Kırgız halk masallarındaki ahlak eğitimi
Кыргыз эл жомокторундагы адеп тарбиясы
- Tez No: 693240
- Danışmanlar: PROF. DR. AKMATALİ ALİMBEKOV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Kırgız Halk Masalları, Ahlak Eğitimi, terbiye, disiplin, Halk Pedagojisi, Etnopedogoji, Folklor, çocuk vb
- Yıl: 2021
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Жомок – миңдeгeн жылдaр бoю иргeлип, тaктaлып, ийинe жeткeн, aдaмзaттын кeлeчeккe буйдaлбaй адам ата билүүсү үчүн эң керектүү aкыл-oй бүтүмдөрүн коромжуга учуратпай, сарамжалдуулук мeнeн сaктaп кeлгeн, билгeнгe ошонусу менен aлды жaккa бaрaр жoлдун бaгытын aлeйнe көрсөтүп, кeлeчeккe кeткeн жoлгo нур-шooлa чaчып турган, адеп-ахлактуулукка үйрөткөн кeрeмeт дүйнө. Андыктан кыргыз жомоктору улуттук руханий – адепттик баалуулуктарды изилдеп үйрөнүүнүн булагы жана элдик оозеки чыгармачылык таалим – тарбиянын башаты катары бир топ илимдердин изилдөө объектиси болуп келет. Анын ичинен адеп – ахлак норма, үлгүлөрдү камтыган кыргыз эл жомокторундагы адеп тарбиясы тууралуу өзүнчө бир талдоого алынган эмес. Бул боштук кыргыз эл жомокторундагы адеп тарбиясын этнопедагогикалык өңүттө изилдөөгө себеп болду. Диссертациялык иш баш сөздөн, киришүүдөн, үч бөлүмдөн, корутундудан жана колдонулган адабияттардын тизмесинен турат. Биринчи бөлүмдө жомоктордо тарбиялоо тууралуу элдик билим жана тажрыйбалардын булагы катары изилдөөнүн теориялык өбөлгөлөрү талдоого алынды. Андан соң изилдөө методдору каралып негизги булактар тууралуу жалпы маалымат берилди. Жомоктордогу адеп-ахлак тарбиясынын этнопедагогикалык негиздеринин жыйынтыгы көрсөтүлдү о.э. Элдик педагогика жана этнопедагогика тууралуу учкай сөз кылынды. Жомоктун табияты жана элдик жомоктордун тарбиялык каражат катары изилдениши жөнүндө улуу классик педагогдордун көз караштары аркылуу чагылдырылды. Анын ичинен атайын педагогикалык изилдөөлөр, чет элдик жана ата мекендик педагогикалык адабияттардын натйыжасы көрсөтүлдү. Экинчи бөлүмдө кыргыз эл жомокторундагы адеп-ахлакка тарбиялоонун мазмунун чагылдырган оң жана терс адептик көрүнүштөргө жомоктордун сюжеттери аркылуу изилдөөгө алынды. Үчүнчү бөлүмдө кыргыз эл жомокторунда адептүүлүккө тарбиялоонун методдору элдик педагогиканын методдоруна салыштыруу менен жомоктордогу диалогдордун мисалында анализ жасалды. Диссертациянын жыйынтык бөлүмүндө жасалган иштердин корутундусу берилип, андан соң изилдөө ишине байланыштуу колдонулган адабияттардын тизмеси алфавиттик негизде көрсөтүлдү. Ачкыч сөздөр: Кыргыз эл жомоктору, адеп, ахлак, тарбия, тартип, элдик педагогика, этнопедагогика, фольклор, балдар ж.б.
Özet (Çeviri)
Masal yüzyıllar boyunca derlenen, açığa çıkan, amacına ulaşan, insanların geleceğe bozmadan herkesin öğrenmesi için zeka ve düşünce hazinesini harcamadan, koruyabilen, gelecek yolculuğa aydınlık veren, edep ve ahlaki tavırları öğreten sihirli dünyadır. Kırgız masalları ulusal manevi ve ahlaki değerlerin araştırılmasının kaynağı ve halk sözlü eğitiminin ürünü olarak birçok bilim alanların amacın oluşturmaktadır. Özellikle Kırgız halk masallarında ahlaki normlar ve örnekler içeren ayrı bir ahlaki eğitimle ilgili araştırmalar daha yapılmamıştır. Bu eksik Kırgız halk masallarında ahlaki eğitimin etnopedagojik kaynak olarak araştırmaya neden olmuştur. Tezin içeriği önsöz, giriş, üç bölümden, sonuç ve kaynaklardan oluşmaktadır. İlk bölümde masallarda eğitimle ilgili halk bilgisi ve deneyim kaynağı olarak araştırmamızın teorik esaslarına analiz edilmiştir. Sonra araştırma yöntemleri ve kaynakları incelenmiştir. Masallarda ahlaki eğitimin etnopedagojik temellerinin sonuçları paylaşılmıştır. Halk pedagojisi ve etnopedagoji hakkında kısaca bildiri yapılmıştır. Masalların doğası ve halk masallarının eğitim aracı olarak araştırılması hakkında büyük klasik eğitimcilerin görüşleri sunulmuştur. Özellikle özel pedagojik araştırmalar, yabancı ve yerli pedagojik literatürlerin sonuçları incelenmiştir. İkinci bölümde Kırgız halk masallarındaki ahlaki eğitimin içeriğini yansıtan olumlu ve olumsuz ahlaki özellikler masalların olay örgüsü üzerinde incelenmiştir. Üçüncü bölümde Kırgız halk masallarında ahlaki eğitim yöntemlerini halk pedagojisi yöntemleriyle karşılaştırılarak masallardaki diyaloglar örneğinde incelenmiştir Tezin son kısmında yapılan araştırmanın sonucu ve kullanılan kaynaklar alfabetik sırayla gösterilmiştir.
Benzer Tezler
- Arketipsel kuram bağlamında Kırgız masallarının incelenmesi
Examation of Kyrgyz folktales in the context of archetypal theory
BETÜL BEGÜM KARADAYI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıÇağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEGÜM KURT
- Kırgız Türklerinin sözlü anlatılarında (destan, masal, halk hikâyesi) toplumsal cinsiyet ve kadın imajı
Social gender and women's image in the oral expression of the kyrgyz turkishs (in epics-in tales and in folk stories)
EMİNE TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÇERİBAŞ
- Türk dünyası masallarında bağışçı
Donor in Turkish world tales
PERİHAN KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Gaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA GÜLTEKİN
- Türk dünyası masallarında hayvanlar ve hayvan sembolizmi
Animals and animal symbolism in tales of the Turkic world
ALİ ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)Uşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA ÖZCAN GÜLER
- Kırgız mitolojisininansiklopedik sözlüğü(A)
Encyclopedic dictionary of Kyrgyz mythology (A)
SELİM ÖRS
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Kırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OZAN YILMAZ