Kültürel unsurların aktarımı bağlamında Ahmet Ümit'in 'İstanbul Hatırası' adlı romanının Almanca tercümesiyle karşılaştırılması
Comparison of Ahmet Ümit's novel 'İstanbul Hatırası' with German translation in the context of the transfer of cultural elements
- Tez No: 671640
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN KAZIM KALKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, Türk Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature, Translation and Interpretation, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 260
Özet
Toplumların, dilsel ve kültürel özelliklerinin bir yansıması olarak nitelendirilen edebi metinler, içerisinde çok sayıda kültüre özgü terimi barındıran metin türlerinin başında gelmektedir. Kültüre özgü terimler, ait oldukları topluma has olmalarıyla, biricik ve benzersiz olmalarıyla bilinen terimlerdir. Sahip oldukları bu karakteristik özellikleri, bilhassa edebi metin çevirmenlerinin çeviri sürecinde söz konusu terimleri başka dillere aktarma noktasında ciddi sıkıntılar yaşamasına neden olmaktadır. Bu tez çalışmasında, karşılaştırmalı çeviri analizi gerçekleştirilmek üzere Ahmet Ümit'in İstanbul Hatırası adlı romanı ve ilgili romanın Sabine Adatepe tarafından“Die Gärten von İstanbul”(2017) adıyla çevrilen eseri örneklem olarak seçilmiştir. Bu çalışmanın amacı, örneklem olarak seçilen eserleri karşılaştırarak çevirmenin, kültürel unsurların çevirisi sürecinde aldığı çeviri kararlarına ilişkin eleştirel bir bakış açısı sunmaktır. Bunun yanı sıra, erek kültürün özelliklerini, erek kültür okurunun ihtiyaç ve beklentilerini göz önünde bulundurarak çevirmenin tercümelerinin erek okur açısından anlaşılabilirliğine yönelik değerlendirmelerde bulunmaktır. Bu amaç doğrultusunda, örneklem olarak seçilen İstanbul Hatırası adlı roman içerdiği kültürel terimler açısından incelendikten sonra, ilgili eserin içerisinden belirli sayıda kültüre özgü terim seçilmiştir. Seçilen bu terimler, Newmark'ın kültüre özgü terimlerin sınıflandırılmasına ilişkin önerdiği model temel alınarak kategorize edilmiştir. Bir sonraki aşamada ise çevirmenin, söz konusu terimlerin tercümesinde Vinay & Darbelnet ve Peter Newmark tarafından önerilen çeviri yöntemlerinden hangilerini kullanmayı tercih ettiği tespit edilmiştir. Buradan yola çıkılarak da çevirmenin, kaynak metnin erek dile aktarımında, Venuti'nin hangi çeviri stratejisini baskın olarak benimsediği saptanmıştır. Kültüre özgü terimlere yönelik gerçekleştirilen detaylı çeviri analizlerinin neticesinde, çevirmenin erek kültür odaklı bir yaklaşımı benimsediği görülmüştür. Buna ek olarak, çevirmenin, kültüre özgü terimlerin erek dile aktarımında ağırlıklı olarak“Kültürel Eşdeğerlik, ”İşlevsel Eşdeğerlik ve“Aktarma”yöntemlerini kullanmayı tercih ettiği ve baskın olarak Venuti'nin“Yerlileştirme”stratejisini benimsediği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Literary texts, which are considered as a reflection of the linguistic and cultural characteristics of societies, are one of the types of texts that contain many cultural terms. Cultural terms are known for being unique and peculiar to the society to which they belong. These characteristic features, cause serious difficulties especially for literary text translators, in transferring these terms to other languages during the translation process. For this thesis, Ahmet Ümit's novel“İstanbul Hatırası”and the work translated by Sabine Adatepe as“Die Gärten von Istanbul”(2017) were selected as examples for comparative translation analysis. The aim of this study is to provide a critical perspective on the translation decisions taken by the translator in the process of translation of cultural elements by comparing the works selected as examples. In addition to this, to evaluate the comprehension of the translations of the translator in terms of the target readership, by considering the characteristics of target culture and the needs and expectations of the target culture reader. For this purpose, after examining the novel“İstanbul Hatırası”which was chosen as an example in terms of the cultural terms it contains, a certain number of cultural terms were selected from this work. These selected terms are categorized based on Newmark's proposed model for classifying culture-specific terms. In the next stage, it has been determined which translation methods the translator prefers to use in the translation of these terms proposed by Vinay & Darbelnet and Peter Newmark. Based on this, it has been established which translation strategy of Venuti has predominantly adopted by the translator in the transfer of the source text to the target language. As a result of detailed translation analyses of cultural terms, it was seen that the translator adopted a culture- oriented approach. Add to this, it was established that the translator preferred to use the methods of“Cultural Equivalence, Functional Equivalence and ”Transference“ predominantly in the transfer of cultural terms to the target language, and predominantly adopted Venuti's ”Domestication" strategy.
Benzer Tezler
- Somut olmayan kültürel mirasın risk alanları: Toplumsal uygulama, festivaller ve ritüeller
Risk areas of intangible cultural heritage: Social practices, festivals and rituals
FATMA NUR SARICAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ERMAN ARAL
- Retranslation and cultural transfer: The comparative analysis of the Turkish and French translations of Chinua Achebe's Things Fall Apart within the framework of Aixela's translation strategies
Yeniden çeviri ve kültürel aktarım: Chinua Achebe'nin Things Fall Apart eserinin Türkçe ve Fransızca çevirileri üzerine Aixela'nın çeviri stratejileri çerçevesinde karşılaştırmalı bir inceleme
HIBO AHMED OMAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Mütercim-TercümanlıkAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA BÜŞRA SÜVERDEM
- Dijital halkbilimi bağlamında oyun kültüründe anlam ve anlatı
Meaning and narrative in game culture within the context of digital folklore
AHMET SERDAR ARSLAN
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Deniz kültürünün Antalya kent kültürü ve kimliğinin dönüşümündeki yeri
The stand of the marine culture in transformation of Antalya's urban culture and its identity
AHMET YAZAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Kamu YönetimiAkdeniz ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSER ÖZTUNALI KAYIR
- Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarındaki kültürel unsurlar: Yeni İstanbul örneği
Cultural elements in Turkish as a foreign language textbooks: Yeni Istanbul example
AHMET İLERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇEN GÖÇEN ÖZDEMİREL