Xuanzang Biyografisi IX. metninin söz varlığı
Vocabulary of Xuanzang Biography IX. text
- Tez No: 687101
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HACER TOKYÜREK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Eski Türk Dili, Eski Uygurca, Xuanzang Biyografisi IX, Söz Varlığı, Old Turkish Language, Old Uyghur, Xuanzang Biography IX, Vocabulary
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 356
Özet
Yüksek lisans çalışması olarak hazırlanan bu çalışma, Hakan Aydemir'in transkribe ettiği 2212 satırdan oluşan Xuanzang Biyografisi IX. metnine dayanmaktadır. Budist çevreye ait olan bu metin, bizlere Budist Uygurların kültürleri hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Bu açıdan çalışmada Xuanzang Biyografisi IX. metninin söz varlığı incelenmiştir. Burada öncelikle Uygur harfli metnin transkript edilmiş şekli esas alınarak Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Metnin, Türkiye Türkçesine aktarımı sırasında Hakan Aydemir'e ait olan Almanca çeviriden faydalanılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünü metnin Türkiye Türkçesine aktarımı, ikinci bölümünü ise metnin söz varlığı çalışması oluşturmaktadır. Söz varlığı bölümünde ise ilk olarak, Adlar bölümü ele alınmış ve adlar 35 alt başlıkta incelenmiştir. İkinci olarak ele alınan İkilemeler bölümünde metinde yer alan ikilemeler tespit edilmiştir. Üçüncü olarak ise Fiiller bölümü incelenmiştir. Fiiller; Basit Fiiller, Türemiş Fiiller, Birleşik fiiller olarak ele alınmıştır. Fiiller, kendi içerisinde ayrıntılı bir şekilde tasnif edilmiştir. Metinde yer alan bütün madde başı kelimeler, yapılan ilgili açıklamalardan sonra birer örnek ile desteklenmiştir. Örnekler, fiiller kısmında içerdikleri anlama göre olumlu ve olumsuz olarak iki gruba ayrılarak incelenmiştir. Çalışmanın söz varlığı bölümünde dönemin kaynaklarından tespit edilen sözcükler, anlamlarına ve alındıkları eserlerin kaynak bilgilerine göre sınıflandırılmıştır. Dizinler bölümünde ise üç farklı dizin hazırlanmıştır: İsim Dizini, İkilemeler dizini, Fiil dizini. Çalışma, son kısımda yer alan sonuç bölümü ve kaynakça bilgisi ile sona ermektedir. Çalışmada incelenen söz varlığına Adlar bölümünde tematik, Fiiller bölümünde ise gramatikal bir biçimde yer verilmektedir. Bu çalışmada, Eski Uygur Türkçesine ait bir eser olan Xuanzang Biyografisi IX'da yer alan kelimeleri ortaya koymak ve eserin yazıldığı dönemin yaşamına, kültürüne, maddi ve manevi değerlerine dair pek çok alanda bilgiler sunmak amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This study, which is prepared as a graduate study, is based on the text of Xuanzang Biography IX, which consists of 2212 lines and transcribed by Hakan Aydemir. This text, which belongs to the Buddhist community, offers us important information about the cultures of the Buddhist Uyghurs. In this respect, Xuanzang Biography IX, the vocabulary of the text was examined. Here, firstly, it was transferred to Turkey Turkish based on the transcripted form of the text with Uighur letters. During the transfer of the text to Turkey Turkish, the German translation of Hakan Aydemir was used. The first part of the study is the transfer of the text to Turkey Turkish, and the second part is the vocabulary study of the text. The vocabulary study of the text is discussed in three parts. Firstly, the Names section was handled and the names were examined under 35 sub-titles. In the second section, Reduplications, the reduplications in the text have been identified. Thirdly, the Verbs section has been examined. Verbs; Simple Verbs, Derived Verbs, Compound Verbs. Verbs are classified in detail within themselves. All the head words in the text were supported with an example after the relevant explanations. The examples were divided into two groups as positive and negative according to the meaning they contain in the verbs part. In the vocabulary section of the study, the words identified from the sources of the period were classified according to their meanings and the source information of the works they were taken from. In te indexes section, three indexes have been prepared: Noun Index, Replicas index, Verb index. The study ends with the conclusion and bibliography in the last part. The vocabulary examined in the study is given thematically in the Nouns section and grammatically in the Verbs section. In this study, it is aimed to reveal the words in Xuanzang Biography IX, a work belonging to Old Uyghur Turkish, and to provide information in many areas about the life, culture, material and spiritual values of the period in which the work was written.
Benzer Tezler
- Die alttürkische Xuanzang Biographie IX
Eski Türkçe Xuanzang Biyografisi IX
HAKAN AYDEMİR
Doktora
Almanca
2010
Türk Dili ve EdebiyatıGeorg-August-Universität GöttingenEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KLAUS RÖHRBORN
- Untersuchungen zum Wortschatz der alttürkischen Xuanzang-Biographie (mit besonderer Berücksichtigung von Buch IX)
(IX. Kitap Özelinde) eski Türkçe Xuanzang Biyografisi'nin sözvarlığı üzerine incelemeler
HAKAN AYDEMİR
Yüksek Lisans
Almanca
2007
Türk Dili ve EdebiyatıGeorg-August-Universität GöttingenTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PROF. DR. KLAUS RÖHRBORN
- Xuanzang biyografisi'nde fiil yapımı
Verb formation in Xuanzang biography
SILA NUR AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN YILDIZ
- Buddhist çevre Eski Uygur Türkçesi metinlerinde tabâbet
Medical terminology in the Old Uighur Turkish Buddhist texts
NESLİHAN ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. C. ERALP ALIŞIK
- Uygur ve Karahanlı Türkçesinde itaat kavramı
The concept of obedience in Uigur and Karakhanid Turkish
HÜSNÜ ÇAĞDAŞ ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN ÇETİN