Geri Dön

Болот Шамшиев киносунун тили жана стили

Bolot Şamşiyev sinemasının dili ve üslubu

PDF İndir

  1. Tez No: 693337
  2. Yazar: NURSULTAN STANALİEV
  3. Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF YURDİGÜL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, İletişim Bilimleri, Performing and Visual Arts, Communication Sciences
  6. Anahtar Kelimeler: Bolot Şamşiyev, Kırgız sineması, sinema akımları, sinema dili, sinema üslubu
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İletişim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 115

Özet

Bolot Şamşiyev'in filmleri Kırgız sinema tarihinde önemli bir yere sahiptir. Bolot Şamşiyev, sinema filmi çalışmalarında çok sayıda filmin yönetmenliğini üstlenmiştir. Bazı filmlerinde ünlü Kırgız yazar Cengiz Aytmatov'un eserlerini sinemaya uyarlamıştır. Bu çalışmada, Şamşiyev filmlerinin Kırgız, Sovyet ve dünya sinemasındaki yeri ve önemi, filmlerinde hangi sinema akımlarının unsurlarından esinlendiği, Şamşiyev sinemasında bu unsurların nasıl yansıtılıp yansıtılmadığını ortaya çıkarmak ve Şamşiyev sinemasında sinema akımlarının dili ve üslubunun nasıl kullanıldığı gibi sorulara açıklık getirmek amaçlanmıştır. Ortaya çıkan soruları yanıtlamak için dünya sinemasının sinema akımları dil ve üslup açısından incelenmiştir. Lumier kardeşlerin ilk sinema gösterimlerinden sonra sinemanın hızlı bir şekilde geliştiği bilinmektedir. Bu kapsamda sinemanın dili ve üslubunun çeşitli tekniklerini deneyerek anlatım araçlarını geliştirmişlerdir. Sinema ortaya çıktıktan sonra Avrupa, ABD ve Sovyetler Birliğinde sanatçılar sinema dilini bulmaya çalışmışlardır ve Almanya'da Alman Dışavurumculuğu, Sovyet Birliğinde Sovyet Montaj Okulu gibi sinema akımları ortaya çıkmıştır. Ancak sinema tarihinde 1950 ve 1960 Yıllarında sinema dili açısından çok değişiklikler olmuş ve o dönemin bir parçası olarak Kırgız sineması da gelişmiş ve değişmiştir. Bu doğrultuda Kırgız sinemasının sinema akımını açıklamak için Kırgız sinemasının büyük temsilcisi olan Bolotbek Şamşiyev'in filmleri ele alınmıştır. Belli bir ülkenin ya da yönetmenin sineması araştırıldığında, o sinemanın hangi gruba ve sinema akımlarına ait olduğu veya hangi sinemadan esinlendiği gibi konular göz önünde bulundurulur. Bu zamana kadar Kırgız sineması sadece kendi çerçevesi içerisinde araştırılmıştır ve dünya genelinde Kırgız sinemasının nasıl bir yere sahip olduğu, hangi sinema akımlarına yakın olduğu ile ilgili çalışmalar oldukça az sayıdadır. Bu nedenle Kırgız sinemasının önemli temsilcilerinden biri olan Bolotbek Şamşiyev'in sinemasını ele alarak onun filmlerinin hangi tarzda ve hangi sinema dili kullanılarak oluşturulduğunu araştırmanın gerekli olduğu görülmüştür. Buna bağlı olarak Şamşiyev sinemasının içerik ve dilinin incelenmesi ileride Kırgız sineması üzerine yapılacak olan araştırmalara ışık tutacağı düşünülmektedir. Çalışma, üç bölümden oluşturulmuştur. İlk bölümde Şamşiyev'in temsil ettiği Kırgız sineması ya da Kırgız sinemasının mucize dönemi ile ilgili bilgiler verilecektir. İkinci bölümde dünya sinemasına yer verilerek 20. yüzyılda ortaya çıkan sinema akımlarının diline ve üslubuna bakılacaktır. Bunlar içinde en önemlileri ve yönetmeninçalışmalarına etki eden sinema akımların tarihçesi ve ortaya çıkma nedenlerinden kısaca bahsedilecektir. Son olarak üçüncü bölümde ise Bolot Şamşiyev sinemasını dünya sinema akımları kapsamında örnek olarak seçilmiş olan“Karaş Karaş Olayı”,“Isık Göl'ün Kızıl Gelincikleri”ve“Beyaz Gemi”filmlerinin çözümlemeleri gerçekleştirilecektir. Çalışmanın problemi, temel ve alt amaçlar göz önünde bulundurulduğunda araştırmanın ele alındığı konunun nasıl, neden sorularına cevap verdiği görülmektedir. Bu sebeple çalışma, nitel araştırma kapsamında yer alan bir araştırma modeliyle incelenecektir. Bolot Şamşiyev'in Sineması incelenirken kullanılacak olan araştırma modeli Klasik Eleştiridir. Bolot Şamşiyev'in örnek olarak belirlenen filmleri, içerik ve biçim olarak değerlendirilecektir. Bir filmi meydana getiren unsurlar; anlatı yapısı, sinematografi (çekim ölçekleri, çekim açıları ve kamera hareketleri), mizansen, kurgu ve ses olarak sıralanabilir. Sinemanın kendine has olan görsel anlatım dilinde bazı teknikler kullanılır. En basit tanımıyla sinemada üslup, filmin tekniğinin sistematik ve belirlenmiş bir biçimde kullanımıdır. Bu çalışmada, Şamşiyev'in filmlerine yansıyan sinema akımı değerlendirilirken, sinemada üslup, ele alınan anlatı yapısı kapsamında olay örgüsü, ana karakterler incelenecektir. Teknik bilgi ve detay gerektiren bu unsurları önemli konu olduğu düşünülmüştür. Mizansen öğesinde mekânın kullanılması, çekim zamanın kullanılması değerlendirilecektir. Bunlarla birlikte filmlerde ses öğesine de bakılacaktır.

