Yozgat ilinde ekin saparısı [Cephus pygmeus L. (Hymenoptera: Cephidae)]'nın yaygınlığı, yoğunluğu ve bazı buğday çeşitlerindeki zararının belirlenmesi
Determination of distribution and population density of [Cephus pygmeus L. (Hymenoptera: Cephidae)] in the province of Yozgat, and its damage on some wheat crop varieties
- Tez No: 689254
- Danışmanlar: PROF. DR. RAMAZAN CANHİLAL, DOÇ. DR. ÇETİN MUTLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 68
Özet
Bu çalışma, Yozgat ili ve bağlı ilçelerinde hububat alanlarında ekin saparısı türleri, yaygınlık ve yoğunlukları, doğadaki yaşam döngüsü, larva bulaşıklık oranları ve bazı buğday çeşitlerinde neden oldukları ürün kayıplarını belirlemek amacıyla 2020 yılında yürütülmüştür. Çalışmada ekin saparısı türlerinin belirlememek amacıyla tesadüfi olarak seçilen buğday alanlarında zararlıların ergin uçuş dönemi boyunca 100'er atrap sallanmıştır. Yaşam döngüsü çalışmaları ise doğada yürütülmüş ve ergin öncesi dönemleri belirlenmiştir. Larva bulaşıklığı için buğdayın hasadından önce rastgele seçilen toplam 36 buğday tarlasından 1/4 m²'lik çerçeve ile 2 m²'lik alan içinde buğday sapları kesilerek bulaşıklık oranları belirlenmiştir. Çalışmada toplam üç tür, Cephus pygmeus (Linnaeus, 1767), Trachelus tabidus (Fabricius, 1775), Calameuta idolon (Rossi, 1794) belirlenmiş ve en yaygın türün ise C.pygmeus olduğu belirlenmiştir. Doğadaki ilk saparısı erginleri, nisan ayı sonunda Yozgat ili Boğazlıyan ilçesi buğday alanlarında, zararlıların larvaları mayıs ayı sonunda ve diyapoza girmiş olgun larva ise temmuz ayı ortasında tespit edilmiştir. Larva bulaşıklık oranları ilçelere göre değişmekle beraber, en yüksek bulaşıklık %15 ile Saraykent ilçesinde, en düşük ise Şefaatli ilçesinde %1.2 olarak belirlenmiştir. Çeşitlerde ise bu oran, en yüksek Ekiz çeşidinde (ekmeklik) %25.6, en düşük ise Rumeli (ekmeklik) çeşidinde %1.3 olarak belirlenmiştir. Larva zararından kaynaklanan ürün kayıpları en fazla Ekiz (ekmeklik) çeşidinde %5.9, en düşük Esperia (ekmeklik) çeşidinde % 0.2 olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak, ekin saparılarının (C. pygmeus, T. tabidus) buğdaylarda zararlı oldukları ve ürün kayıplarına sebep oldukları belirlenmiştir. Çiftçilerce bölgede yaygın olarak bilinçsiz ve tavsiye dışı yapılan kimyasal ilaç uygulamalarının, ekin saparılarının doğal düşmanlarını baskılayarak bu zararlıların yoğunluğunu artıran önemli bir etken olduğu ve bu uygulamaların sona erdirilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In 2020, the presence study aimed to reveal species life cycle, densities and distribution, larvae infestation ratios of wheat stem sawflies and yield losses caused by wheat stem sawflies on some wheat cultivars in cereal fields in Yozgat province and its districts. In the study, 100 sweep net sample were taken during the full adult flight period of the pests in randomly selected wheat fields in order not to determine the wheat stem sawfly species. Life cycle studies were also done in nature and immature stages of sawfly were determined. Deterrmining for infestation ratios, total 36 wheat fields were randomly selected and wheat stem samples were taken from each field of 2 m2 by using 1/4 m2 frame at the harvest period. In the study, total 3 species of wheat stem sawflies, Cephus pygmeus (Linnaeus, 1767) and Trachelus tabidus (Fabricius, 1775), Calameuta idolon (Rossi, 1794), were found and the most common species was recorded as C.pygmeus. The first adults emerged at in the wheat fields in Boğazlıyan district of Yozgat province at the end of April. A newly emerged first stage larvae appeared at the end of May, and larvae in diapause were found at the middle of July. The infestation ratios were changed according to district and the highest level of infestation was found in Şefaatli district with a mean 14.90%, while minimum infestation was determined in Şefaaatli district with a mean 1.19%. The highest yield losses caused larvae damage was determined on Ekiz (bread) (25.59%), while the lowest yield loss was recorded Rumeli (bread) (1.27) variety. As a result, it was concluded that wheat stem sawflies (C. pygmeus and T. tabidus) damage and cause yield loss on wheat in the region. As unconscious and unrecommended common control method applied by farmers negatively on wheat stem sawflies parazitoids, this is the important factor that increases the infestation of these pests. Therefore, this control method should be avoided as soon as possible in the region.
Benzer Tezler
- Yozgat ilinde toplanan buğday tohumlarında bakteriyel kavuz dibi çürüklüğüne neden olan Pseudomonas syringae Pv. Atrofaciensin izolasyonu ve karakterizasyonu
Isolation and characterization of Pseudomonas syringae Pv. Atrofaciens causing bacterial basal glume rot disease on wheat seeds collected in Yozgat province
EMİN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ZiraatYozgat Bozok ÜniversitesiTarım Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ÖZTÜRK
- Yozgat ilinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin klasik ve moleküler yöntemlerle tanımlanması
Identification by classical and molecular methods of grape varieties grown in Yozgat province
SELDA DALER
Doktora
Türkçe
2021
ZiraatTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. RÜSTEM CANGİ
- Yozgat ilinde yaşayan 18-64 yaş arası evli kadınların sağlık okur-yazarlığı ve yaşam doyumunun sağlıklı beslenme üzerine etkisi
The impact of health literacy and life satisfaction on healthy eating among married women aged 18-64 living in yozgat province
NURGÜL NEHİR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk SağlığıYozgat Bozok ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT KILIÇ
- Yozgat ilinde yetiştirilen karadut (Morus nigra L.) genotiplerinin fenolojik, morfolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi
Determination of phenological, morphological and pomological characteristics of black mulberry (Morus nigra L.) genotypes grown in Yozgat province
ŞERİFE AYDOĞMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
ZiraatYozgat Bozok ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSEN KOÇ