türkiye'deki resmi ilk vaka tarihi-11 Mart 2020 tarihleri öncesini ve pandemi sonrası olarak 11 Mart 2020 ile 20 Aralık 2020 tarihlerini kapsamaktadır. Pandemi döneminin belirtilen ve araştırma kesit tarihlerindeki kısıtlılık durumu kapsamında araştırma kurgulanmıştır. Literatür incelemesi ile farklı kullanıcıların duyusal deneyiminde etkili parametreler tespit edilmiştir. Görme duyu engeli olan, işitme duyu engeli olan, hareket duyu engeli olan ve herhangi bir duyu engeli olmayan odak gruplar ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışma ile duyusal deneyimlerin mekânsal karşılığının tespiti yapılmıştır. Araştırma verilerinin, mekânsal duyu haritasına dönüşmesi ile önerilen bir duyu rehberi için tasarım ilkelerinin belirlenmesi araştırmada belirleyici olmuştur. Araştırma bulguları; duyu farklılıklarının mekân hissini ve algısını şekillendirdiğini gösterirken, her bir kentsel mekânın duyu engeline özgün tasarımları olması gerektiğini ortaya koymaktadır. Her kentsel mekânın kullanıcı deneyimlerini yansıtan kendine özgü duyusal dokularının duyu haritalarından okunabileceğini göstermektedir. Duyusal farkındalığın oluşması ile tasarıma ölçüt alınabilen değerlerin bilincinde kentsel tasarımlar üretilebilmesi için; özellikle kamusal mekânlar kapsamında duyu haritalarının üretilmesi ileriki çalışmalar için değerli olacaktır. Her bir kamusal mekânın kendi bağlamsal verilerinin oluşturulması ve bu verilerin kullanıcı profiline hitap edecek şekilde sentezlenmesi; kapsayıcı bir duyu rehberinin oluşumunda önemli rol oynayacaktır. Kamusal mekân politika üretme araçlarından biri olabilecek duyu rehberleri, kamusal mekânların bağlamsal niteliklere özgü yaklaşımlarını teşvik edecektir.
Özet (Çeviri)
One of the main roles of urban design should be to approach design by taking into account the urban spaces where sensory experiences realize. The urban public spaces approach the senses of all users equally. Thus, they are perceptible and inclusive places by everyone. The senses for urban space are among the important issues in the production of urban design policies. User experiences in urban spaces are effective in the user's sense of space. The sense of space, on the other hand, differs from the user-specific senses. It is important to identify urban sensory fabrics to understand the relationship between the user and urban sensory experiences and to make a design contribution to urban design and policies. In urban design approaches, urban sensory experience spaces can be a primary reference for designers. Meaningfully appealing to the user's senses; places that can be sensed (seen, hear, tasted, touched, and smelled) with different senses should be produced. The research evaluates the relationship between perception of space and sensory experiences with different sensory impairments (sight, hearing, and movement) sensory impairment through urban public spaces. In the research method, guided walks were preferred at the first stage. However, these walks could not be carried out due to the COVID-19 (Coronavirus disease-19) pandemic. The research universe includes a pre-COVID-19 pandemic declaration by the World Health Organization- 11 March 2020 and the official first case date in Turkey-11 March 2020, and after the pandemic between 11 March 2020 and 20 December 2020. The research was designed within the limitations of the pandemic period and the dates of the research area. With the literature review, effective parameters in the sensory experience of different users were determined. A questionnaire study was conducted with focus groups with visual impairment, movement and, sensory impairment and, no sensory impairment. The spatial equivalent of sensory experiences was determined with the study. The determination of the design principles for a sensory guide to be proposed with the transformation of the research data into a spatial sense map has been decisive in the research. Research findings; while showing that sense differences shape the sense and perception of space, it reveals that each should have unique designs for the sensory barrier. It shows that the unique sensory fabrics of each urban space reflecting the user experiences can be read from sensory maps. With the creation of design awareness, to produce urban designs with the awareness of values that can be taken as a criterion for design; Especially producing sense maps within the scope of public spaces will be valuable for future studies. Creating their contextual data for each public space and synthesizing these data appeal to the user profile; will play an important role in the formation of the inclusive sense guide. Sensory guides, which can be one of the public space policy-making tools, will encourage approaches specific to contextual qualities of public spaces.
Benzer Tezler
- Görme engelli bireylerin kentsel algısının istanbul üzerinden irdelenmesi
Analysing the urban perception of visually impaired individuals on istanbul
MÜZEYYEN KILINÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkÖzyeğin ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NEVŞET GÜL ÇANAKÇIOĞLU
- Sazova bilim, kültür ve sanat parkı (Eskişehir) için mavi-yeşil altyapı ve sürdürülebilir hareketlilik öğelerinin eko-kent kriterlerine göre değerlendirilmesi
Evaluation of blue–green infrastructure and sustainable mobility elements for sazova science, culture and art park (Eskişehi̇r) according to eco–city criteria
BETÜL KARAİSMAİLOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Peyzaj MimarlığıAtatürk ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARİS KARAHAN
- Engelsiz kent tasarımında yayanın mekân algısını etkileyen faktörlerin irdelenmesi
Investigation of the factors affecting the spatial perception of pedestrian in barrier-free city design
MERVE BİÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL CENK HAMAMCIOĞLU
- Sürdürülebilir turizm çerçevesinde engelsiz turizm potansiyelinin incelenmesi: Taraklı örneği
The examining of non-di̇sabled tourism potantial in the frameworkof sustainable tourism,the example of Taraklı
ARZU KAHVECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
UlaşımBahçeşehir ÜniversitesiKentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE NİLAY EVCİL
- Akıllı hareketlilik ve engelsiz yaşam üzerine bir araştırma: Konya kenti örneği
A research on smart mobility and barrier free life: The case of Konya
BUŞRA FAZLA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaKonya Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAVVA FİLİZ MEŞHUR