Özet (Çeviri)

Болотбек Шамшиевдин тасмалары кыргыз киносунун тарыхында маанилүү орунду ээлейт. Болотбек Шамшиев кино карьерасында көптөгөн тасмаларды тарткан. Айрым фильмдерди жаратууда ал кыргыз жазуучусу Чыңгыз Айтматовдун повесттерине кайрылган. Бул диссертациянын максаты- Шамшиевдин фильмдеринин кыргыз, советтик жана дүйнөлүк кинодогу ордун жана маанисин ачып берүү болуп саналат. Ошону менен бирге режиссерду шыктандырган кино агымдарын аныктоого аракет кылынат. Башка кино агымдардын тили жана стили Шамшиевдин чыгармачылыгында кандайча колдонулгандыгы жана бул элементтер анын тасмаларындагы орду тууралуу изилдөө жүргүзүлөт. Коюлган суроолорго жооп берүү үчүн дүйнөлүк кино тили жана стили боюнча изилдөө жүргүзүлдү. Люмьер бир туугандардын биринчи кинотасмасынан кийин кинематография тездик менен өнүккөнү талашсыз. Киночулар кинонун тилин жана стилин ар кандай эксперимент жүргүзп отуруп, кино ыкмаларын жана техникаларын иштеп чыгышкан. Кино пайда болгондон кийин Европада, АКШда жана Советтер Союзунда киночулар кино тилин табууга аракет кылышып, натыйжада Германияда немец экспрессионизми жана Советтер Союзунда Советтик монтаж мектеби сыяктуу кинематографиялык агымдар пайда болгон. Бирок, 1950-60-жылдарда кино тарыхында кинонун тили жагынан көптөгөн өзгөрүүлөр болуп, ошол мезгилдин бир бөлүгү катары кыргыз киносу да өнүгүп, өзгөргөн. Бул изилдөөдө кыргыз киносунун кайсы кино багытына тиешелүү экендигин аныктоо максатында, кыргыз киносунун улуу өкүлү Болотбек Шамшиевдин тасмалары колго алынган. Кайсы бир өлкөнүн же режиссердун киносу изилденгенде, ал кинематограф кайсы топко жана кино агымына таандык экендиги же болбосо кайсы киного багытынан таасирленгендиги кызык туудурат. Ушул убакка чейин кыргыз киносу өзүнүн алкагында гана изилденип, анын дүйнөдөгү орду кандай экендиги жана кайсы кино агымдарына жакын экендиги тууралуу ачык-айкын изилдөөлөр аз кездешет. Ушул себептен кыргыз киносунун маанилүү өкүлдөрүнүн бири Болотбек Шамшиевдин кинотасмаларын, анын кинолору кайсы стилде жана кино тилинде тартылгандыгын изилдөө туура деп табылды. Шамшиевдин киносунун мазмуну жана тилинин изилдениши аркылуу бүтүндөй кыргыз киносунун андан аркы изилдөөлөрүнө жол дагы да кеңейет деп ишенем.Изилдөө үч бөлүмдөн турат. Биринчи бөлүмдө кыргыз киносунун пайда болушу жана өнүгүшү тууралуу маалыматтар камтылган. Шамшиев кыргыз кино кереметинин эң жаркын өкүлү экендиги талашсыз жана биринчи бөлүгүндө ошол мезгилдин так картинасын түзүү аракети болот. Экинчи бөлүмдө 20-кылымда пайда болгон кино агымдарынын тили жана стили баяндалат. Мындан тышкары, Шамшиевдин чыгармачылыгында эң маанилүү жана таасирдүү болгон кино тенденцияларынын пайда болуу тарыхы жана себептери талкууланат. Акыркы бөлүмдө дүйнөлүк кинематографиянын алкагында Болот Шамшиевдин кинематографиясынын үлгүлөрү катары тандалып алынган“Караш Караш окуясы”,“Ысык-Көлдүн кызыл кызгалдактары”жана“Ак кеме”өңдүү тасмалар изилденет. Болот Шамшиевдин кинематографын изилдөөдө сапаттык изилдөө ыкмасынын алкагында классикалык анализ техникасы тандалып алынган. Болот Шамшиевдин тасмаларынын тандалып алынган үлгүлөрү мазмуну жана формасы боюнча бааланат. Фильмди түзгөн элементтерди төмөнкүчө тизмектөөгө болот: сюжеттин структурасы, кинематография (кадрдын пландары, ракурстар жана камеранын кыймылдары), локация, монтаж жана үн. Кээ бир ыкмалар кинонун визуалдык тилин күчөтүү үчүн колдонулат. Кинодогу стилдин жөнөкөй аныктамасы катары тасманын техникасын тутумдуу жана максаттуу колдонуу деп атасак болот. Бул изилдөөдө Шамшиевдин тасмаларында чагылдырылган кино агымдарына баа берүү менен бирге андагы стиль, сюжеттик структурасынын алкагындагы башкы каармандар каралат. Техникалык билимди жана детальдарды талап кылган бул элементтер маанилүү маселелер болуп эсептелет. Локацияны жана тартуу режимин пайдалануу мизансценанын алкагында каралат. Ошондой эле кинодогу үн элементине да көңүл бөлүнөт. Ачкыч сөздөр: Болот Шамшиев, кыргыз киносу, кино агымдары, кино тили, кино стили

