Kutsal'dan kurban'a: Cer Ocağı Alevilerinde kurban ritüeli
From sacred to sacrifice: Sacrifice ritual in Cer Ocak Alevis
- Tez No: 682601
- Danışmanlar: PROF. SONGÜL KARAHASANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Sosyoloji, Music, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Bu araştırmada, mit, ritüel, müzik ekseninde kutsal düşüncenin kurban fenomenine dönüşümünün; Cer Ocağı Alevileri Kurban Ritüeli özelinde, etnomüzikolojik bir perspektif üzerinden incelenmesine çalışılmıştır. Anadolu coğrafyasındaki sayısız Alevi topluluklarından biri olan Cer Ocağı Alevileri, yaklaşık yüz yıldır, ritüellerini, içinde gerçekleştiği özgül toplumsal, kültürel ortamda, herhangi bir tektipleşmeye gereksinim duymadan veya maruz bırakılmadan, büyük bir istikrar ve kararlılıkla sürdürebilmiş bir topluluktur. Bununla birlikte topluluğun üyeleri, talibi oldukları Cer Ocağı ve dedesi ile kurduğu bağı kent hayatında dahi korumayı başarabilmişlerdir. Bu yönleri ile öne çıkan bu Alevi topluluğunun kültür ve müzik geleneği üzerine bugüne değin hiçbir araştırma yapılmamıştır. Dolayısı hem Cer Ocağı özelinde yapılmış bu çalışma ile hem de konunun ele alınan kavramlar eşliğinde tekrar düşünülmesi vesilesi ile araştırmanın, konuyla ilgili daha sonraki çalışmalara önayak olması ve bahsi geçen hedefleri başarması amaçlanmıştır. Araştırma başlıca dört bölümden meydana gelmektedir. Giriş bölümünde tezin amacı, odaklanılan konular, yardımcı disiplin ve yaklaşımlar, literatür çalışmaları, alan araştırmaları bu araştırmada kullanılan yöntemler ve literatür çalışması yer almaktadır. İkinci bölümde kutsalın insanın bilişsel evriminde geçirdiği dönüşümü; Alevi İnancının kutsal anlatıları, kolektif mitleri, arketipsel imgeleri ve çeşitli mitsel motifleri yoluyla aktarılmaya ve konuyla ilgili geçmiş çalışmaların ışığında incelenmesine çalışılmıştır. Cer Ocağı Kurban Ritüelinde seslendirilmiş ve Ocağın dedesinden alınmış Ocağın kurucusu İsmail Sebati'nin deyişlerini içeren bir kitapta tespit edilmiş olan deyişlerinin mitik analizi yapılarak diğer Alevi toplulukları ile ortak ve farklı unsurlar belirlenmeye çalışılmıştır. Alevilikte ritüellere kaynaklık eden mitlerin yerine günümüzde tarih yazımının geçip geçmediği sorusu sorularak Alevi Tarih yazımı meselesi, geleneğin ve kimliğin değişim ekseninde yeniden düşünmeye çalışılmıştır. Mitlerin kutsal olan ile kurduğu ilişkide kurban'ın kavramsal yolculuğu, mit, kurban ve müzik arasındaki ilişkiler irdelenerek bu düşünme edimi ile ortaya çıkan bulgular Cer Ocağı Alevileri özelinde değerlendirilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde Alevi kimliğinde özellikle kırsaldan kente yaşanan göç sonrası yaşanan değişimler konuyla ilgili çalışmalar ışığında ele alınarak bu değişimlerin Cer Ocağı geleneğindeki izleri üzerinde düşünülmüştür. Topluluğun kültürel belleği, inançsal ve kültürel kimliği, dede – talip ilişkisinin yeni durumu ile ilgili güncel sorunlar ise topluluk üyeleri ile yapılan görüşmeler vesilesi irdelenmeye çalışılmıştır. Ayrıca Ocağın tarihçesi ile ilgili bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde ise Niksar ve İstanbul'daki köy derneklerinde sınırlı bir süre zarfında gerçekleştirilmiş olunan alan çalışması ile kayıt altına alınmış Kurban Ritüeli ve müzikal icra analiz edilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this research, it is studied that how sacred idea has transferred into sacrifice phenomenon by the terms of mythos, ritual and music and it is tried to analyze the victim ritual in Alevi's Cer Ocaks from an ethnomusical perspective. Alevi's Cer Ocaks are one of the many Alevi societies and approximately for hundred years, it is a society which continues these rituals consistently and determinedly in a specific, social and cultural environment without any standardization. At the same time, the members of this society succeed to conserve the connection with Cer Ocaks and Dede, even in urban life. Although this speciality, this Alevi society has never been searched in terms of traditional culture and music. So it is aimed that this research leads a way to the next studies both by the study of Cer Ocaks and reconsideration of the concepts about the subject. This study primarily consists of four sections. The introduction section includes the aim of the thesis, the subjects that are focused on, the auxiliary disciplines and approaches, the literature studies, the field researches and the methods used in this study. In the second section, the transformation of the sacred in the cognitive evolution of human beings has been tried to be explained by means of sacred narratives, collective myths, archetypal images and various mythic motifs of Alevi belief and has been tried to be researced in the light of the former studies. The mythic analysis of İsmail Sebati folk songs (deyiş) that are performed in Cer Ocak's sacrifice ritual and folk songs (deyiş) that are collected from the book which has been taken from Dede of the Ocak has been made and common and different elements have been tried to be identified. The question of“if historiography has substituted the myths that ancestored Alevi rituals”has been asked and the issue of Alevi historiography has been reconsidered in the change axis of tradition and identity. The conceptional journey of the sacrifice in the relationship between myth and the sacred, the connection among myth, sacrifice and music have been studied and the findings that emerge as a result of this consideration action have been tried to be evaluated specific to Cer Ocak Alevis. In the third section, the changes in Alevi identity especiallay after the immigration from rural to urban have been handled in the light of related studies and the tracks of these changes in the traditions of Cer Ocak have been thought over. The current questions about cultural memory, belief-related identity and cultural identity of the community and the new situation of dede-aspirant relationship have been tried to be examined by means of the interviews with the community members. Besides, information about the history of the Ocak have been given. In the fourth section, the sacrifice rituals and the musical performance recorded during the field studies that have been done in a limited time in village associations in Niksar an İstanbul have been tried be analysed.
Benzer Tezler
- Bizans tasvir sanatında tevrat öyküleri
The Old testament episodes in byzantine image art
FÜSUN AYDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Sanat TarihiEge ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP MERCANGÖZ
- Philon ve Habil ve Kabil'in kurbanları: Yahudi ve Yunan kurban geleneği üzerine karşılaştırmalı bir araştırma
Philon and the sacrifices of Abel and Cain : A comparative study on Jewish and Greek sacrifice tradition
TURAN ARGUN SEZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Felsefeİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAİME TUĞRUL TAVSIK
- Human illusion in Great Expectations
Başlık çevirisi yok
LÜTFİ BİNKANAT
Yüksek Lisans
İngilizce
1993
İngiliz Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Eski bozkır kavimlerinin dini inanç ve adetleri
The religions and customs of step tribes
ROZA ABDYKOULOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
TarihGazi ÜniversitesiEskiçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İLHAMİ DURMUŞ
- Babillerin dini tarihi
Religious history of the Babylonists
AYŞE TÜRKMEN KÖKSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinKilis 7 Aralık ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH ALTUNCU