Geri Dön

Kemâl Paşazâde ve Arap dili ve edebiyatına dair risâleleri

Kemal Pashazade and his treaties on the Arabic language and literature

  1. Tez No: 701588
  2. Yazar: MEHMET ÇAĞRI GEVHEROĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. OSMAN DÜZGÜN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2021
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Arap Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 131

Özet

Devlet-i Âliyye-i Osmaniyye'nin en ihtişamlı devrinde velûd bir âlim olan Ahmed İbn-i Kemal Paşa; müderris, müfti, kazasker, şeyhü'l-islam'lık görevlerini icra etmiş, Curcânî, ez-Zemahşerî gibi önde gelen dil âlimlerini dahi tenkit edebilecek liyakatte, derinleşmiş bir dil bilimci; şer'i ilimlerde de mütehassıs ve söz sahibidir. Toplamda tespit edilen 209 eserinden birçoğunu Arabî olarak muhtelif muhtevalardaki meselelerde telif etmiş bu âlimin ilmi kişiliği, edebi kişiliğine baskın çıksa da Osmanlı Dönemi'nde yetişen değerli bir edebiyatçı ve edebiyat tenkitçisidir. Bu bağlamda elsine-i selâsenin üçünde de kalem oynatmış, belagat ve Arap dili grameri konusunda da devrinde ihya hareketi denebilecek çalışmalara imza atmıştır. Son dönemlerde değişen ve değeri artan dilbilimi ve dil felsefesi konularını ve tartışmalarını Osmanlı ilim ve fikir havzası her zaman canlı tutmuştur. Nitekim şerh-haşiye geleneği, talikler, reddiyeler, ilmî münazaralar bunların günümüze ulaşabilmiş örnekleridir. Bu konuda da Ahmed İbn-i Kemâl Paşa'nın değerli görüşleri mevcuttur. Bu çalışmamızın birinci bölümünde müellifimizin hayatından, vazifelerinden, hocalarından, talebelerinden, tarihçiliğinden, edipliğinden ve eserlerinden genel olarak ve kısaca bahsedilmiştir. İkinci bölümde müellifimizin tarihteki konumunu ve önemini anlamak için belagatın kısa tarihinden ve edebiyatın dönemleri arasından Osmanlı dönemi tartışmaları ele alınmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise müellifimizin Arap dili ve edebiyatı ile alakalı müstakil risâlelerinden 27 tanesi ihtiva ettiği meseleler, dil-üslup özellikleri açısından incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

Ahmed Ibn-i Kemal Pasha, who was a prolific scholar in the most glorious period of the State-i Âliyye-i Osmaniyye; a linguist who has performed his duties as a muderris, mufti, kazasker, sheikh al-Islam, and has the ability to criticize even prominent language scholars such as Curcânî and ez-Zemahşeri; He is also an expert and has a say in the Islamic sciences. Although the scholarly personality of this scholar, who wrote many of his 209 works identified in total on various issues in Arabic, overpowered his literary personality, he is a valuable literary scholar and literary critic who grew up in the Ottoman Period. In this context, he wrote in all three of the elsine-i selase, and he carried out studies on rhetoric and Arabic language grammar, which can be called a revival movement in his time. The Ottoman science and idea basin has always kept alive the topics and discussions of linguistics and philosophy of language, which have changed and increased in value recently. As a matter of fact, the tradition of commentary-annotation, taliks, refutations, scientific debates are examples of these that have survived to the present day. Ahmed Ibn-i Kemal Pasha has valuable views on this subject. In the first part of this study, our author's life, duties, teachers, students, historiography, literature and works are mentioned in general and briefly. In the second part, the Ottoman period debates from the short history of rhetoric and the periods of literature are discussed in order to understand the position and importance of our author in history. In the third and last part, 27 of our author's separate epistles related to Arabic language and literature, the issues included, are examined in terms of language-style characteristics.

Benzer Tezler

  1. Âteş-zâde Mehmed İzzet Paşa'nın Yûsuf u Züleyhâ tercümesi (Transkripsiyonlu metin – inceleme)

    Âteş-zâde Mehmed İzzet Pasha's translation of Yûsuf u Züleyhâ (Transcribed text – analysis)

    NAGİHAN DİREK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜJGAN ÇAKIR

  2. Sinan Paşa'nın nesrinde ritmik unsurlar (Tazarru'-nâme üzerinde tahlil)

    Rhythmic elements in Sinan Paşa's prose (Analysis on Tazarru'-nâme)

    GÜNAY ÇELİKELDEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET MAHUR TULUM

  3. Abdülkerimzâde Mehmed b. Abdülvehhâb (ö. 975/1567) ve Kâşifü'l-Kınâ' ve'n-Nikâb bi İzâleti'ş-Şübeh an Vechi Kavâidi'l-İ'râb Adlı Eseri (Metin-İnceleme)

    Abdulkerimzâde Mehmed b. Abdulvehhâb (d. 975/1567) And His Opus Which Is Named Kâşifu'l-Kınâ' ve'n-Nikâb bi İzâleti'ş-Şubeh an Vechi Kavâidi'l-İ'râb (Analysis-Edition Criticism)

    HURİ YAZGAN

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2019

    Dilbilimİstanbul Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET YAVUZ

  4. Dekâyıku'l-Hakâyık: İnceleme-metin

    Deqayıqul-Haqayıq

    MESUT TOPAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM KAYA

  5. İstiare risaleleri ve Kemal Paşa-zade'nin Risalle-i İstiariyyesi

    Pamplets of metaphor and Kemal Paşazade's pamphlet for metaphor

    MUHAMMED İBRAHİM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. ABDÜLKADİR GÜRER