Benzer Tezler

  1. Tez No

    657808

    Эрнест Хемингуэйдин 'Айсберг' стили

    Ernest Hemingway'in 'Aysberg' üslubu

    NURZAT İLİYAZ KIZI

    Yüksek Lisans

    Kırgızca

    Kırgızca

    2020

    Amerikan Kültürü ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÇOLPON NAYMANOVA

  2. Tez No

    615027

    Kadınların kariyer engelleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiler: Kırgızistan'daki hizmet sektörü üzerine bir araştırma

    Аялдардын карьерадагы тоскоолдуктары менен уюмга байлануу арасындагы байланыштар: кыргызстандын кызмат көрсөтүү секторунун мисалында

    AYSULUU BEYŞENOVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    İşletmeKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HASAN GÜL

  3. Tez No

    693342

    Bişkek'teki restoranlarda işgören devir hızının nedenleri, sonuçları ve çözümleri üzerine bir araştırma

    Бишкектеги ресторандардын кызматкерлеринин иш алмаштыруу маселесинин себептерин, натыйжаларын жана аларды чечүү жолдорун изилдөө

    ZARRNA ABILGAZIEVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    TurizmKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı

    ÖĞR. GÖR. ULANBEK ALIMOV

  4. Tez No

    823102

    Баткен, ысык-көл облустарындагы балдардын төрөлүшү, өстүрүү, тарбиялоодогу каада-салттар

    Isık göl, batken bölgelerinde çocukların doğumu, yetiştirilmesi ile ilgili örf adet ve gelenekler

    CANOVA ŞAMŞİEVA

    Yüksek Lisans

    Kırgızca

    Kırgızca

    2023

    Halk Bilimi (Folklor)Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KUBATBEK TABALDİEV

  5. Tez No

    614961

    Ailede çocukların din eğitimi

    Үй-бүлөдө балдардын диний тарбиясы

    MİRGÜL BEKMURZAEVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DinKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MLUSTAFA KÖYLÜ

Geri Dön