Geri Dön

Bilim incelemelerinin epistemolojik olmayan temeli: İçsel ve dışsal koşulların çatışması

The non-epistemological basis of science studies: The conflict of internal and external conditions

  1. Tez No: 687257
  2. Yazar: DENİZ HASANÇEBİ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMER FAİK ANLI
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Bilim Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 139

Özet

Bilim incelemelerinin nesnesi olan“bilim”hakkında doğru teorik altyapıya sahip olunmazsa pratik bilim ile çelişen bilim tarihi, felsefesi ya da sosyolojisi kaçınılmaz olur. Tarihten günümüze bilimi pozitivist anlamda kendi dinamikleri olan, deney ve gözlem sınırlarından çıkmayan bir yapı olarak farz etmek sürekli“ideal bilim”düşüncesi içerisine hapsolmayı zorunlu kılar. Fakat bilimin pratik ve teorisi ideal olmaktan çok uzaktır. Teori boyutunda matematiğin birçok alanı ve pratikte deneyin kendisi rölatifliği barındırır. Deneyde en önemli ölçüt olan“hata payı fonksiyonu”bir uzlaşım üzerinedir. Uzlaşım ancak rölatif bir durum söz konusu olduğunda mümkün olabilir. Bilimdeki rölatif yapının temelleri ise genellikle dışsal faktörler tarafından sağlanır. Bu nedenle sosyal faktörler paradigmatik bilimin sonucu olarak bilim imgesinde köklü bir konumda yer almak zorundadır. Bilimin içsel koşullarında dahi rölatif bir yapının olduğunu iddia ederken dışsal ve içsel koşullar arasındaki dengeyi“deney”ile sağlamak gereklidir ancak deneyin sonuçlarının geçerli olabilmesi için deneyin epistemik cemaatlerin kabul ettiği hata payı aralığında olması gereklidir. Bu durumda paradigmatik olan yani sosyal faktörlerden (iktisat, toplum, iktidar vb.) etkilenen epistemik cemaat hata payını belirler ve hata payı fonksiyonu da deneyin bilimselliğini belirlemiş olur. Böylece bilimin içsel faktörlerinden olan deney dahi dışsal faktörler tarafından etkilenmiş olur. Yapılan etnografi çalışmalarına göre bazı durumlarda sosyal faktörler içsel faktörlere galip gelir ve bilim dönemin iktisadî ve sosyolojik hedefleri tarafından yönlendirilir. Günümüzde dışsal koşullar sonucu ortaya çıkan tekno-bilim anlayışı iktisadî kaygıları gidermek için yapılıyorsa da bu kaygıları gideremeyen çoğu sosyal bilim için büyük bir tehlikedir.

Özet (Çeviri)

If the correct theoretical background about“science”, which is the object of science studies, is not possessed, the history, philosophy or sociology of science, which conflicts with practical science, becomes inevitable. Through the history, assuming science as a structure that has its own dynamics in a positivist sense and does not leave the boundaries of experimentation and observation forces being imprisoned in the idea of“ideal science”. However, the theory and practice of the science is far from being ideal. In the theoretical field of science many areas of mathematics have included relativity and in the practical side of science which is basically experiment has also relativity in itself. The“error function”which is the most important criteria for an experiment is fundamentally based on a convention. Any convention is possible only if there is a relative situation. The most of foundations of the relative structure in science are driven by external factors. Therefore, social factors have to retain an integral position in the image of the science. While claiming that there is a relative structure even in the internal conditions of science, it is indispensable to provide the balance between external and internal conditions with“experiment/observation”. However, for the results of the experiment to be valid, the experiment must be within the margin of error accepted by epistemic communities. The paradigmatic epistemic community, which is affected by social factors (economics, society, governments, etc.), determines the margin of error, and the margin of error function determines the“scientificity”of the experiment. Thus, even the experiment, which is one of the internal factors of science, is design by external factors. According to ethnographic studies, in some cases social factors prevail over internal factors and science is totally driven by the economic and sociological goals of that period.

Benzer Tezler

  1. Duyumsamayı ortaya çıkaran bir karşılaşma olarak mimari temsil

    Architectural representation as an encounter that makes sensation emerge

    HAYDAR OZAN AVCI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER

  2. Aristoteles ve Fârâbî'de akıl

    Nous in Aristotle and Fârâbî

    NUR AYBALA ÖZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DinKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖMER FARUK ERDOĞAN

  3. Anlam teorisinden bütünlüklü bir dil teorisine geçiş: Analitik dil felsefesinde bir dönüm noktası olarak J. L. Austin'in söz edimleri kuramı

    From a theory of meaning to an integrated theory of language: J. L. Austin's theory of speech acts as a turning point in analytic philosophy of language

    SERKAN SANSAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    FelsefeMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEBİL REYHANİ

  4. The comparative effects of prediction/discussion-based learning cycle, conceptual change text, and traditional instructions on students' genetics understanding and self-regulated learning

    Tahmin/tartışmaya dayalı öğrenme evresinin, kavramsal değişim metinlerinin ve geleneksel öğretim yönteminin öğrencilerin genetik konularını anlamalarına ve öz-düzenleme becerilerine olan etkileri

    DİBA YILMAZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2007

    Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. CEREN TEKKAYA

  5. Okul öncesi öğretmenlerinin hatalardan öğrenmeyi sağlama performansları ile epistemolojik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Examining the relationship between pre-school teachers' learning performance from mistakes and their epistemological beliefs

    MERVE ŞAHİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HANDAN ASÛDE BAŞAL